Temperatura, opady i usłonecznienie w lipcu 2021 roku.

Przez dość długi czas IMGW nie publikował map podsumowujących pogodę w Polsce w miesiącu lipcu 2021. Dzisiaj zostały opublikowane wraz z mapami sierpniowymi, w związku z czym, można przyjrzeć się, jak przebiegała pogoda w miesiącach wakacyjnych i jak kształtowały się poszczególne jej parametry, tj. temperatury, opady i usłonecznienie.

TEMPERATURY

Jak wynika z podsumowania przedstawionego przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, za nami ekstremalnie ciepły lipiec. Średnia obszarowa temperatura powietrza w lipcu 2021 roku w Polsce wynosiła 20,9°C i była o 2,1°C wyższa od średniej wieloletniej wartość temperatury dla tego miesiąca (klimatologiczny okres normalny 1991-2020). Wg kwantylowej klasyfikacji warunków termicznych lipiec 2021 roku zaliczyć należy do miesięcy ekstremalnie ciepłych biorąc pod uwagę średnią dla Polski.

Najcieplejszymi regionami Polski było Podkarpacie, gdzie średnia obszarowa temperatura powietrza wynosiła 21,8°C i była wyższa od normy od 2,1°C. Najchłodniej było natomiast w Sudetach, gdzie średnia obszarowa temperatura powietrza w lipcu wyniosła 18,6°C i była wyższa od normy tylko o 0,9°C. Najsilniej od normy odbiegały warunki termiczne w Pasie Pobrzeży i Wybrzeży Południowobałtyckich. Średnia obszarowa wartość temperatury powietrza w lipcu wynosiła tam 20,5°C i była o 2,4°C wyższa od normy klimatologicznej. Warunki termiczne w Pasie Pojezierzy oraz w Sudetach sklasyfikowane zostały jako bardzo ciepłe, w pasie Nizin jako anomalnie ciepłe a w pozostałych krainach zostały sklasyfikowane jako ekstremalnie ciepłe.

Wg klasyfikacji rangowej lipiec 2021 roku był 3. w rankingu uwzględniającym wartość średniej temperatury tego miesiąca od roku 1951 i jednocześnie był 2. najcieplejszym lipcem w XXI wieku. Warto odnotować, że lipiec 2021 roku był aż o 1,1°C chłodniejszy od lipca 2006 roku, który był najcieplejszy. Najchłodniejszy lipiec od początku II połowy XX wieku wystąpił w 1979 roku, kiedy średnia obszarowa temperatura powietrza wynosiła tylko 14,7°C.

Na większości obszaru kraju anomalie zawierały się w przedziale między 2,0°C a 4,0°C. Najniższe wartości anomalii temperatury w zakresie między 0,0°C a 2,0°C odnotowano na obszarze zachodniej części Polski (Pobrzeże Szczecińskie, Pobrzeże Koszalińskie, zachodnia część Pojezierza Wielkopolskiego oraz Nizina Śląska) oraz w części Karpat i Sudetów.

Najwyższą wartość temperatury powietrza w lipcu, wynoszącą 34,3°C odnotowano 14. dnia tego miesiąca w Sulejowie i Włodawie (informacja dotyczy jedynie stacji synoptycznych). Ogólnie, najwyższe wartości temperatury w lipcu wystąpiły w połowie miesiąca – pomiędzy 14 a 16 lipca. W lipcu nie zostały zarejestrowane ujemne wartości temperatury powietrza. Nawet na stacjach wysokogórskich wartość absolutnego minimum wyniosły 4,0°C na Śnieżce (20.07) oraz 4,2°C na Kasprowym Wierchu (21.07). Na pozostałych stacjach synoptycznych absolutne minimum w lipcu wahało się od 7,6°C w Kłodzku (21.07) do 15,1°C (20.07 i 30.07) w Sandomierzu.

Temperatura powietrza w lipcu 2021 roku utrwaliła występujący od szeregu lat silny wzrostowy trend temperatury powietrza na obszarze Polski. Tylko od 1951 roku wzrost temperatury w tym miesiącu szacowany jest na 2,2°C.

OPADY

Obszarowo uśredniona suma opadu atmosferycznego w maju w Polsce wynosiła 94,6 mm, co stanowiło 107,8% normy dla tego miesiąca określonej na podstawie pomiarów w latach 1991- 2020. Wg klasyfikacji Kaczorowskiej miniony lipiec należy zaliczyć do miesięcy normalnych pluwialnie.

Wg klasyfikacji rangowej lipiec br. był 20. w klasyfikacji pod względem wysokości opadów w Polsce. Najwilgotniej było w Polsce w lipcu 2011 roku, średnia obszarowa suma opadu wynosiła w tym miesiącu aż 178,1 mm. Z kolei najmniej zasobnym w opady był lipiec 2006 roku. Wówczas wysokość opadów wynosiła 23,9 mm.

Opady w lipcu 2021 roku charakteryzowały się na obszarze Polski przestrzennym zróżnicowaniem w zakresie od 40 mm do blisko 180 mm opadu w ciągu miesiąca. Najniższe opady, o sumach miesięcznych poniżej 50 mm wystąpiły w zachodniej i środkowej części Pasa Pobrzeży i Wybrzeży oraz zachodniej części Pojezierza Wielkopolskiego. Najwyższe sumy miesięczne opadu odnotowano we wschodniej i południowo-wschodniej części kraju a także na obszarze pasm górskich. W stosunku do normy wieloletnich (1991-2020) opady w czerwcu 2021 zawierały się między 60 a 160% normy.

Lipiec to miesiąc w którym zazwyczaj występują burze i opady gradu. Ponieważ z natury tych zjawisk wynika ich nieciągłość przestrzenna, informacje pochodzące ze stacji meteorologicznych nie odzwierciedlają w pełni skali zagrożenia związanego z występowaniem obu tych zjawisk. W lipcu br. liczba dni z burzami na stacjach synoptycznych zwierała się między 1 na stacji w Legnicy a 16 na stacji w Rzeszowie-Jesionkach. W przypadku Rzeszowa liczba dni z burzami w br. była ponad 2 razy większa od normy wieloletniej (7,9 dni). Liczba dni z gradem zarejestrowanych na stacjach meteorologicznych w lipcu br. była niewielka, opady gradu były rejestrowane w pojedynczych przypadkach.

USŁONECZNIENIE

Bardzo ciekawie wyglądają mapy usłonecznienia za lipiec 2021. Otóż najmniej słonecznych dni względem okresu porównawczego 1991-2020 miały obszary o najmniejszych notowanych sumach opadów, a więc północno-zachodnie, częściowo środkowo-zachodnie i centralne. Tam słońce świeciło średnio o 20 godzin mniej. 

Najwięcej dodatkowych godzin ze słońcem odnotowano w pasie wschodniej Polski (do 40h ponad normę), a także w okolicach Raciborza i Elbląga. Krańce zachodnie i w większości południowe oraz tereny położone na linii Wisły miały usłonecznienie w granicach normy.

Źródło i mapy:

♦ IMGW, https://klimat.imgw.pl/pl

Warto jeszcze w kilku wybranych punktach odnotować to, co działo się w pierwszym półroczu 2021 roku w pogodzie na świecie:

1) Mróz w Teksasie – załamanie systemu elektroenergetycznego i niskie temperatury przynoszą ofiary śmiertelne;

2) bezprecedensowa fala upałów w towarzystwie ekstremalnej suszy nawiedza tereny na południowym zachodzie Kanady i północnym zachodzie USA; temperatury sięgają 50 stopni C; fale nieznośnego gorąca przetaczają się w maju i czerwcu przez Indie i Pakistan, w Iranie temperatury przy gruncie dochodzą do 80 stopni Celsjusza; 20 lipca pada rekord gorąca w Turcji, gdzie termometry wskazują 49,1 stopnia Celsjusza;

3) Chiny – wiosną mają miejsce ogromne powodzie w środkowym dorzeczu Jangcy; latem – powtarzają się powodzie w środkowym dorzeczu Jangcy (część prowincji Syczuan jest pod wodą, trwają ewakuacje ludności) oraz zaczyna się fala powodzi w dorzeczu Żółtej Rzeki. W stolicy prowincji Henan, Zhengzhou, we wtorek 20 lipca spada 200 mm deszczu na metr kwadratowy – miasto jest zalane, jaki i 12 innych miast w całej prowincji, trzeba ewakuować tysiące ludzi;

4) W Polsce – jednocześnie trwają fala upału, susza i zdarzają się powodzie błyskawiczne; w wiadomościach pogodowych przekazywane są informacje o trąbach powietrznych i groźnych burzach z gradem;

5) W Czechach, na Morawach, tornado dewastuje kilka wsi;

6) W Londynie w ciągu dnia spada tyle deszczu, co zwykle w ciągu całego miesiąca;

7) W lipcu w niektórych miejscach Niemiec spada grad, który tworzy grubą warstwę, zalegającą nawet przez dwa dni;

8) W zachodnich Niemczech wirujące, mocno uwodnione fronty wywołują rozległą powódź, która daje się we znaki również w Belgii i Holandii, gdzie naporu wody nie wytrzymują zapory wodne;

9) potężne pożary lasów na Syberii;

10) padają rekordy rekordów dla temperatur notowanych za północnym kołem podbiegunowym.