Aktualności
- 17 gru, 2019
Żywotnik olbrzymi z arboretum w Lipnie. Drzewo do “głaskania”.
Żywotnik olbrzymi z arboretum w Lipnie.
Drzewo do “głaskania”.
Arboretum w Lipnie na Opolszczyźnie to jedno z najstarszych tego typu założeń w Polsce. Powstało już w 1782 r. na terenie Równiny Niemodlińskiej z inicjatywy Jana Nepomucena II hrabiego Praschmy. Panuje tu najłagodniejszy klimat na Opolszczyźnie, stąd nieprzypadkowo wybrano taką lokalizację. Dzięki temu, można było tu posadzić i zgromadzić kolekcję bardzo ciekawych drzew, głównie obcego pochodzenia, które nie dałyby rady rosnąć, np. na zimniejszym wschodzie kraju.
Arboretum zajmuje nieco ponad 4. hektary. Przed wejściem do niego rozstawiono tablice informacyjne. Wstęp na teren arboretum jest bezpłatny i “ciemny”. Z otwartej przestrzeni, gdzie zrobiono dogodne miejsce parkingowe, wchodzimy w głęboki cień cisów, żywotników i innych, “mrocznych” gatunków drzew. Od razu spodobało mi się to miejsce.
Jednym z najbardziej unikatowych drzew arboretum jest żywotnik olbrzymi, opisany w albumie “Drzewa Polski. Najstarsze. Najgrubsze. Najsłynniejsze.” Co więcej – jest to drzewo unikatowe również w skali kraju. Rośnie około 20. metrów od wejścia do arboretum po lewej stronie, blisko rowu z płynącą wodą. Drzewo czerpie stąd życiodajny płyn.
Drzewo to figuruje w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Żywotnik_olbrzymi_arboretum_Lipno ) i według przekazywanej tradycji, zostało posadzone jako jedne z pierwszych na tym terenie ok. 1782 roku. Zatem w 2019 roku, dostojny żywotnik może już liczyć 237 lat.
Żywotnik ten posiada pełną, długą strzałę o stożkowatym pokroju i stosunkowo szeroką koronę oraz odznacza się doskonałym stanem zdrowotnym. Bardzo szybko przyrasta na grubość i już wkrótce ma szansę zostać najgrubszym okazem swego gatunku rosnącym w Polsce, tym bardziej, że jest klasycznym drzewem o jednym pniu, podczas gdy uznawany za najgrubszy okaz żywotnik z Klesna (woj. lubuskie) – może być traktowany jako zrost kilku mniejszych okazów, o czym wspominają Autorzy wyżej zacytowanego albumu.
OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA
W 2014 roku drzewo zmierzone przez Autorów albumu “Drzewa Polski…” miało 442 cm obwodu pierśnicowego pnia. Nasz pomiar w dniu 23 listopada 2019 roku dał wynik 453 cm, na wysokości 130 cm od najwyższego punktu przy podstawie.
Oznacza to, że w ciągu 5-ciu lat, przepiękny żywotnik “przytył” o 11 cm, co daję średniorocznie przyrost o 2,2 cm. Należy też mieć na uwadze, że ostatnie lata są suche. W przypadku normalnych warunków hydrologicznych w okresie wegetacyjnym, przyrosty te – być może – mogłyby być jeszcze większe.
W 2014 roku drzewo miało 34,5 metra wysokości. Podczas listopadowej wizyty nie zmierzyliśmy tego parametru. Żywotnik olbrzymi – poza egzotycznym, intrygującym i bardzo ciekawym pokrojem oraz sylwetką ma jeszcze niezwykle miłą w dotyku korę. Przesuwając rękę z góry do dołu, ma się wrażenie, że drzewo pokryte jest delikatnymi, miękkimi i ciepłymi włóknami z jakiegoś materiału.
Trzeba też mieć na uwadze, że osobnik ten rośnie w sąsiedztwie innych, “ciemnych” drzew, w tym cisów, które mocno ograniczają dostęp promieni słonecznych i aby zrobić jakieś sensowne zdjęcia opisywanemu żywotnikowi, trzeba wybrać się w pogodny i słoneczny dzień, chyba, że dysponuje się bardzo dobrym sprzętem fotograficznym.
Pora dnia też jest ważna, aby trafić na dobrze podświetlony pień drzewa. Pomijając te niuanse i chochliki fotograficzne, jest to wspaniałe drzewo i nie jedyne, które odznacza się w arboretum swoją wyjątkowością na tle innych drzew swojego gatunku w skali kraju.
Żywotnik olbrzymi określany jest przez botaników jako roślina trująca. Jedną z trujących substancji jest zawarta w drewnie tujaplicyna. Drzewostany żywotnika olbrzymiego stanowią ponad 22% zapasu drewna na pniu lasów wybrzeża Pacyfiku. Jest to jeden z najlżejszych gatunków w handlu drewnem iglastym. Posiada bardzo dobre właściwości izolacji termicznej. Występuje w zachodniej części Ameryki Północnej, od Alaski do Kalifornii. Rośnie głównie na terenach Kanady Zachodniej stanów Waszyngton, Oregon, Montana, Idaho; na Wyspie Vancouver; introdukowany w Wielkiej Brytanii.
PODSUMOWANIE
1) Drzewo do “głaskania”, z wyjątkowo przyjemną i miękką w dotyku korą. Drzewo do podziwiania. Jeden z najgrubszych, jednopniowych i najstarszych żywotników olbrzymich w Polsce rośnie na terenie niewielkiego, ale uroczego arboretum w Lipnie na Opolszczyźnie. Obecnie ma 453 cm obwodu pierśnicowego pnia, ponad 34 metry wysokości, a jego wiek szacowany jest na ponad 230 lat. Ma status pomnika przyrody.
