Aktualności
- 21 wrz, 2022
Temperatura, opady i usłonecznienie w sierpniu 2022 roku.
Temperatura, opady i usłonecznienie w sierpniu 2022 roku.
Na stronach IMGW pojawiło się już oficjalne podsumowanie sierpnia 2022 roku pod kątem temperatur, opadów i usłonecznienia. Był to mocno zróżnicowany miesiąc, zwłaszcza jeżeli chodzi o opady, które w części kraju wyrobiły miesięczną normę w 2-3 doby po poprzedzającym je okresie posuchy. Jednak nie wszędzie solidnie padało i w wielu regionach wciąż było bardzo sucho.
TEMPERATURY
Średnia obszarowa temperatura powietrza w sierpniu 2022 r. wyniosła w Polsce 20,5°C i była aż o 2,0 stopnie wyższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca (klimatologiczny okres normalny 1991-2020). Tegoroczny sierpień należy zaliczyć do miesięcy ekstremalnie ciepłych termicznie.
Najcieplejszym regionem Polski były Pojezierza, gdzie średnia obszarowa temperatura powietrza wyniosła 21,1°C (wyższa o 2,6 stopnia od normy), najchłodniejszym – Sudety, ze średnią 18,5°C (1,2 stopnia powyżej normy).
Według klasyfikacji rangowej średniej temperatury miesięcznej, obejmującej okres od 1951 r., sierpień 2022 r. plasuje się na 3. pozycji. Był to drugi najcieplejszy sierpień w XXI wieku (chłodniejszy o 0,8 stopnia od rekordowego sierpnia 2015 r.). Najchłodniejszy od początku II połowy XX wieku był sierpień 1956 r., kiedy średnia obszarowa temperatura powietrza wyniosła tylko 15,1°C.
Przestrzenne zróżnicowanie temperatury powietrza w sierpniu pokazuje, że wartości średniej miesięcznej temperatury powietrza na całym obszarze kraju, z wyłączeniem terenów podgórskich i górskich, przekraczały 20°C. Najcieplej było w Poznaniu (22,1°C), Warszawa (22,0°C), Toruniu (21,7°C) oraz Gorzowie Wielkopolskim i Pile (21,6°C), najchłodniej zaś w Kłodzku (18,7°C), Jeleniej Górze (18,3°C) i Zakopanem (16,9°C). W szczytowych partiach pasm górskich średnie miesięczne wartości temperatury były oczywiście najniższe (Kasprowy Wierch: 10,8°C, Śnieżka: 11,3°C).
Najwyższą wartość temperatury powietrza (36,5°C) odnotowano 4 sierpnia w Słubicach (informacja dotyczy jedynie stacji synoptycznych). Warto odnotować, że maksymalne wartości temperatur wystąpiły w tym miesiącu w dniach 4-5 i 18-19 sierpnia. Na Śnieżce 5 sierpnia zanotowano 21,5°C, na Kasprowych Wierchu 18 sierpnia było 20,8°C. Najniższą wartość temperatury (poza stacjami górskimi) zarejestrowano 7 sierpnia w Pile i dzień później w Jeleniej Górze (6,2°C). Na Śnieżce najchłodniej było 22 sierpnia (3,8°C), a na Kasprowym Wierchu 31 sierpnia (3,5°C).
W sierpniu średnie dobowe temperatury powietrza mieściły się między wartościami kwantyli 5% i 95% temperatury średniej (wyznaczonymi na podstawie pomiarów w latach 1991-2020). Warto odnotować fakt wystąpienia w drugiej połowie sierpnia dwóch przypadków fal ciepła, w czasie których średnia temperatury dobowa na obszarze Polski przekroczyła wartości kwantyla 95% i utrzymywała się przez okres co najmniej 3 dni.
Liczba dni upalnych w 2022 roku do 28.08.2022 r.
Występujący od szeregu lat silny wzrostowy trend temperatury powietrza na obszarze Polski był w sierpniu 2022 r. kontynuowany. Tylko od 1951 r. wzrost temperatury w tym miesiącu szacowany jest na 2,6°C. Wartość współczynnika trendu jest zróżnicowana w poszczególnych regionach klimatycznych kraju. Najsilniejszy wzrost temperatury powietrza w sierpniu występuje w Karpatach (do 2,8°C), najsłabszy – na Wybrzeżach i Pobrzeżach (do 2,4°C).
OPADY
Obszarowo uśredniona suma opadów atmosferycznych w sierpniu wyniosła w Polsce 63,4 mm i była o 3,1 mm mniejsza od normy dla tego miesiąca, określonej na podstawie pomiarów w latach 1991-2020. Według klasyfikacji Kaczorowskiej miniony sierpień należy zaliczyć do miesięcy normalnych (opady stanowiły 95,8 proc. normy dla tego miesiąca).
Według klasyfikacji rangowej średniej obszarowej sumy opadów, obejmującej okres od 1951 r., sierpień 2022 r. plasuje się na 43. pozycji. Najbardziej zasobny w opady był sierpień 2006 r. (ze średnią sumą 158,2 mm), najmniej – w 2015 r. (zaledwie 16,6 mm).
Rozkład przestrzenny sumy opadów w sierpniu 2022 r. był silnie zróżnicowany. Najwyższe sumy miesięczne odnotowano w Opolu i okolicach (ponad 200 mm). Z kolei najniższe opady, poniżej 40 mm, wystąpiły w północno-wschodniej części Polski, zachodniej i środkowej części Wybrzeża i na Pomorzu Środkowym oraz w południowo-wschodniej części Podkarpacia. W stosunku do średniej wieloletniej (1991-2020) opady w sierpniu 2022 roku zawierały się między 20 a 200% normy. Rozkład anomalii w stosunku do normy wieloletniej odzwierciedla w znacznym stopniu przestrzenny rozkład opadów.
Zmienność skumulowanej sumy opadów atmosferycznych (od 1 stycznia 2022 r.) na obszarze kraju pokazuje, że wysokość opadów od połowy lutego systematycznie wzrastała. Następnie nastąpił okres, gdy opady były znikome i dopiero pod koniec marca skumulowana suma zaczęła przyrastać. W kwietniu opady utrzymywały się w graniach normy, w efekcie indeks skumulowanych opadów dla całego kraju był zbliżony do normy wieloletniej. Jednak w ostatnich dniach kwietnia rozpoczął się trwający ponad 20 dni okres bezopadowy, wystąpiła susza atmosferyczna. Ponownie opady pojawiły się dopiero w ostatniej dekadzie maja. Od tego momentu opady na obszarze Polski występowały w miarę regularnie, ale ich wysokość była poniżej normy miesięcznej (w lipcu niższa o 9,5%).
Pod koniec lipca zaznaczył się epizod intensywnych i wydajnych opadów. W stosunku do normy wieloletniej, suma opadów od początku 2022 r. jest niższa o blisko 20%. Przy wysokich temperaturach powietrza, okresowo ekstremalnie wysokich, występowały warunki niesprzyjające poprawie wilgotności gleby. Silniejsze opady na przełomie drugiej i trzeciej dekady sierpnia nie przyniosły znacznej poprawy ze względu m.in. na fale upałów. Skumulowany deficyt opadów w skali całego 2022 roku jest rzędu 60 mm, co stanowi blisko 13% normy wieloletniej.
Aktualne warunki pluwialne są bardziej podobne do tych z lat 2018 i 2019. Dotychczasowe warunki termiczno-pluwialne wskazują z dużym prawdopodobieństwem na powtórzenie się sytuacji z lat 2018 i 2019, kiedy wystąpiły susze hydrologiczne. Wysokość opadów atmosferycznych w sierpniu charakteryzuje się dużą zmiennością z roku na rok, bez wyraźnego trendu wieloletniego, z silnie zaznaczoną fluktuacją 15-, 17-letnią.
Niezwykle ciekawych informacji dostarcza nam analiza parowania potencjalnego, obliczanego na podstawie standardowych danych meteorologicznych, jak również klimatycznego bilansu wodnego (KBW), będącego różnicą pomiędzy wysokością opadów a wielkością parowania. Ujemne wartości KBW pokazują obszary, na których parowanie przeważa nad opadami i w konsekwencji występuje utrata wilgoci z podłoża.
W sierpniu 2022 r. obserwowano utratę wilgoci przez podłoże. Na wielu obszarach kraju parowanie przekraczało miesięczną normę opadów. Szczególnie duże straty wilgotności wystąpiły na obszarze Pojezierza i Nizin. Najwyższe wartości parowania terenowego odnotowano w północno-wschodniej części kraju, gdzie opady były najniższe. Skumulowany Klimatyczny Bilans Wodny był ujemny na blisko 80% powierzchni Polski. Najwyższe jego wartości, dochodzące do –100 mm, wystąpiły we wschodniej części kraju. Utrata zapasu wilgoci w tym rejonie stanowiła blisko 150% normy opadowej.
USŁONECZNIENIE
W skali kraju usłonecznienie w sierpniu 2022 roku było w normie na zachodzie kraju i powyżej normy w dzielnicach centralnych oraz wschodnich z kilkoma wyjątkami. Miejsca z największą ilością słonecznych chwil (Ustka, Lębork, Łeba, Elbląg, Warszawa, Sandomierz i pas od Białegostoku do Lublina) mają ich na koncie w ilości ponad 280 godzin. Za to okolice Gorzowa Wielkopolskiego, Poznania, Kozienic, Zakopanego i Leska miały o 20 godzin mniej słonecznych godzin względem normy 1991-2020.
Najwyższa anomalia usłonecznienia względem normy została zanotowana w Elblągu (121%), a najniższa w Poznaniu (88%). Największa ilość godzin ze Słońcem przypadła na Białystok (299 godzin), a najmniejsza w Zakopanem (184 godziny).
