Aktualności
- 25 kwi, 2023
Temperatura, opady i usłonecznienie w marcu 2023 roku.
Temperatura, opady i usłonecznienie w marcu 2023 roku.
Meteorologiczna wiosna w tym roku rozpoczęła się stosunkowo ciepło, ale mokro. Jak wynika z podsumowania przygotowanego przez specjalistów z IMGW, marzec przyniósł w całym kraju temperatury wyższe od normy wieloletniej, za to w wielu regionach było wilgotno, jednak nie wszędzie.
TEMPERATURY
Średnia obszarowa temperatura powietrza w marcu 2023 r. wyniosła w Polsce 4,5°C i była o 1,4 stopnia wyższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca (klimatologiczny okres normalny 1991-2020). Tegoroczny marzec należy zaliczyć do miesięcy ciepłych.
Najcieplejszym regionem Polski było Podkarpacie, gdzie średnia obszarowa temperatura powietrza (5,5°C) była o 2 stopnie wyższa od normy, a warunki termiczne sklasyfikowano jako bardzo ciepłe. Najchłodniejszym regionem były Pojezierza – tam średnia temperatura powietrza wyniosła 4,0°C.
Według klasyfikacji rangowej średniej temperatury miesięcznej, obejmującej okres od 1951 r., marzec 2023 r. plasuje się na 15.-17. pozycji. Był to ósmy najcieplejszy marzec w XXI wieku (chłodniejszy o 2 stopnie od najcieplejszego marca 1990 r.). Najchłodniejszy marzec od początku II połowy XX wieku wystąpił w 1952 r., kiedy średnia obszarowa temperatura powietrza wyniosła –2,5°C.
Przestrzenne zróżnicowanie temperatury powietrza w marcu pokazuje, że wartości średniej miesięcznej temperatury powietrza były na większości obszaru kraju dodatnie i malały z południowego zachodu ku północnemu wschodowi. Wartości ujemne wystąpiły tylko w szczytowych partiach pasm górskich (Kasprowy Wierch –7,5°C, Śnieżka –3,2°C).
Najwyższą wartość temperatury powietrza (22,1°C) odnotowano 24 marca w Tarnowie i Krakowie-Balicach (informacja dotyczy jedynie stacji synoptycznych), zaś najniższą (poza stacjami wysokogórskimi) 29 marca w Zakopanem (–11,8°C) oraz 13 marca w Suwałkach (–11,6°C). Na Śnieżce najchłodniej było 12 marca (–13,1°C), a na Kasprowym Wierchu 29 marca (–17,3°C).
W marcu średnie dobowe wartości temperatury powietrza były przez niemalże cały miesiąc wyższe od średnich wartości wieloletnich. Jedynie w pierwszej połowie trzeciej dekady marca były niższe, osiągając na jeden dzień wartość zbliżoną do kwantyla 5% (wyznaczonego na podstawie pomiarów w latach 1991-2020).
Występujący od szeregu lat silny wzrostowy trend temperatury powietrza na obszarze Polski był w marcu 2023 r. kontynuowany. Tylko od 1951 r. wzrost temperatury w tym miesiącu szacowany jest na 3,07°C. Wartość współczynnika trendu jest zróżnicowana w poszczególnych regionach klimatycznych kraju, jednak we wszystkich krainach odnotowuje się bardzo silny wzrost temperatury.
OPADY
Obszarowo uśredniona suma opadu atmosferycznego w marcu 2023 r. wyniosła w Polsce 40,5 mm i była o 2,7 mm wyższa od normy dla tego miesiąca określonej na podstawie pomiarów w latach 1991-2020. Wg klasyfikacji Kaczorowskiej miniony marzec należy zaliczyć do miesięcy normalnych (107 proc. normy).
Według klasyfikacji rangowej średniej obszarowej sumy opadów, obejmującej okres od 1951 r., marzec 2023 r. plasuje się na 21. pozycji. Najbardziej zasobny w opady był marzec 1994 r. (ze średnią sumą 72,9 mm), najmniej – w 1974 r. (zaledwie 7,3 mm).
Sumy opadów w marcu 2023 r. wyniosły od poniżej 20 mm w wielu regionach kraju do ponad 80 mm w południowo-wschodniej Polsce i u ujścia Warty do Odry, a ich rozkład przestrzenny był silnie zróżnicowany. Na obszarze przylegającym do zachodniej granicy kraju oraz w środkowej części zachodniej i w całej wschodniej Polsce wysokości opadów przekroczyły normę wieloletnią (1991-2020) lub były do niej zbliżone. Opady poniżej normy wystąpiły na obszarze delty Wisły, w środkowej Polsce oraz w środkowej części południowej Polski.
Zmienność skumulowanej sumy opadów atmosferycznych na obszarze kraju pokazuje, że wysokość opadów przez cały marzec 2023 r. układała się powyżej normy wieloletniej, jednak w przeciwieństwie do dwóch pierwszych miesięcy roku wartość ta nie osiąga kwantyla 95%, lecz systematycznie przybliża się do wartości średniej.
Wysokość opadów atmosferycznych w marcu charakteryzuje się dużą zmiennością z roku na rok, ale widoczny jest trend wzrostowy. Od 1951 r. wysokość opadów w marcu zwiększyła się o 6,6 mm, co odpowiada 17 proc. normy z lat 1991-2020. Marzec 2023 r. był pierwszym marcem po pięciu latach, w którym opady były wyższe od normy. Pomimo tego, w okresie od połowy lat 90. XX wieku widoczny jest silny spadek wysokości opadów w tym miesiącu.
USŁONECZNIENIE
Pod względem usłonecznienia marzec 2023 r. na przeważającym obszarze kraju był bardziej pochmurny niż zwykle. Dodatnie anomalie wystąpiły na południu i wschodzie – na Roztoczu, Podkarpaciu, w Małopolsce oraz na Górnym Śląsku i w zachodniej części woj. dolnośląskiego Słońce świeciło przez 150-170 godzin, czyli o 10-30 godzin więcej niż przewiduje to norma dla tego miesiąca.
Najbardziej pogodną stacją okazał się Nowy Sącz – 178 godzin, czyli o 50 godz. więcej niż przewiduje norma dla lat 1991-2020. Na pozostałym obszarze miesiąc był pochmurny. Usłonecznienie wynosiło od 90 do 120 godzin, czyli 10-30 godz. mniej niż zwykle. W Mławie Słońce świeciło przez 80,5 godziny.
MARZEC GLOBALNIE
Marzec 2023 zapisał się globalnie jako drugi najcieplejszy w historii pomiarów meteorologicznych. Tak wynika z danych unijnego serwisu klimatycznego. Temperatury na całym świecie były wyższe w stosunku do średniej w większości miejsc poza zachodnimi Stanami Zjednoczonymi, Kanadą i Skandynawią, gdzie stagnacja pogody pozwoliła na niższe niż zwykle odczyty przez większość miesiąca. Niezwykle ciepły miesiąc miał miejsce jeszcze przed przewidywanym nadejściem klimatycznego wzorca El Niño, który na pewno przyczyni się do wzrostu globalnej temperatury.
Mimo to, stosunkowo wysokie temperatury są zgodne z oczekiwaniami ekspertów w obliczu szybko ocieplającego się klimatu. Marzec był zatem 529. miesiącem z rzędu z globalnymi temperaturami przekraczającymi normę dla XX wieku. To już ponad 44 lata bez ani jednego chłodnego miesiąca! „Te marcowe statystyki nie są zaskakujące, ponieważ teraz prawie co rok bijemy miesięczne rekordy”– powiedziała Kim Cobb, klimatolog oraz profesor środowiska i społeczeństwa na Uniwersytecie Browna.
Copernicus ustalił, że średnia globalna temperatura w marcu była o 0,86 stopnia Celsjusza wyższa od normy dla lat 1991-2020. Ta wartość pomogła ubiegłemu miesiącowi zremisować z marcami 2017, 2019 i 2020 jako drugi najcieplejszy w historii. Nadal istnieje znaczna różnica, wynosząca około 0,11 stopnia, między marcem 2023 roku a obecnym rekordzistą, którym okazał się marzec 2016 roku.
Należy jednak zauważyć, że w marcu 2016 r. panował silny wzór El Niño, który przyczynił się do podniesienia globalnej temperatury. El Niño to anomalia klimatyczna występująca średnio co 2 do 6 lat polegająca na ociepleniu wód oceanicznych we wschodniej części tropikalnego Pacyfiku, które ogrzewa otaczające powietrze i przekształca typowe wzorce pogodowe na półkuli północnej i nie tylko. W latach zdominowanych przez El Niño temperatury z reguły są najwyższe.
