Aktualności
- 18 cze, 2022
Temperatura, opady i usłonecznienie w maju 2022 roku.
Temperatura, opady i usłonecznienie w maju 2022 roku.
Po ciągu trzech majów (2019-2021) z większa ilością opadów na przeważającym obszarze kraju i niższymi temperaturami (anomaliami ujemnymi) w stosunku do średniej wieloletniej, maj 2022 zapisał się jako miesiąc bardzo suchy z termicznym trójpodziałem na anomalię dodatnią, ujemną lub w normie. Kwietniowa wilgoć po opadach, w dużym stopniu szybko wyparowała.
TEMPERATURY
Średnia obszarowa temperatura powietrza w maju 2022 r. wyniosła w Polsce 13,5°C i była zaledwie o 0,1 stopnia wyższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca (klimatologiczny okres normalny 1991-2020). Tegoroczny maj należy zaliczyć do miesięcy normalnych termicznie.
Najcieplejszymi regionami Polski były Podkarpacie, gdzie średnia obszarowa temperatura powietrza wyniosła 14,8°C, oraz Niziny – tam średnia wyniosła 14,0°C. Jeśli jednak uwzględnimy podział Nizin na część wschodnią i zachodnią, to wyraźnie widać, że najcieplejszym obszarem naszego kraju w maju była zachodnia część tego regionu (15,1°C). Najchłodniejszym regionem był natomiast Pas Pobrzeży i Wybrzeży Południowobałtyckich, gdzie temperatura w maju wyniosła tylko 12,0°C i była zaledwie o 0,2 stopnia niższa od normy.
Według klasyfikacji rangowej średniej temperatury miesięcznej, obejmującej okres od 1951 r., maj 2022 r. plasuje się na 23. pozycji. Był to dziesiąty najcieplejszy maj w XXI wieku (chłodniejszy aż o 2,9 stopnia od najcieplejszego maja 2018 r.). Najchłodniejszy od początku II połowy XX wieku był maj 1980 r., kiedy średnia obszarowa temperatura powietrza wyniosła tylko 9,3°C.
Wartości anomalii, tj. odchyleń od wartości wieloletnich średnich miesięcznych z okresu 1991-2020, zawierały się w granicach od –2,0°C do 1,5°C. Charakterystyczny był wzrost wartości ujemnej anomalii temperatury. Układ anomalii był typowy, z wyraźnym trójpodziałem termicznym.
Najwyższą wartość temperatury powietrza (29,4°C) odnotowano 19 maja w Świnoujściu (informacja dotyczy jedynie stacji synoptycznych). Najcieplejszy okres tego miesiąca przypadł między 11 a 12 oraz 19 a 20 maja. Najniższą wartość temperatury powietrza (–1,8°C) zanotowano 4 maja w Kętrzynie; w górach 18 maja na Kasprowym Wierchu termometr pokazał –3,9°C, a 28 maja na Śnieżce –3,5°C. Generalnie najchłodniejszym okresem był 18 i 19 maja; na pojedynczych stacjach najniższe wartości temperatury wystąpiły na początku lub pod koniec miesiąca.
W maju średnie dobowe temperatury powietrza mieściły się między wartościami kwantyli 5% i 95% temperatury średniej (wyznaczonymi na podstawie pomiarów w latach 1991-2020). Warto odnotować fakt wystąpienia w maju dwóch epizodów ciepła, w czasie których średnia temperatury dobowa na obszarze Polski zbliżyła się do wartości kwantyla 95%. Widoczne jest również wystąpienie chłodniejszego okresu w trzeciej dekadzie miesiąca. W maju 2022 r. nie odnotowano przypadków wystąpienia fal ciepła i nie wystąpiły fale chłodu.
Występujący od szeregu lat silny wzrostowy trend temperatury powietrza na obszarze Polski był w maju 2022 r. kontynuowany. Tylko od 1951 r. wzrost temperatury w tym miesiącu szacowany jest na 1,87°C. Wartość współczynnika trendu jest zróżnicowana w poszczególnych regionach klimatycznych kraju. Najsilniejszy wzrost temperatury powietrza w maju występuje w Pasie Pobrzeży i Wybrzeży Południowobałtyckich (ponad 2,2°C), najsłabszy – na Wyżynach (do 1,6°C).
OPADY
Obszarowo uśredniona suma opadu atmosferycznego w maju wyniosła w Polsce zaledwie 40,2 mm i była aż o 23,4 mm mniejsza od normy dla tego miesiąca, określonej na podstawie pomiarów w latach 1991-2020. Według klasyfikacji Kaczorowskiej miniony maj należy zaliczyć do miesięcy bardzo suchych (opady stanowiły 63,2 proc. normy dla tego miesiąca).
Według klasyfikacji rangowej średniej obszarowej sumy opadów, obejmującej okres od 1951 r., maj 2022 r. plasuje się na 63. pozycji. Najbardziej zasobny w opady był maj 2010 r. (ze średnią sumą 145,9 mm), najmniej – w 1956 r. (zaledwie 24,8 mm). Tegoroczny maj był najmniej zasobnym w opady majem w XXI wieku!
Rozkład przestrzenny sumy opadów w maju 2022 r. był silnie zróżnicowany. Najwyższe sumy miesięczne odnotowano w Tatrach, południowych krańcach Podhala, szczytowych partiach Sudetów oraz północno-wschodniej części kraju (80 mm). Z kolei najniższe opady, poniżej 20 mm, wystąpiły na kilkunastu stacjach w południowej i centralnej Polsce. W stosunku do normy wieloletniej (1991-2020) opady w maju 2022 r. zawierały się między 20 a 70 proc. normy na większości obszaru kraju, jedynie w północno-wschodniej Polsce dochodziły do 160 proc., a w okolicach Koszalina do 130 proc. Rozkład anomalii odzwierciedlał w znacznym stopniu przestrzenny rozkład opadów.
Zmienność skumulowanej sumy opadów atmosferycznych (od 1 stycznia 2022 r.) na obszarze kraju pokazuje, że wysokość opadów od połowy lutego systematycznie wzrastała. Następnie nastąpił okres, gdy opady były znikome i dopiero pod koniec marca skumulowana suma zaczęła przyrastać. W kwietniu opady utrzymywały się w graniach normy, w efekcie indeks skumulowanych opadów dla całego kraju był zbliżonych do normy wieloletniej. Jednak w ostatnich dniach kwietnia rozpoczął się trwający ponad 20 dni okres bezopadowy, wystąpiła susza atmosferyczna.
Ponownie opady pojawiły się dopiero w ostatniej dekadzie maja. W konsekwencji skumulowana od początku roku suma opadów atmosferycznych niewiele odbiega od wartości kwantyla 5% tej charakterystyki. Oznacza to, że opady w okresie styczeń-maj tylko nieznacznie przewyższają wartość progową upoważniającą do stwierdzenia, że mamy do czynienia ze skrajnie suchymi warunkami pluwialnymi.
Utrzymująca się od szeregu lat, słaba tendencja wzrostu wysokości opadów w maju była kontynuowana. Zmiany wysokości opadów, w okresie od 1951 roku w stosunku do normy dla okresu 1951-1980, wynoszą blisko 14%. Daje się jednak zauważyć wyraźną tendencję spadkową wysokości opadów w maju, która trwa od kilkunastu lat.
USŁONECZNIENIE
Jeżeli chodzi o usłonecznienie w maju 2022 to z powyższych map wynika wyraźny podział kraju na północną połowę, w której usłonecznienie mieściło się w granicach normy 1991-2020 i południową, w której Słońce świeciło ponad normę, od 20 do 60 godzin. Mniejszą ilość słonecznych chwil (o 20-40 godzin) zanotowano tylko w okolicach Poznania, Mławy, Kętrzyna i Suwałk.
