W ostatnich tygodniach, prowadzone są dyskusje, często bardzo żywiołowe i emocjonalne, w związku z nowelizacją przepisów w zakresie usuwania drzew i krzewów. Sypią się liczne argumenty za i przeciw. Temat jest bardzo na czasie. Tylko drzewa stoją i milczą. Pozwoliłem sobie przytoczyć artykuł ze strony Drogi dla Natury (https://aleje.org.pl/pl/), którego Autorzy bardzo rzeczowo ukazują, co się zmieniło w przepisach, co pozostało i jakie konsekwencje dla drzew i właścicieli gruntów, wprowadzają uchwalone zmiany.
Wiele osób, które doceniają obecność drzew w naszym otoczeniu, jest zbulwersowanych nowelizacją ograniczającą w drastyczny sposób możliwości ich ochrony przez organy władzy i społeczności. Nowelizacja ustawy o ochronie przyrody weszła w życie na początku 2017 roku.
Zestawienie wprowadzonych zmian prawnych znajduje się tutaj.
Zmiana ustawy nie oznacza likwidacji wszystkich prawnych mechanizmów ochrony drzew. Nadal są one chronione w oparciu o odrębne przepisy, jak np.:
- ▶ w stosunku do pomników przyrody, zgodnie z art. 45 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie przyrody, który zabrania niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu lub obszaru, gdy zakaz ten został wprowadzony przez radę gminy, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego (dotyczy też pomników ustanowionych przez wojewodę pod dawnymi regulacjami). Jednocześnie należy zwrócić uwagę, iż Rady Gmin, zgodnie z art.44 ust.1 oraz ust. 3a ustawy o ochronie przyrody mogą podjąć uchwałę w sprawie ustanowienia pomnika przyrody w uzgodnieniu z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska, jednak bez konieczności uzyskania zgody od właściciela terenu, na którym znajduje się drzewo; • w stosunku do dziko występujących gatunków roślin, grzybów oraz zwierząt objętych ochroną gatunkową (a znajdujących się na drzewie bądź w jego pobliżu), zgodnie z art. 51 i art. 52 ustawy o ochronie przyrody, który wprowadza szereg zakazów. Odstępstwo od nich wymaga uzyskania decyzji Regionalnego lub Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska;
- ▶ na terenach wpisanych do rejestru zabytków, zgodnie z art. 36 ust. 1 pkt 11 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, zgodnie z którym zakazuje się podejmowania „[…] działań, które mogłyby prowadzić do naruszenia substancji lub zmiany wyglądu zabytku wpisanego do rejestru […]”, a taką zmianą wyglądu jest również usunięcie drzewa rosnącego na terenie wpisanym do rejestru zabytków , bądź przy budowli wpisanej do rejestru zabytków;
- ▶ w parkach narodowych, na podstawie art.15 ust.1 pkt5 i pkt6, ustawy o ochronie przyrody, zgodnie z którym w parkach narodowych oraz w rezerwatach przyrody zabrania się niszczenia lub umyślnego uszkadzania roślin, dokonywania zmian obiektów przyrodniczych, obszarów oraz zasobów, tworów i składników przyrody,
- ▶ w parkach krajobrazowych, zgodnie z art.17-20 ustawy o ochronie przyrody, które analogicznie jak dla obszarów chronionego krajobrazu, zabraniają likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych,
- ▶ na obszarze chronionego krajobrazu, na podstawie art.24 ust.1 pkt3 ustawy o ochronie przyrody, zgodnie z którym zabrania się „likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych […]”w przypadku gdy został ten zakaz wprowadzony przez sejmik województwa, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego,
- ▶ na obszarze uzdrowisk, zgodnie z art. 38a ust. 1 pkt 10 ustawy Lecznictwo uzdrowiskowe, uzdrowiska i obszary ochrony uzdrowiskowej oraz gminy uzdrowiskowe, zgodnie z którym we wszystkich strefach ochrony uzdrowiskowej zabrania się wyrębu drzew parkowych, z wyjątkiem cięć pielęgnacyjnych.
Ostatnia nowelizacja nie sprawi oczywiście, że przestaniemy potrzebować drzew lub zrezygnujemy z ich ochrony. Wielu Polaków nadal chce o nie dbać. Wszystkich przyjaciół drzew zachęcamy do pogłębiania i popularyzowania wiedzy o drzewach w społecznościach, w których żyją i pracują. Przy słabszych zabezpieczeniach prawnych, zwiększa się rola perswazji i osobistego zaangażowania, ponieważ los drzew bardziej niż kiedykolwiek zależy dziś od indywidualnych decyzji ich właścicieli.
Zespół programu „Drogi dla Natury” i jego współpracownicy kontynuują swoją pracę na rzecz dobrego gospodarowania drzewami. Obecnie uruchamiamy nowy projekt finansowany ze środków LIFE+: „Drzewa dla zielonej infrastruktury Europy”. W jego ramach opracujemy standardy i wytyczne dla zarządzania drzewami w różnych środowiskach, uwzględniające zachodzące zmiany klimatyczne i nowe zagrożenia dla ich zdrowia. Zorganizujemy również kolejne Fora Przyjaciół Drzew, będących przestrzenią spotkania osób zatroskanych o los drzew, oraz stworzymy dla nich nową witrynę internetową. Będziemy wytrwale przypominać w mediach, że od drzew zależy nie tylko jakość naszego życia, ale i nasze przetrwanie w niestabilnym klimacie. Nasz zespół ekspertów przeprowadzi także szkolenia specjalistyczne w ramach Instytutu Drzewa, w tym kurs Certyfikowanego Inspektora Drzew.
Gorąco zapraszamy wszystkich sympatyków drzew do dalszej współpracy przy naszych działaniach.
Piotr Tyszko-Chmielowiec
Lider Programu „Drogi dla Natury”, dyrektor Instytutu Drzewa
Mariusz Krynicki
Ekspert Instytutu Drzewa, pracownik Urzędu Miejskiego w Lądku Zdroju
Dlaczego potrzebujemy drzew – kilka powodów
Drzewa pełnią w naszym kraju kluczową rolę w utrzymaniu klimatu i mikroklimatu. Każde duże drzewo wykonuje pracę kilku dużych klimatyzatorów, i do tego nie potrzebują energii elektrycznej. O ile produkcja energii pociąga za sobą emisję dwutlenku węgla, to motor napędzający drzewo-klimatyzator napędzany jest słońcem, pochłania dwutlenek węgla, a wydziela tlen, którym oddychamy. Każde duże drzewo zatrzymuje na sobie kilkaset litrów wody deszczowej, co redukuje niebezpieczeństwo powodzi błyskawicznych. No i do tego nieoceniona rola drzew w utrzymaniu produktywności naszych pól: drzewa hamują wysuszanie i wywiewanie gleby, napędzają deszcze oraz dają schronienie owadom zapylającym i ptakom żywiącym się szkodnikami upraw.
Źródło: https://aleje.org.pl/pl/dzialania/promujemy-aleje/624-zmiany-w-prawie-2017
