Wybrane drzewa na Osobowicach cz. 2/3.

Szpaler dębów wzdłuż zachodniego muru cmentarza.

W drugiej części dotyczącej wybranych osobliwości dendrologicznych na wrocławskich Osobowicach przenoszę się w rejon cmentarza, na którym rośnie wiele drzew i krzewów wartych uwagi. Najbardziej spektakularną grupę drzew odnajdziemy wzdłuż zachodniego muru cmentarza, zwłaszcza w jego początkowej części, przyjmując za punkt startu skrzyżowanie ulic Osobowickiej i Weroniki Kumko.

Położenie drzew wskazuje powyższy skan z MAPY.CZ. Zanim jednak przejdę do ich opisu, kilka zdań na temat samego cmentarza.

Cmentarz Osobowicki należy do kategorii cmentarzy komunalnych i został założony w 1867 roku. Do czasów współczesnych był kilkakrotnie powiększany, obecnie jest największym cmentarzem Wrocławia o powierzchni 52 ha. Jego południowa granica ciągnie się wzdłuż ul. Osobowickiej 47–59.

Mam do niego szczególny sentyment. To na jego terenie pochowano większość ludzi z wrocławskiej paczki grzybiarzy, z którymi rozpoczynałem swoją leśną przygodę w latach 90-tych. Dopiero co miał miejsce pogrzeb jednego z najwspanialszych grzybiarzy którego poznałem (śp. Jurka), a tu w kwietniu 2023 minie 20 lat od tego smutnego wydarzenia…

Od zachodniej strony cmentarz jest otoczony murem, wzdłuż którego (już na terenie nekropolii), na odcinku kilkuset metrów ciągnie się bardzo ciekawy szpaler dębów szypułkowych.

Na drzewa te zwróciłem baczniejszą uwagę po otrzymaniu o nich informacji od serdecznego kolegi Krzyśka, który częściej ode mnie przebywa na tych terenach, głównie podczas wypadów rowerowo-rekreacyjnych do magicznego Lasu Rędzińskiego.

Szpaler tworzy kilkadziesiąt dębów szypułkowych o podobnych gabarytach, ale dość zróżnicowanym stanie zdrowotnym. Przeważają osobniki znajdujące się w zadowalającej kondycji. Praktycznie wszystkie drzewa przeszły przez zabiegi chirurgicznej redukcji części konarów i gałęzi.

Teraz widać na ich pniach i pokrojach liczne zabliźniające się rany i kikuty. Drzewa rosną od siebie w odległości kilku metrów. Przestrzeń tą wykorzystano na posadzenie innych młodych drzew, śmietniki oraz ławki.

Obwody pierśnicowe pni dębów, kształtują się najczęściej na poziomie od 300 do 350-380 cm. Czyli są to wymiary pomnikowe. Poza tym, rozpatrując wartość historyczną, przyrodniczą, kulturową i ekologiczną tej grupy drzew, mamy kandydata “gotowca” na pomnik przyrody w formie alei drzew.

Treehunter nie byłby sobą, gdyby nie odszukał najgrubszego drzewa. ;)) Z wybranych i pomierzonych najokazalszych drzew, jedno z nich przekroczyło 400 cm obwodu pierśnicowego pnia. Drzewo rośnie w początkowym odcinku szpaleru.

Jest to dąb o masywnej budowie, rozłożystej koronie i dobrym stanie zdrowotnym z widocznymi licznymi bliznami po usuniętych konarach i gałęziach, zwłaszcza w dolnych partiach korony.

Obwód pierśniowy pnia drzewa wynosi 429 cm, wysokość okazu około 25 metrów. W dniu pomiaru zaczepił mnie zdezorientowany starszy pan, który wystraszył się, że drzewo będzie przeznaczone do wycinki. Wytłumaczyłem mu czym się zajmuję i uspokoiłem go. Powiedział mi, że jest to jego ulubiony dąb, przy którym często lubi posiedzieć na ławce.

Dla mnie jest to piękny przykład więzi emocjonalno-duchowej człowieka i drzewa. Rozumiem takich ludzi bardzo dobrze, szkoda, że są w mniejszości nad oziębłą większością. Nasi pra-przodkowie czuli te sprawy znacznie lepiej i głębiej.

Kiedy zostałem sam, również posiedziałem na ławce przy pniu dębowego strażnika tysięcy dusz, które spoczywają na tym ogromnym cmentarzu.

Wzdłuż muru odnajdziemy też piękne młode graby pospolite, których korony uformowano na kuliste kształty, a także klony jawory. Cieszy mnie fakt, że miejsce to zdominowały rodzime gatunki drzew. 

P O D S U M O W A N I E

1) Na terenie wrocławskiego Cmentarza Osobowickiego po jego zachodniej stronie, której granicę wyznacza mur, ciągnący się wzdłuż ulicy Weroniki Kumko, rośnie kilkadziesiąt okazałych dębów szypułkowych, które tworzą urokliwy i wyróżniający się w tutejszym krajobrazie szpaler. Większość drzew posiada obwody pierśnicowe pni o pomnikowych wymiarach (300 cm lub więcej), natomiast stan zdrowotny dębów jest dość zróżnicowany (od dobrego po umiarkowany lub zły).

2) Obwód pierśnicowy pnia najgrubszego osobnika wynosi 429 cm. Cechą charakterystyczną drzew są liczne ślady i blizny po chirurgicznych zabiegach usunięcia części konarów i gałęzi. Dęby te należy uznać za bardzo cenną grupę wrocławskich tworów dendroflory (proponowana ochrona to pomnik przyrody w formie alei). Z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że wnętrza niektórych drzew mogą być zasiedlone przez chronione gatunki owadów, np. kozioroga dębosza. W ostatniej części o osobliwościach dendrologicznych Osobowic, opiszę jeszcze bardziej urokliwą grupę (aleję) dębów szypułkowych.