Saga o dębach Szczodrego.

(3) Dąb szypułkowy Hetman pałacu.

Saga o dębach Szczodrego dociera do pałacu Sybilli. Kiedyś Śląski Windsor, obecnie jeden z kilku tysięcy pałaców-ruin, które odnajdziemy w naszym kraju. Zapomniany, niszczejący, okradziony i sponiewierany, konający w minionym blasku dawnej chwały. Jak wiele tu się działo i jaka cisza obecnie rządzi tym miejscem…

Paradoksalnie, to właśnie teraz, kiedy przedstawiciele wielkich, bogatych rodów na zawsze opuścili pałac, a ich potomkowie mieszkają tysiące kilometrów stąd, kiedy ustały wszelkie, wykwintne uroczystości i legendarne polowania na grubego zwierza zapalonych myśliwych, którymi byli włodarze pałacu, kiedy cisza rozerwała wór milczenia na wylot przypałacowy teren, wierności swoim korzeniom i historii dochował tylko on!

Przeżył grabieże, ogromny pożar, czasy wojny, plądrowania i nieprzewidywalności każdej godziny. Stał się najpotężniejszym królem, jaki kiedykolwiek zasiadał na przypałacowy tron. Legenda o nim idzie w świat! O jego potędze szumią okoliczne lasy, a chóry brzóz, wymyślają coraz to wspanialsze melodie w swoich koronach aby oddać mu cześć!

To Hetman pałacu, który przerósł swą wielkością i mądrością majestat oraz przepych samego pałacu. Symbolizuje wierność i przywiązanie. Wybrał to miejsce i nie opuścił go w najgorszych chwilach, chociaż sam był wielokrotnie narażony na rychłe zniszczenie i śmierć.

Stanął na czele dendrologicznej armii, która w pokorze i milczeniu “walczyła” o życie i możliwość przetrwania na przestrzeni wokół pałacu. Z kilkoma wybrańcami postanowili pokonać ewentualnych wrogów w najpiękniejszym stylu, w jakim potrafią to zrobić tylko drzewa.

Hetman wspiął się na swoim ogromnym pniu, formując przez setki lat arystokratyczną i wysublimowaną koronę. Każdy, potencjalny barbarzyńca zatrzymywał się przed nim i dał się oczarować jego królewskim wyglądem.

Dzięki czarującej, urzekającej urodzie, pięknie, ogromie i delikatności w jednym, nawet najwięksi szabrownicy i złoczyńcy oszczędzili potężne drzewo. Podobną strategię zastosowały inne drzewa, które rosną w pobliżu pałacu. Zachowało się ich kilkanaście i to one stanowią obecnie największy skarb tej ziemi.

W końcu człowiek postanowił uhonorować dębowego Hetmana statusem pomnika przyrody. Figuruje on w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Dąb_szyp._Hetman_pałacu_748cm ).

OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA

Obecnie drzewo mierzy aż 748 cm obwodu pierśnicowego pnia i jest jednym z dwóch dębów w całym Szczodrem, któremu udało się przekroczyć siedmiometrowy obwód pnia. Potężniejszy od niego jest tylko dąb Hrabia Protoplasta.

Pień Hetmana pałacu jest prosty z charakterystycznymi zgrubieniami, być może są to blizny po usuniętych, dolnych konarach. Poza podłużną, ciemną i wąską smugą z jednej jego strony, nie widać na nim żadnych niepokojących zmian i objawów. Dodatkowa, zielonkawa i subtelna barwa pnia powstała dzięki obecności na nim, m.in. mchów.

Pierwszy, charakterystyczny i okazały konar wyrasta z pnia na wysokości około 6-ciu metrów. Nadaje on drzewu bardzo malowniczego wyglądu. Być może pień w środku jest częściowo wypróchniały, co zresztą jest naturalną wizytówką sędziwych drzew.

Co ciekawe, drzewo w ogóle nie wykształciło na powierzchni napływów korzeniowych (rośnie na płaskim terenie i nie musiało), chociaż niewątpliwie pod ziemią kryje się ich ogrom i potęga. Utrzymanie tak potężnego organizmu przy życiu, dostarczając mu wody i składników pokarmowych wymaga solidnego i rozrośniętego systemu korzeniowego.

Zakładając, że drzewo zostało posadzone w czasie, kiedy rozpoczęto budowę pałacu (1685 rok), obecnie Hetman pałacu może sobie liczyć 335 lat. Tylko Hrabia Protoplasta jest szacowany na sędziwszy wiek. Tym samym, Hetman pałacu to prawdopodobnie drugie, najstarsze drzewo w Szczodrem. Za to na pewno jest drugim, najpotężniejszym okazem dendroflory Szczodrego.

Dąb ma 27 metrów wysokości (tyle samo wskazuje CRFOP) i przepiękną, rozłożystą koronę, która jest bogato ugałęziona i obficie pokrywa się liśćmi. Niewielki posusz stanowi ułamek procentowy na tle eleganckiego i królewskiego aparatu asymilacyjnego. Widać w niej nieco śladów po chirurgicznej ingerencji, a na jednym z przewodników zauważyłem niewielką, podłużną martwicę kory.

Hetman pałacu gości u mnie na blogu po raz drugi. Pierwszy raz zachwyciłem się nim w kwietniu 2018 roku podczas bardzo dobrze zorganizowanego spaceru dendrologicznego, który poprowadził Robert Sobolewski wraz z Agatą Brzezińską z fundacji Aquila ( http://server962300.nazwa.pl/palacowy-dab-szypulkowy-ze-szczodrego-potega-i-majestat.html ).

Wtedy to rozmawiałem z jednym z miejscowych, który utwierdzał mnie w przekonaniu, że jest to najokazalsze drzewo Szczodrego. Jednak weryfikacja terenowa i osobiste poszukiwania okazałych drzew w Szczodrem, doprowadziły mnie do Hrabiego Protoplasty, który okazał się jeszcze potężniejszy od Hetmana pałacu.

Po zakończeniu spaceru, wróciłem do Hetmana pałacu i nakręciłem filmik, aby oddać ogrom, dostojność, majestat i niezwykłość tego fenomenalnego i niezwykle urodziwego drzewa. Kwiecień 2018 roku był najcieplejszym kwietniem w historii regularnych pomiarów meteorologicznych, dzięki czemu wegetacja przyśpieszyła o kilka tygodni.

Przy bezchmurnym i intensywnym błękicie nieba oraz na tle budzącej się do życia jaskrawą zielenią przyrody, Hetman pałacu prezentował się jak z bajki, czy baśni o cudownym, boskim drzewie: https://drive.google.com/drive/folders/1NAPsbbkVJUOwBOOlqLcM6gxHKwagRnUl

PODSUMOWANIE

1) Następnym, unikatowym i potężnym patriarchą ziem Szczodrego jest pomnikowy dąb szypułkowy Hetman pałacu, który rośnie w północno-zachodnim rogu budynku pałacowego. Symbolizuje wierność i przywiązanie do ziemi, bez względu na liczne niebezpieczeństwa, burzliwą historię, wojny, kradzieże, wraz z ogromnym pożarem, które trawiły pałac.

2) Obecnie mierzy 748 cm obwodu pierśnicowego pnia i 27 metrów wysokości. Przyjmując, że drzewo zasadzono w roku rozpoczęcia budowy pałacu (1685 rok), dąb w 2020 roku może już liczyć 335 lat. Odznacza się bardzo dobrym stanem fitosanitarnym, ma przepiękną, rozłożystą koronę, która co roku pokrywa się dużą ilością zdrowych liści. Na pniu odnotowano niewielką, podłużną, czarną smugę oraz ubytek kory na jednym z przewodników. W koronie widnieją też ślady chirurgicznej ingerencji.

3) Jest to drugie drzewo w całym Szczodrem, które przekroczyło 7-mio metrowy obwód pierśnicowy pnia. Chociaż wszelkie skarby i kosztowności pałacowe dawno zostały wywiezione, często też rozkradzione, obecnie to właśnie Hetman pałacu jest największym klejnotem przypałacowego terenu. Wokół pałacu rośnie też kilka innych, cennych i ciekawych drzew, którym w pokorze, milczeniu i mądrości udało się przetrwać niespokojne epizody minionych lat historii.