Starożytne dęby Mużakowa – wybrane okazy cz. 5/5.

Po niemieckiej stronie.

W piątym i na razie ostatnim artykule o starożytnych dębach Mużakowa przechodzę przez most na Nysie Łużyckiej i idę ścieżką w pobliżu rzeki którą nazwano Petzoldweg, od nazwiska niemieckiego architekta krajobrazu Eduarda Petzolda, któremu przypisuje się autorstwo 174 projektów założeń parkowych na terenie dzisiejszych Niemiec, Polski, Holandii, Austrii, Czech, Bułgarii i Turcji. W jego twórczości znaleźć można zarówno projekty dla osób prywatnych jak i parki miejskie.

To właśnie przy ścieżce Petzolda rosną dwa najgrubsze i prawdopodobnie też najstarsze dęby szypułkowe po niemieckiej stronie Parku Mużakowskiego. W niemieckich źródłach drzewa określono jako “Eiche 1 am Petzoldweg im Park Bad Muskau” i “Eiche 2 am Petzoldweg im Park Bad Muskau”.

(1) DĄB SZYPUŁKOWY O OBWODZIE PIERŚNICOWYM PNIA 619 CM

Eiche 1 am Petzoldweg im Park Bad Muskau

Dąb z cyfrą nr 1 jest opisany jako jeden z dwóch najstarszych niemieckich dębów Parku Mużakowskiego. Jest to osobnik chudszy. Oba drzewa należą do okazów soliterowych, których szerokie i rozłożyste korony wkomponowują się w monumentalną całość licznych i przepięknych osi widokowych w parku.

Drzewo charakteryzuje stosunkowo długi, walcowaty i regularny pień, który zieje okazałą, podłużną dziuplą od strony zachodniej. Jej długość wynosi około 3 metrów.

OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA

Najwyższy punkt przy nasadzie pnia znajduje się od strony ścieżki i od niego odmierzyliśmy 130 cm, aby prawidłowo wykonać pomiar jego obwodu.

Aktualny obwód pierśnicowy pnia Eiche 1 am Petzoldweg im Park Bad Muskau wynosi 619 cm, wysokość drzewa 17 metrów, szacowany wiek 250-300 lat.

Zainteresowałem się dziuplą w pniu drzewa, w której widać charakterystyczny czarny kolor spalenizny drewna. Nie wiem, czy pożar wnętrza drzewa był celowym działaniem ludzi, czy np. wskutek uderzenia pioruna.

Oglądając bardzo dokładnie budowę dębu, skłaniałbym się jednak do uznania, że to siły natury spowodowały pożar drzewa i jego wypalenie od wewnątrz. W stanie bezlistnym, na pewno można dostrzec, więcej śladów działalności żywiołów w życiu drzewa.

Dziupla stała się charakterystyczną wizytówką Eiche 1 am Petzoldweg, dzięki której drzewo jest bardzo łatwo rozpoznawalne. Można stwierdzić, że osobnik ten, podobnie jak rosnący po polskiej stronie na zboczu potężny Eiche am Nachtigallensteg, przeszedł w swoim życiu chwilę wielkiego napięcia i natężenia, które były związane z uderzeniem pioruna.

To na zawsze zmieniło witalność i wygląd dębu. Obserwując stare drzewa doświadczone przez burzę, zawsze podziwiam ich niezwykłą waleczność. Potrafią żyć nawet kilkaset lat po tak gwałtownym zdarzeniu, jakim jest wyładowanie atmosferyczne z chmury burzowej.

Poza okazałą dziuplą i pustym wnętrzu pnia, na drzewie notuje się liczne ślady po wyłamanych konarach. Korona dębu w przeszłości była też redukowana chirurgicznie. Jednym z powodów tej ingerencji jest bliskość ścieżki spacerowej, co wiąże się z zapewnieniem bezpieczeństwa dla ludu.

Pomimo odnotowania wielu “wad” w budowie drzewa, osobnik ten wyróżnia się obfitym ulistnieniem i regularną, chociaż mocno zredukowaną koroną.

W lipcu zeszłego roku drzewo było soczyście zielone i z przyjemnością podziwialiśmy je zarówno z bliska, jak i z dalszej odległości.

(2) DĄB SZYPUŁKOWY O OBWODZIE PIERŚNICOWYM PNIA 700 CM

Eiche 2 am Petzoldweg im Park Bad Muskau

Zaledwie 50 metrów od pierwszego dębowego olbrzyma rośnie jeszcze dorodniejsze drzewo. To przepiękny i ogromny Eiche 2 am Petzoldweg im Park Bad Muskau – według źródeł niemieckich (co potwierdzają treehunterzy po oględzinach w terenie) – najgrubszy dąb szypułkowy niemieckiej części Parku Mużakowskiego.

Przy pniu dębu odnajdziemy kamienną ławkę, której podstawa została już częściowo wchłonięta przez napływy korzeniowe drzewa. Pień Eiche 2 am Petzoldweg jest krótki i na wysokości około 4 metrów nad ziemią rozchodzi się na dwa potężne przewodniki.

Drzewo rośnie na płaskim gruncie i pomimo dużego pnia, łatwo można odnaleźć najwyższy punkt przy jego podstawie, aby wyznaczyć poziom 130 cm i zmierzyć obwód.

OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA

Marek tradycyjnie uwiecznił czynności dendrometryczne na fotografiach. To jeden z naszych rytuałów podczas wycieczek i pamiątka z wizyty przy danym drzewie.

Aktualny obwód pierśnicowy pnia Eiche 2 am Petzoldweg im Park Bad Muskau wynosi 700 cm, wysokość drzewa 21 metrów, szacowany wiek 250-350 lat.

Jeden z głównych przewodników drzewa nosi liczne ślady po wyłamaniu się konarów, wypróchnienia i ubytki kory. Drugi przewodnik znajduje się w lepszym stanie zdrowotnym. Dodatkowo na pniu notuje się zgrubienia i narośla.

Część konarów dębu wzmocniono wiązaniami linowym, zabezpieczając je w ten sposób przed wyłamaniem. W koronie widać również ślady ingerencji chirurgicznej.

Podobnie jak w przypadku pierwszego dębu, wnętrze okazu jest w dużym stopniu wypróchniałe. Drzewo wykazuje dużą aktywność fizjologiczną, co widać w sezonie wegetacyjnym po solidnym garniturze liści.

Trudno wskazać, który dąb jest w lepszej kondycji, chociaż wydaje mi się, że to grubszy osobnik odznacza się większą żywotnością, w dużym stopniu prawdopodobnie dlatego, że nie oberwał piorunem tak jak Eiche 1 am Petzoldweg. 

Szukając najpotężniejszych dębów Mużakowa, zwracaliśmy też baczniejszą uwagę na osobniki, które w przyszłości mają szansę osiągnąć podobne, spektakularne rozmiary w grubości obwodu pnia.

(3) DĄB SZYPUŁKOWY “ROZŁOŻYSTY”

Jednym z nich jest ten przepiękny i finezyjnie rozgałęziony okaz, który rośnie po niemieckiej stronie parku i którego roboczo nazwałem “dębem rozłożystym”.

Jego pień nie posiada jeszcze tak imponującego obwodu (około 500 cm), w porównaniu do najgrubszych mużakowskich dębów, ale jego sylwetka to klasa, urok i wdzięk najwyższej próby.

Takich perełek rośnie w parku dużo więcej, chociaż akurat “rozłożysty dąb” należy uznać za jeden z tych najbardziej ugałęzionych i efektywnie wyglądających wśród innych dębów szypułkowych, które tu odnajdziemy.

Drzewo znajduje się w doskonałej kondycji zdrowotnej i stanie technicznym. Poza punktowymi śladami po chirurgicznym usunięciu niektórych konarów z dolnej części korony (rany zostały już zalane kalusem), “rozłożysty dąb” zachwyca witalnością, atletyczną sylwetką i ulistnioną, szeroką oraz rozłożystą koroną.

“Rozłożysty dąb” nie wyczerpuje tematu “starożytnych” dębów Mużakowa, ponieważ okazów, które warto by pokazać i opisać jest dużo więcej. Jeżeli uda się nam zorganizować jeszcze jedną wyprawę to powrócę do tego tematu i zaprezentuję kilka innych dębów, które przegapiliśmy, a które również odznaczają się ponadprzeciętnymi rozmiarami.

P O D S U M O W A N I E

1) Poza opisanymi dębami w poprzednich artykułach, które rosną po polskiej stronie parku, do “starożytnych” dębów Mużakowa, należy też zaliczyć dwa najgrubsze i najstarsze okazy rosnące po stronie niemieckiej przy ścieżce (Petzoldweg). Pierwszym z nich jest “Eiche 1 am Petzoldweg im Park Bad Muskau” z charakterystyczną, podłużną dziuplą ziejącą z pnia drzewa, który w znacznym stopniu jest wypróchniały i częściowo spalony (prawdopodobnie w wyniku uderzenia pioruna).

2) Aktualne (na dzień 24.07.2022 r.) parametry dębu wynoszą: obwód pierśnicowy pnia 619 cm – zmierzony zgodnie z zasadami dendrometrii, wysokość 17 metrów, szacunkowy wiek 250-300 lat. Stan zdrowotny i techniczny dębu jest zadowalający, adekwatny do wieku. Korona zredukowana i stosunkowo wąska. Na pniu notuje się dość liczne ślady po wyłamanych konarach oraz chirurgicznej ingerencji.

3) Przy tej samej ścieżce, w odległości kilkudziesięciu metrów od pierwszego dębu rośnie “Eiche 2 am Petzoldweg im Park Bad Muskau”. Przy pniu drzewa ustawiono kamienną ławeczkę, na której można spocząć i podziwiać dostojność dębowego olbrzyma.

4) Aktualne (na dzień 24.07.2022 r.) parametry dębu wynoszą: obwód pierśnicowy pnia 700 cm – zmierzony zgodnie z zasadami dendrometrii, wysokość 21 metrów, szacunkowy wiek 250-350 lat. Podobnie, jak w przypadku pierwszego osobnika, stan zdrowotny i techniczny drzewa jest zadowalający, adekwatny do wieku. Na jednym z przewodników notuje się liczne wyłamania po konarach, ubytki kory oraz zgrubienia i narośla. Część konarów wzmocniono wiązaniami linowymi.

5) Według źródeł niemieckich “Eiche 2 am Petzoldweg im Park Bad Muskau” jest obecnie najgrubszym i najstarszym dębem w niemieckiej części Parku Mużakowskiego.

6) Wśród wielu pięknych dębów o dużo chudszych obwodach pnia, które odnajdziemy w parku, na szczególną uwagę zasługuje m. in. “rozłożysty dąb” (około 500 cm obwodu pnia), rosnący w niemieckiej części Mużakowa, stosunkowo blisko od dwóch najpotężniejszych osobników, przy równoległej ścieżce po drugiej stronie polany.

7) Jeżeli treehunterzy zorganizują jeszcze jedną wyprawę do parku, to powrócę na blogu do tematu “starożytnych dębów Mużakowa” i innych wyjątkowych drzew. Natomiast w dwóch następnych wpisach, zaprezentuję wybrane okazy dendroflory, które rosną po niemieckiej stronie i stanowią prawdziwą gratkę dla treehunterów oraz miłośników przyrody.