Dąb szypułkowy z Wierzbicy Dolnej.

Niepomnikowy pomnik przyrody.

Wierzbica Dolna to niewielka wieś położona w województwie opolskim, w powiecie kluczborskim, w gminie Wołczyn. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego. Nazwa wsi pochodzi od polskiej nazwy drzewa wierzby.

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków Wierzbicy Dolnej wpisane są:

• kościół ewangelicki, ob. rzym.-kat. fil. pw. Podwyższenia Krzyża św. (poewangelicki). Zbudowany w 1688 r. z fundacji Melchiora v. Studnitza. W 1939 roku został zrekonstruowany na wzór poprzedniego z nowego materiału z zachowaniem poprzedniej wieży,

• park, z XIX w.

Przy kościele tym rośnie piękny, gruby i okazały dąb szypułkowy, na którego pniu widnieje tabliczka “pomnik przyrody”. Drzewo to wypatrzyliśmy z Markiem (pomniki-przyrody.pl) pod koniec późno-kwietniowej wycieczki dendrologicznej.

Byliśmy nieco zaskoczeni naszym odkryciem, bowiem trasa, jaką zaplanował Marek, uwzględniała co bardziej okazałe drzewa w tym rejonie i na początku zastanawialiśmy się, jak taki piękny dąb nie znalazł się na liście pomnikowych drzew, które mamy zamiar obejrzeć.

Zanim zaczęliśmy drążyć temat, obejrzeliśmy drzewo, porozmawialiśmy też z księdzem, ponieważ trafiliśmy na koniec mszy i zostaliśmy “złapani” na gorącym uczynku dokonywania pomiaru obwodu pnia mocarnego dębu. ;))

OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA

A było co mierzyć, bowiem dendrologiczny strażnik kościoła mierzy w obwodzie pierśnicowym pnia 594 cm. Piękny, gruby, walcowaty pień od razu zwrócił naszą uwagę. Tym bardziej zaczęliśmy się zastanawiać, dlaczego nie ujęliśmy go na liście naszych obowiązkowych stacji?

Pień wygląda na zdrowy, mocny, bez widocznych, istotnych i niepokojących objawów chorobotwórczych lub efektów destrukcyjnej działalności grzybów. Niemniej drzewo rośnie w uczęszczanym przez ludzi miejscu i zostało poddane pewnym zabiegom.

Świadczą o nich przede wszystkim ślady po chirurgicznej redukcji części gałęzi i konarów. Powstałe w ich wyniku rany, drzewo w znacznej mierze zdołało zabliźnić. W tym przypadku zapewne chodziło o względy bezpieczeństwa wiernych udających się do kościoła, jak i samo bezpieczeństwo świątyni.

Korona dębu po redukcji i tak jest dość okazała. Tworzą ją masywne i grube konary oraz gałęzie, ale nie wiemy, jak wygląda jej ulistnienie, ponieważ drzewo odwiedziliśmy tylko raz, pod koniec kwietnia, kiedy zacny dąb znajdował się jeszcze w stanie bezlistnym.

Po przyjechaniu do domu i sprawdzeniu wykazu pomnikowych drzew gminy Wołczyn okazało się, że drzewo nie figuruje w żadnym rejestrze form ochrony przyrody (wojewódzkim i CRFOP), dlatego nie “wyskoczyło” nam jako pomnikowy okaz do obejrzenia. Ten dąb jest jednym z bardzo licznych tego typu przykładów, kiedy pomnikowe drzewo, pomimo posiadania tabliczki, nie znajduje się na wykazie pomników przyrody danej gminy.

Przyczyn tego stanu rzeczy jest kilka, ale o nich warto napisać odrębny artykuł. Jedną z nich jest zamieszanie sprzed wielu lat, kiedy weszła reforma administracyjna kraju i nowy podział województw, powiatów i gmin. Pomnikowe drzewa mocno na tym ucierpiały, ponieważ wiele z nich “wyleciało” z wykazów form ochrony przyrody i może to stanowić pokusę do ich wycinki.

PODSUMOWANIE

1) W Wierzbicy Dolnej (woj. opolskie, powiat kluczborski, gmina Wołczyn) przy urokliwym, starym kościele rośnie okazały dąb szypułkowy o obwodzie pierśnicowym pnia mierzącym 594 cm i wysokości około 22 metrów. Drzewo odznacza się dobrą kondycją zdrowotną, ale widać na nim ślady ingerencji chirurgicznej po redukcji dolnych konarów i części korony. Na pniu drzewa odnajdziemy tabliczkę “pomnik przyrody”, chociaż dąb nie figuruje w żadnym rejestrze form ochrony przyrody woj. opolskiego.

2) Problem “niepomnikowych” pomników przyrody jest szerszy i wymaga odrębnego artykułu, bowiem takich przypadków mamy naprawdę sporo i to często wśród bardzo okazałych i wyjątkowych drzew. Dąb szypułkowy z Wierzbicy Dolnej stanowi wierzchołek problematyki tego zagadnienia.