Jednym z najpóźniejszych grzybów jadalnych, rosnących już właściwie na zakończenie sezonu grzybowego jest wodnicha późna (łac. Hygrophorus hypothejus). Najczęściej, można go spotkać w lasach iglastych z przewagą sosen na glebach kwaśnych (piaszczystych). Ale wodnicha nie pogardzi też lasami mieszanymi, byle było kwaśne podłoże. Ponieważ większość grzybów już nie owocnikuje, a w szczególności te, które są śmiertelnie trujące, zbieranie wodnichy należy do przyjemnych i bezpiecznych zajęć późnojesiennych grzybiarzy. Gatunek ten owocnikuje nawet podczas łagodnej zimy. Do artykułu, dołączam kilka zdjęć wodnichy, które zrobiłem zimą, 14 lutego 2015 roku (leśny prezenty walentynkowy???) ;))

Ostrożności jednak nigdy dość i dlatego, warto dobrze poznać wodnichę, ponieważ niedoświadczony grzybiarz, może ją pomylić z lejkówkami (Clitocybe) np. z wyrastającą w tych samych miejscach o tej samej porze roku lejkówka zimową (Clitocybe brumalis), której owocniki na pierwszy rzut są bardzo podobne. W grę wchodzą także niektóre drobne zasłonakami (Cortinarius), te różnią się jednak rdzawobrązowym wysypem zarodników.

DOBRE POZNANIE WODNICHY PÓŹNEJ, ELIMINUJE MOŻLIWOŚĆ POPEŁNIENIA POMYŁKI.

Korzystając z atlasu grzybów, znajdującego się na stronie www.grzyby.pl, mamy taki oto opis wodnichy późnej:

Kapelusz oliwkowobrunatny, brudnooliwkowy, żółtooliwkowy, w cetrum ciemniejszy, zmienny, z wiekiem zaczynają dominować odcienie żółci i czerwieni; (20)30 – 50(100) mm średnicy, początkowo półkulisty, z wiekiem wypukły do płaskiego i wklęsłego, czasem ze słabo zaznaczonym garbkiem; powierzchnia gładka, silnie śluzowata gdy wilgotna, może być spękana; brzeg długo podgięty, początkowo połączony śluzowatą osłoną z trzonem.

Blaszki początkowo białawe, z wiekiem ciemnieją, żółte do pomarańczowożółtych, pomarańczowoczerwonawych, często z ciemniejszymi plamami; dość rzadkie i grube, szerokie, różnej długości; woskowate w konsystencji; przyrośnięte do lekko zbiegających.

Trzon początkowo biały, później ciemnieje żółty do pomarańczowoczerwonego; (30)50-100 x 3-7 mm równogruby lub nieco zwężony u podstawy; pierścień słabo zaznaczony, wysoko, śluzowaty; powierzchnia trzonu wzdłużnie włókienkowata, poniżej strefy pierścieniowej śluzowata.

Miąższ żółtawy lub żółty, niezmienny; cienki w kapeluszu; smak łagodny, przyjemny, słodkawy; zapach słaby owocowy lub brak.

Wodnicha późna, pomimo, że jest jadalna, nie figuruje oficjalnie na aktualnym rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 17 maja 2011 r., w którym określono wykaz grzybów dopuszczonych do obrotu lub produkcji przetworów grzybowych i artykułów spożywczych zawierających grzyby. Po części jest to spowodowane małym zainteresowaniem tym gatunkiem, zarówno przez handlarzy, jak i konsumentów. Znaczenie ma również, późna pora pojawiania się wodnich i jej małe rozmiary i masa. Być może, niektórym też, nie odpowiada ich smak (nico żywiczny) i słaba konsystencja (rozłazi się podczas gotowania). Osobiście lubię wodnichy, najbardziej smażone lub gotowane, ale jako domieszkę do innych grzybów, a nie, jako jedyny, grzybowy składnik potrawy. Późną jesienią, poza wodnichami, można znaleźć w lesie, jeszcze gąski zielonki, gąski niekształtne, zimówki aksamitnotrzonowe, boczniaki, czasami opieńki lub czernidłaki kołpakowate. Właśnie do tych gatunków, najczęściej dorzucam wodnichy.

Wodnicha chętnie wyrasta grupami po kilkanaście lub kilkadziesiąt owocników wokół jednego stanowiska. Dzięki temu, mamy pewną rekompensatę za ich niewielkie rozmiary. Bez wątpienia, wodnicha późna, należy do ciekawostek grzybowych i może stanowić dużą przyjemność kulinarną dla grzybowych smakoszy, w okresie, w którym już bardzo trudno można znaleźć w lesie inne grzyby jadalne. ;))