Saga o dębach Szczodrego.

(19) Wybrane, pozostałe dęby Szczodrego (5).

W 2020 roku na blogu opublikowałem wiele wpisów dotyczących wybranych, najokazalszych dębów szypułkowych, które rosną w miejscowości Szczodre pod Wrocławiem w gminie Długołęka. Łącznie ukazało się 18 artykułów, w ramach tzw. “Sagi o dębach Szczodrego”, jednak temat rosnących tu drzew pozostał otwarty. Tak to już jest na moim blogu, że niektóre historie nie są jeszcze zamknięte i wracam do nich po upływie wielu miesięcy, a nawet – jak w tym przypadku – lat.

W tym i następnym artykule, ponownie zanurzę Czytelnika w piękny świat przyrody Szczodrego, w którym jej najszlachetniejszymi i najdostojniejszymi tworami są stare mocarne dęby. Część 19. Sagi to prezentacja drzew, których jeszcze nie opisywałem, natomiast następny artykuł będzie podsumowaniem całej Sagi. Dodatkowo, w odrębnym wpisie pokażę kilka wybranych i cennych drzew pozostałych gatunków, które rosną na terenie Szczodrego. Swoją wędrówkę po Szczodrem zakończę na starym, nieco zapomnianym cmentarzu. Czyli łącznie w klimatach Szczodrego ukażą się jeszcze 4 wpisy. Ten jest pierwszy.

Przenoszę się do południowo-wschodnich rewirów Szczodrego, w którym można odnaleźć wspaniałe enklawy przyrodnicze. Olchy zatopione w wodzie tworzą subtelny, trochę niedostępny, a jednocześnie wspaniały pejzaż. Kadry wyglądają tak, jakby były żywcem wyjęte z rezerwatów przyrody.

Aurę wyjątkowości tego miejsca podkreślają wiekowe dęby, których rośnie tu kilka egzemplarzy. To nie są jeszcze najwięksi mocarze w tej części Szczodrego, ale już odznaczają się słusznymi gabarytami. Próbuje im dorównać grab pospolity, który postanowił się z nimi zaprzyjaźnić. 

Jest to stosunkowo nieduży fragment lasu, ale bardzo cenny i na szczęście wyłączony przez leśników z użytkowania gospodarczego.

Odnajdziemy w nim dęby, których obwody pierśnicowe pni, przekroczyły wymiary pomnikowe, czyli 300 cm, jednak tylko nieliczne mogą poszczycić się obwodami powyżej 400 cm lub więcej.

Fragment lasu z najdorodniejszymi dębami ciągnie się do leśnej polany, na straży której stoi dąb, którego prawie połowa pnia rozpadła się i obumarła, a druga ma się całkiem dobrze. Jest to jeden z najbardziej charakterystycznych dębów w tym rejonie.

(1) DĄB SZYPUŁKOWY 464 CM

We wnętrzu, a właściwie sercu południowo-wschodniej części lasu Szczodrego rosną dwa dorodne dęby, które są tu najgrubsze i najbardziej się w nim wyróżniają. Miałem zaszczyt je podziwiać na początku drugiej połowy marca, kiedy dmuchnęło wiosennym ciepłem.

Ich sylwetki można w miarę dobrze sfotografować tylko przed sezonem wegetacyjnym. Później wszystko wokół nich jest zbyt zarośnięte, aby ująć drzewa w całości w jednym w kadrze.

Pierwszym dębem, którego postanowiłem opisać jest osobnik chudszy, ale i tak dużo grubszy od pozostałych dębów rosnących w pobliżu.

Drzewo charakteryzuje się oczyszczonym z dolnych gałęzi pniem, po których pozostałościami są malownicze zgrubienia. Zapewne część z nich odpadła siłami przyrody, a część usunięto chirurgicznie.

Jest to bardzo proste, prawie idealnie rosnące pionowo drzewo. U podstawy jego pnia notuje się nieliczne stanowiska mchów.

Obwód pierśnicowy pnia dębu wynosi 464 cm, a zatem ponad 1,5 metra więcej od minimalnego wymiaru pomnikowego, który obecnie dla dębu szypułkowego wynosi 300 cm.

Po zabliźnionych całkowicie ranach, których ślady widnieją w postaci zgrubień na pniu, można stwierdzić, że konary dolnych partii korony przycięto w odpowiednim czasie i we właściwy sposób.

Przy samej podstawie pnia odnajdziemy dość okazały ubytek wgłębny, który może być wykorzystywany przez leśne zwierzęta jako dom lub schronienie.

Drzewo to jest okazałe, ma dębowy charakter i moc. Wspomniane zgrubienia dodają mu uroku i osobliwości.

Korona nie jest zbytnio rozbudowana, jej budowa jest charakterystyczna dla drzew leśnych rosnących w zwarciu, a więc stosunkowo wysoko wysklepiona i niezbyt gęsta.

Drzewo to w pełni zasługuje na uwagę miłośników okazałych drzew Szczodrego. Mnie od razu wpadło w oko, do obiektywu oraz pod taśmę mierniczą. ;))

Zaledwie kilka metrów od opisanego drzewa rośnie najgrubszy dąb w tej części lasu.

(2) DĄB SZYPUŁKOWY 588 CM

I to jest wyjątkowe drzewo! Właśnie takich perełek poszukiwałem w Szczodrem. Panów lasu, mędrców przyrody i przepięknych, grubych olbrzymów.

Gdybym odnalazł go wcześniej, poświęciłbym mu odrębny artykuł. Drzewo to jest najpotężniejszym dębem południowo-wschodniej części lasu w Szczodrem.

Mocarne, solidne napływy korzeniowe trzymają w podłożu zacny organizm oraz dźwigają majestat drzewa.

Obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi 588 cm. Pień jest piękny, zdrowy, bez widocznych ubytków, wypróchnień i śladów rozkładu. Podczas wykonywania pomiaru stwierdziłem również, że kora bardzo mocno przylega do drewna.

Tak prezentuje się pień drzewa, kiedy jest oświetlony przez delikatne, wiosenne promienie Słońca, trochę rozproszone i przytłumione przez chmury piętra wysokiego.

Obchodząc dookoła pień, można zauważyć z jednej strony niewielkie zmiany i przebarwienia, które nie wpływają na ogólną, dobrą ocenę jego stanu technicznego.

Bardzo dobrą informacją jest również ta przekazana przez organizację “Gminni Aktywiści”, której działacze na drodze porozumienia i dialogu z leśnikami, wynegocjowali wyłączenie skupiska dorodnych dębów z gospodarki leśnej. “Gminni Aktywiści” działają na rzecz ogółu mieszkańców gminy i dla dobra przyrody. Wykonują bardzo dobrą i pożyteczną pracę, często wymagającą siły woli i determinacji. Za to wszystko należy im się głęboki ukłon i podziękowania.

O ile dolne segmenty drzewa wyglądają na bardzo zdrowe, o tyle w wyższych partiach widnieją ślady działalności leśnych organizmów, zwłaszcza na jednym z konarów, który został przyozdobiony licznymi otworami.

Nie wiem, czy to jest tylko efekt pracy, np. dzięciołów, czy jednak odwierty wykonane przez kozioroga dębosza? Jedno jest pewne, “coś/ktoś” powierciło sporo otworów.

Poza tym korona drzewa jest w miarę regularna, dosyć rozłożysta, zbudowana z kilku solidnych konarów i licznych gałęzi.

Stojąc pod drzewem i zadzierając głowę do góry widzimy i czujemy potęgę dębu – gatunku drzewa, które w naszym klimacie jest bezapelacyjnym królem drzew liściastych.

Spędziłem przy nim wiele minut, podziwiając z każdej strony i starając się “usłyszeć” oraz “zobaczyć” część historii tego miejsca, które okazało się dobre i korzystne dla rozwoju dorodnych drzew.

Czas upływał, trzeba było wyruszyć dalej. Przede mną znajdowała się polana i skraj lasu, którym postanowiłem się przejść przez pewien odcinek.

Jeszcze raz obejrzałem się za siebie i pozdrowiłem oba piękne dęby, które dały mi wiele powodów do radości i dendrologiczno-dendrometrycznej satysfakcji.

(3) DĘBY SZYPUŁKOWE “KAMRACI”

Po pokonaniu kilkuset metrów, spotkałem trzy urocze dęby, które również można uznać za dębową oraz przyrodniczą wizytówkę Szczodrego. Przypominają mi Trzech Dębowych Braci na polanie, których opisałem w piątej części Sagi o dębach Szczodrego.

♦ DĄB SZYPUŁKOWY 529 CM

Aby nie powielać określeń i nazw dębów Szczodrego, nazwałem ich “Kamratami”, czyli kompanami/towarzyszami rosnącymi szeregowo na skraju polany. Wyszło to zupełnie spontanicznie.

Pierwszy, najgrubszy dąb ma mocno wybrzuszony, malowniczy pień, który zwęża się poniżej wysokości pierśnicy.

W związku z tym, najchudszy obwód pnia między podstawą a wysokością pierśnicy, znajduje się na poziomie około 80 cm. Tam wynosi on 529 cm.

Obok pnia leży kilka wyłamanych siłami natury, dość okazałych konarów drzewa.

Na powyższych fotografiach widać duże narośle, które “sztucznie” powiększa obwód pierśnicowy pnia dębu. Słowo “sztucznie” wziąłem w cudzysłów, ponieważ trudno pisać o sztuczności (nienaturalności), kiedy narośle to jest dziełem natury.

Korona pierwszego “Kamrata” jest szeroka, ale z jednej strony, wskutek ubytków, dość asymetryczna. Część konarów została usunięta chirurgicznie. Śladami po nich są widoczne na pniu guzy i zgrubienia.

Pierwszy “Kamrat” to drzewo najgrubsze i jednocześnie najbardziej malownicze z całego trio.

♦♦ DĄB SZYPUŁKOWY 480 CM

Drugi “Kamrat” zajmuje drugie miejsce, jeżeli chodzi o grubość obwodu pnia. W jego przypadku, nie trzeba było wykonywać pomiaru obwodu na niestandardowej wysokości.

Obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi 480 cm. Pień jest walcowaty, masywny, częściowo pokryty mchami.

Stan zdrowotny i techniczny drzewa jest dobry. Podobnie jak w przypadku “Pierwszego Kamrata”, na pniu dębu notuje się zgrubienia, chociaż jest ich mniej.

♦♦♦ DĄB SZYPUŁKOWY 461 CM

Najbardziej wysunięty na skraju polany jest trzeci, najchudszy “Kamrat”.

Także to drzewo, zostało częściowo poddane chirurgicznym zabiegom redukcji dolnych partii korony i przyozdobione jest stanowiskami mchów.

Obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi 461 cm. Pień jest bardzo wdzięczny i łatwy do pomiaru.

Stan zdrowotny i techniczny okazu jest dobry, korona szeroka, ugałęziona, charakterystyczna dla drzew rosnących na otwartej przestrzeni.

I na koniec korony wszystkich “Kamratów” w dosyć mrocznej scenerii postępującego zachmurzenia na niebie. Tym “ukoronowanym” zdjęciem, definitywnie kończę Sagę o dębach Szczodrego. W następnym wpisie zrobię jej podsumowanie i załączę linki na wszystkie wpisy.

P O D S U M O W A N I E

1) Aby w pełni poznać unikatowość przyrodniczą miejscowości Szczodre (woj. dolnośląskie, powiat wrocławski, gmina Długołęka), pod kątem okazałych dębów, należy zapoznać się jeszcze z południowo-wschodnimi rewirami miejscowości. Wśród wielu ciekawych drzew, do “sagi” zaliczyłem tu drzewo, którego obwód pierśnicowy pnia wynosi 464 cm. Dąb wyróżnia się piękną sylwetką.

2) Kilka metrów od niego rośnie najgrubszy w tym rewirze dąb, którego obwód pierśnicowy pnia wynosi 588 cm. To potężny i masywny atleta o znacznych gabarytach.

3) Kilkaset metrów dalej na skraju polany rosną trzy, wyróżniające się w krajobrazie dęby szypułkowe “Kamraci”.

4) Pierwszy “Kamrat” jest najbardziej malowniczym okazem z całej trójki, a obwód jego pnia na poziomie 80 cm wynosi 529 cm.

5) Drugi “Kamrat”, który rośnie w środku, posiada pień o obwodzie pierśnicowym wynoszącym 480 cm.

6) Trzeci, najchudszy “Kamrat” może pochwalić się obwodem pnia, który na wysokości pierśnicy mierzy 461 cm. Wszystkie opisane dęby, odnalazłem, obejrzałem, sfotografowałem i pomierzyłem 19 marca 2023 roku. Szczodre to miejscowość wyjątkowa dla tree hunterów z uwagi na obecność wielu bezcennych, wiekowych dębów. Kto wie, czy kiedyś jeszcze nie powłóczę się w Szczodrem w poszukiwaniu dębowych kolosów.