Jesień meteorologiczna rozpoczęła się w dniu 1. września. Jednak dla większości ludzi, jesień, która kojarzy z żółknięciem i opadaniem liści, coraz niższymi temperaturami i zbliżającą się szarugą, rozpoczyna się wraz z nadejściem jej astronomicznego oblicza. Stanie się to w niedzielę, 23 września o godz. 03:54 czasu polskiego. Będzie to także pierwszy dzień jesieni kalendarzowej.

Od tego momentu dzień na półkuli północnej będzie krótszy od nocy, temperatura zacznie systematycznie spadać wskutek coraz mniejszego nasłonecznienia, a na półkuli południowej będzie zupełnie odwrotnie. Dwa razy w roku, tj. 20 lub 21 marca oraz 22 lub 23 września promienie słoneczne padają bezpośrednio na równik (pod kątem 90 stopni).

Te dni są znane również jako równonoc marcowa (równonoc wiosenna na półkuli północnej i jesienna na półkuli południowej) oraz równonoc wrześniowa (równonoc jesienna na półkuli północnej i wiosenna na półkuli południowej).

Moment równonocy oznacza, iż dzień i noc na obu półkulach mają tyle samo – po 12 godzin. Jednak z naszego punktu widzenia tak nie jest. Podczas równonocy Słońce świeci w rzeczywiści nieco ponad 12 godzin, co wynika ze sposobu mierzenia światła słonecznego. Wschód Słońca jest zdefiniowany jako czas, kiedy pierwsze światło Słońca pojawia się nad horyzontem, a zachód Słońca jest uważany za moment, kiedy ostatnie światło bezpośrednio ze Słońca schodzi poniżej horyzontu.

Na przykład w Warszawie w pierwszym dniu jesieni Słońce wzejdzie o godz. 06:20, a zajdzie o godz. 18:35, co oznacza, że noc będzie wciąż krótsza od dnia o 15 minut. Dzień, który ma dokładnie 12 godzin światła dziennego na półkuli północnej, pojawia się dopiero 2-5 dni po równonocy. Tu należy jeszcze poruszyć jeden aspekt. O ile Ziemia jest pochylona pod pewnym kątem w kierunku Słońca, to 23. września i 21. marca oś obrotu staje się prostopadła do linii łączącej ośrodki Ziemi i Słońca.

To właśnie zmiana nachylenia Ziemi powoduje zmiany pór roku, a półkula północna, w miarę postępu jesieni przechodzi z ciepłego lata do chłodnej zimy. Proces ten prowadzi o zmiany ogólnego położenia prądu strumieniowego, który odgrywa ważną rolę w kształtowaniu pogody na planecie.

Światło dzienne na półkuli północnej stopniowo zmniejsza się aż do przesilenia zimowego w grudniu. Zupełnie odwrotna sytuacja występuje na półkuli południowej, gdzie dzień z każdym kolejnym dniem będzie się wydłużać do dnia grudniowego letniego przesilenia.

Jesień w naszej strefie klimatycznej charakteryzuje się przede wszystkim stopniowym spadkiem temperatury, wzrostem zachmurzenia, ale ogólnie sumy opadów są mniejsze niż latem. Z powodu spadku światła słonecznego, rośliny które wykorzystują słońce w procesie fotosyntezy, obumierają, a liście zmieniają kolor.

Bez względu na coraz krótsze dni i coraz niższe temperatury, życzę grzybowej jesieni na Dolnym Śląsku, aby zmazać “hańbę” lata pod tym względem. ;))