Pomnikowa aleja Ireny Zajączkiewicz-Dudek.

Drzewa pamiętają.

Leśniczówka to niewielka miejscowość w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Lewin Brzeski. Osada leży przy drodze krajowej nr 94. W kraju mamy wiele miejscowości o tej samej nazwie w różnych województwach, dlatego zawsze warto doprecyzować, o którą konkretnie chodzi.

Na jej terenie rosną ciekawe drzewa, wśród których wyróżniają się dwa, pomnikowe dęby szypułkowe (opiszę je w odrębnym artykule) oraz prezentowana aleja Ireny Zajączkiewicz-Dudek. Aleja ma długość kilkuset metrów i kończy się przed przejazdem kolejowym linii Wrocław-Opole.

Tablica informująca o pomnikowej alei znajduje się… na ziemi. Prawdopodobnie odczepiła się od kory dębu, do której była przytwierdzona, lub ktoś zrobił to celowo. Widnieje na niej informacja, że mamy do czynienia z tzw. grupowym pomnikiem przyrody “Ireny…”. Główny skład gatunkowy alei to przede wszystkim dęby szypułkowe i lipy drobnolistne. 

Aleja ta figuruje w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Aleja_Ireny_Zajączkiewicz_Dudek ) i według zawartych tam informacji, ochroną pomnikową objęto 40 dębów szypułkowych, których obwody pierśnicowe pni wynoszą od 258 do 386 cm.

Występuje tu pewna niezgodność danych, ponieważ według Rejestru Form Ochrony Przyrody woj. opolskiego ( https://bip.opole.rdos.gov.pl/files/artykuly/15626/Rejestr-form-ochrony-przyrody—maj-2019_icon.pdf ), lp. 394, ochroną objęta jest “grupa drzew z gatunku: dąb szypułkowy – 30 szt. (Qercus robur) i lipa drobnolistna – 10 szt. (Tilia cordata) Aleja drzew pomnikowych “Ireny Zajączkiewicz Dudkowej””. 

Natomiast w uchwale powołującej ten pomnik przyrody ( uchwala_nr_xxx-257-2002 ), napisano ogólnie, że za pomnik przyrody ożywionej uznaje się m.in. “Aleję drzew pomnikowych “Ireny” – Leśniczówka” (poz. nr 11) i nie wskazano w niej, o jaką ilość i jakie gatunki drzew alejowych chodzi. Niemniej, pomijając już te niezgodności papierowe, cała aleja jest cenna, piękna i warta zachowania.

Warto też nawiązać do samej tabliczki informacyjnej w alei. Skoro wspomniano na niej także o lipie drobnolistnej, to być może – właściwe są dane zawarte w Rejestrze Form Ochrony Przyrody. Sama uchwała pozostaje tu “neutralna” w stosunku do tego rejestru, jaki i CRFOP poprzez ogólne sformułowanie “Aleja drzew pomnikowych “Ireny” – Leśniczówka”. Te wszystkie chochliki i nieścisłości wskazują na występujące błędy w dokumentacji o naszych pomnikach przyrody. 

W alei tej nie ma jakichś wyjątkowo grubych, czy sędziwych drzew, chociaż mają one już ponad 100 lat. Przejście aleją rozpocząłem od wspomnianego przejazdu kolejowego. Dzięki temu miałem Słońce za plecami, co oczywiście daje komfort fotografowania.

Pod Słońce, większość zdjęć wyglądałaby podobnie, jak te dwa powyżej. Z jednej strony – kiepskie fotki. Z drugiej strony – i takie kadry mają swój urok, chociaż nie za wiele na nich widać.

O znaczeniu i roli zadrzewień śródpolnych i alei można znaleźć wiele publikacji i opracowań w Internecie. Ich obecność jest niezbędna, a obecnie, wręcz pilnie potrzebna dla łagodzenia skutków coraz większych skrajności pogodowych, występujących w ostatnich latach.

Tę piękną aleję nazwano na cześć nieżyjącej już poetki – Ireny Zajączkiewicz-Dudek, która mieszkała kiedyś w Lewinie Brzeskim. Wiersze poetki wielokrotnie zostały docenione różnorakimi nagrodami i wyróżnieniami. Poetka oceniała polską rzeczywistość czasów, w których tworzyła.

Dlatego w twórczości Pani Ireny znajdziemy odniesienia np. do zbrodni katyńskiej, w której zginął jej brat Zbigniew i do innych tragicznych wydarzeń, które nawiedziły polski naród. Pani Irena zaczęła pisać w czasach kiedy uczęszczała do warszawskiego gimnazjum.

Jej twórczość była publikowana przez wydawnictwo “Czytelnik”, “Wydawnictwo Harcerskie”, miesięcznik Opole, Wydawnictwo “Nowiny”, w “Kalendarzu Opolskim”. Nadawane były również słuchowiska Pani Ireny w radio ogólnopolskim i opolskim.

Za wiersz pt. “Twoją to głowę do piersi przygarnia Matka Boska Katyńska” Pani Irena otrzymała prestiżową nagrodę, która przyniosła jej sławę w całej Polsce. Twórczość poetki nie przeminie. Zostanie w piśmie, w jej wierszach.

Listopadowa pora to dobry czas na zadumę i refleksję. Kiedy tak szedłem pomału w blasku promieni coraz niżej świecącego Słońca, chłonąłem ciszę pól i łąk oraz słuchałem szumu bezlistnych drzew i podziwiałem piękno trwającej chwili. Po prostu chwili. Tysiące ludzi, którzy żyli w czasach twórczości Pani Ireny, nie mogli ciszyć się z takich chwil ciszy.

Jakże często nie doceniamy tego co mamy. Późno-listopadowa aura, chociaż wygaszająca resztkę kolorowej jesieni, nastrojowa, może też smutna lub nawet ponura, koi przyrodą. Koi ciszą drzew, zapachem namokniętych liści, promieniami krótkiego dnia, iskrzącymi nadzieją, że kiedyś przyjdzie wiosna. Drzewa pamiętają czyny, słowo pisane przechowuje myśli… Na cześć Pani Ireny.

PODSUMOWANIE

1) W miejscowości Leśniczówka (woj. opolskie, powiat brzeski, gmina Lewin Brzeski) znajduje się kilkusetmetrowa, pomnikowa aleja drzew Ireny Zajączkiewicz-Dudek, której twórczość była inspirowana wydarzeniami w czasach, w których żyła i tworzyła poetka. W skład alei wchodzą przede wszystkim dęby szypułkowe i lipy drobnolistne. Nie do końca wiadomo, które drzewa są rzeczywiście objęte ochroną. W Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody widnieje 40 dębów szypułkowych, natomiast w Rejestrze Form Ochrony Przyrody woj. opolskiego 30 dębów szypułkowych i 10 lip drobnolistnych. Kwestii tej nie rozwiązuje również uchwała powołująca ten pomnik przyrody.

2) Obwody pierśnicowe pni drzew alejowych wynoszą od 258 cm do 386 cm, a wiek drzew przekracza 100 lat. Aleje i zadrzewienia śródpolne to nie tylko wspaniałe bogactwo krajobrazu, ale przede wszystkim bezcenny ekosystem dla roślin i zwierząt tam żyjących oraz liczne korzyści dla lokalnego mikroklimatu. Aleja Ireny jest kolejnym, wspaniałym miejscem, które odwiedziłem wraz z Markiem, który już ponad dwa lata temu opisał na swoim blogu ten piękny pomnik przyrody ożywionej. ( http://www.pomniki-przyrody.pl/?p=11285 ).