Aktualności
- 17 sty, 2023
Temperatura, opady i usłonecznienie w grudniu 2022 roku.
Temperatura, opady i usłonecznienie w grudniu 2022 roku.
Nowy Rok rozpędza się na dobre, ale jeszcze nie wszystko zostało podsumowane, jeśli chodzi o rok poprzedni. W tym wpisie skupię się na pogodowym podsumowaniu grudnia, w przygotowaniu mam podsumowanie meteo całego 2022 roku, sezonu burzowego i hydrologicznego. Dodatkowo przygotuję również ciekawostki pogodowe 2022 dla Wrocławia. Grudzień 2022 był niezwykle różnorodny. W pierwszej połowie miesiąca pogoda była dość zróżnicowana, później sypnęło śniegiem i przymroziło, a w czasie Świąt i po Świętach zrobiło się wyjątkowo ciepło, chociaż początkowo nie wszędzie.
TEMPERATURY
Średnia obszarowa temperatura powietrza w grudniu 2022 r. wyniosła w Polsce 0,4°C i była o 0,2 stopnia wyższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca (klimatologiczny okres normalny 1991-2020). Tegoroczny grudzień należy zaliczyć do miesięcy normalnych termicznie.
Najcieplejszym regionem Polski było Podkarpacie, gdzie średnia obszarowa temperatura powietrza wyniosła 0,7°C (wyższa o 1 stopień od normy), najchłodniejszymi – Pojezierza oraz Wyżyny, ze średnią 0,2°C.
Według klasyfikacji rangowej średniej temperatury miesięcznej, obejmującej okres od 1951 r., grudzień 2022 r. plasuje się na 34.-36. pozycji. Jednocześnie był to piętnasty i szesnasty najcieplejszy grudzień w XXI wieku (chłodniejszy o 4,1 stopnia od rekordowego grudnia 2015 r.). Najchłodniejszy od początku II połowy XX wieku był grudzień 1969 r., kiedy średnia obszarowa temperatura powietrza wyniosła –7,5°C.
Przestrzenne zróżnicowanie temperatury powietrza w grudniu pokazuje, że wartości średniej miesięcznej temperatury powietrza były na większości obszaru kraju dodatnie, ale malejące w miarę przesuwania się od południowego zachodu ku północnemu wschodowi. Na obszarze północno-wschodniej i wschodniej Polski średnia miesięczna temperatura powietrza była ujemna, podobnie jak w Sudetach i Karpatach.
Ujemne temperatury wystąpiły także na innych obszarach wyżej położonych, tj. w Górach Świętokrzyskich oraz na Pojezierzu Kaszubskim. Najcieplej było w Legnicy (2,2°C), najchłodniej zaś w Suwałkach (–2,3°C). W szczytowych partiach pasm górskich średnie miesięczne wartości temperatury były oczywiście najniższe (Śnieżka: –4,9°C, Kasprowy Wierch: –4,7°C).
Najwyższą wartość temperatury powietrza (18,1°C) odnotowano 31 grudnia w Słubicach (informacja dotyczy jedynie stacji synoptycznych). Warto odnotować, że tego dnia najwyższe wartości temperatury grudnia wystąpiły niemal na wszystkich stacjach w Polsce. Wyjątkiem były Kasprowy Wierch, tam najwyższą wartość odnotowano 21 grudnia (6,9°C), oraz Śnieżka, gdzie najcieplej było 20 grudnia (5,3°C). Najniższą wartość temperatury (poza stacjami górskimi) zarejestrowano 14 grudnia w Zamościu (–18,6°C). Na Śnieżce i Kasprowym Wierchu najchłodniej było 13 grudnia: odpowiednio –14,3°C oraz –16,1°C. Generalnie najniższe temperatury grudnia notowano w dniach 13-19.
W grudniu średnie dobowe wartości temperatury powietrza (średnia obszarowa dla Polski) mieściły się przez większą część miesiąca między wartościami kwantyli 5% a 95%, wyznaczonymi na podstawie pomiarów w latach 1991-2020. Pierwsza połowa miesiąca była zdecydowanie chłodniejsza (od normy), a druga – cieplejsza.
Występujący od szeregu lat wzrostowy trend temperatury powietrza na obszarze Polski był w grudniu 2022 r. kontynuowany. Tylko od 1951 r. wzrost temperatury w tym miesiącu szacowany jest na 1,44°C. Proces ocieplenia występuje co prawda od połowy lat 90. XX wieku, ale jest on niezwykle silny. Wartość współczynnika trendu jest zróżnicowana w poszczególnych regionach klimatycznych kraju. Najsilniejszy wzrost temperatury powietrza w grudniu występuje na obszarze Pojezierzy (ponad 1,7°C), najsłabszy – na Wyżynach i w Karpatach (do 1,1°C).
OPADY
Obszarowo uśredniona suma opadów atmosferycznych w grudniu wyniosła w Polsce 45,3 mm i była o 5,4 mm wyższa od normy dla tego miesiąca, określonej na podstawie pomiarów w latach 1991-2020. Według klasyfikacji Kaczorowskiej miniony grudzień należy zaliczyć do miesięcy wilgotnych (opady stanowiły 116 proc. normy dla tego miesiąca).
Według klasyfikacji rangowej średniej obszarowej sumy opadów, obejmującej okres od 1951 r., grudzień 2022 r. plasuje się na 23. pozycji. Najbardziej zasobny w opady był grudzień 2005 r. (ze średnią sumą 77,1 mm), najmniej – w 1972 r. (zaledwie 6,4 mm).
Rozkład przestrzenny sumy opadów w grudniu 2022 r. był bardzo zróżnicowany. Najwyższe sumy miesięczne (powyżej 90 mm) odnotowano w południowo-wschodniej Polsce. Z kolei najniższe opady, poniżej 30 mm, wystąpiły na obszarze od Kłodzka po Leszno, oraz w Kaliszu i Płocku. W stosunku do średniej wieloletniej (1991-2020) opady w grudniu 2022 roku mieściły się w normie w zachodniej połowie kraju, a we wschodniej były powyżej normy. Anomalie opadów wyraźnie wzrastały na linii NW-SW.
Zmienność skumulowanej sumy opadów atmosferycznych (od 1 stycznia 2022 r.) na obszarze kraju pokazuje, że wysokość opadów od połowy lutego systematycznie wzrastała. Następnie nastąpił okres, gdy opady były znikome i dopiero pod koniec marca skumulowana suma zaczęła przyrastać. W kwietniu opady utrzymywały się w graniach normy, w efekcie indeks skumulowanych opadów dla całego kraju był zbliżony do normy wieloletniej. Jednak w ostatnich dniach kwietnia rozpoczął się trwający ponad 20 dni okres bezopadowy, wystąpiła susza atmosferyczna. Ponownie opady pojawiły się dopiero w ostatniej dekadzie maja. Od tego momentu opady na obszarze Polski występowały w miarę regularnie, ale ich wysokość była poniżej normy miesięcznej (w lipcu niższa o 9,5%).
Pod koniec lipca zaznaczył się epizod intensywnych i wydajnych opadów. W stosunku do normy wieloletniej, suma opadów od początku 2022 r. jest niższa o blisko 20%. Przy wysokich temperaturach powietrza, okresowo ekstremalnie wysokich, występowały warunki niesprzyjające poprawie wilgotności gleby. Silniejsze opady na przełomie drugiej i trzeciej dekady sierpnia nie przyniosły znacznej poprawy ze względu m.in. na fale upałów. We wrześniu częstość występowania opadów i ich wysokość były wyższe, niestety pierwsza połowo października charakteryzowała się praktycznie brakiem opadów, a w drugiej połowie miesiąca były one stosunkowo niewysokie. Podobnie wyglądała sytuacja pluwialna w listopadzie. W grudniu opady przybrały na sile, jednak ich wysokość nie była na tyle wysoka, aby zniwelować deficyt jaki wystąpił w okresie wcześniejszych miesięcy. W konsekwencji tego skumulowany deficyt opadów w skali całego 2022 roku jest rzędu 80 mm, co stanowi blisko 15% normy wieloletniej.
Wysokość opadów atmosferycznych w grudniu charakteryzuje się dużą zmiennością z roku na rok. Jednak widoczny jest wyraźny trend spadkowy, wskazujący na zmniejszanie się ilości opadów w tym miesiącu (w okresie od 1951 roku) o blisko 2,2 mm (co odpowiada 5% normy z lat 1991-2020.
USŁONECZNIENIE
Prawie w całej Polsce grudzień 2022 charakteryzował się mniejszym usłonecznieniem od normy 1991-2020. Biorąc pod uwagę fakt, że w grudniu mamy najkrótsze dni w roku, miesiąc ten mógł być odebrany jako wyjątkowo ponury.
