Pomnikowy dąb szypułkowy “Młynarz” z Konradówki-Piotrowic.

Najgrubszy, jednopniowy na Dolnym Śląsku.

Miesiąc czerwiec zapowiada się na blogu bardzo dębowo. Wczoraj rozpoczął się konkurs na Drzewo Roku 2020, w którym znalazł się wrocławski dąb szypułkowy “Przewodnik”, a dzisiaj przyszedł czas na opisanie najgrubszego, pomnikowego (jednopniowego) dębu szypułkowego na Dolnym Śląsku, którym jest “Młynarz” z Konradówki-Piotrowic. Z naszym dębowym królem województwa jest jednak sporo zamieszania i dlatego należy wyjaśnić i uporządkować kilka informacji.

1) Po pierwsze – drzewo rośnie w Piotrowicach – kolonii położonej w województwie dolnośląskim, w powiecie legnickim, w gminie Chojnów, na zachód od Chojnowa.

2) Po drugie – Piotrowic z gminy Chojnów nie należy mylić z Piotrowicami położonymi także w woj. dolnośląskim, ale w powiecie polkowickim, w gminie Przemków, obok których rośnie (obumarły w tym roku) dąb szypułkowy “Chrobry” i który mylnie zaliczany jest przez wiele publikacji właśnie do Piotrowic gminy Przemków, chociaż terytorialnie drzewo rośnie już na terenie Szprotawki, a więc województwa lubuskiego, a zatem “Chrobrego” nie można określić mianem najgrubszego, jednopniowego pomnikowego dębu szypułkowego woj. dolnośląskiego. 

3) Po trzecie – Wikipedia określa Piotrowice z gminy Chojnów jako tzw. “kolonię”, a nie wieś, natomiast na stronie internetowej sołectwa ( https://www.konradowka-piotrowice.pl/ ) znajdziemy połączenie nazwy dwóch wsi, tj. Konradówka-Piotrowice, które są zarządzane wspólnie przez jedno sołectwo. Wikipedia określa “kolonię” jako jednostkę osadniczą powstałą w wyniku ekspansji miejscowości na terenach oddalonych od wcześniej istniejącej zabudowy, w szczególności kolonia miasta lub wsi. Zgodnie ze schematem aplikacyjnym załączonym do rozporządzenia z dnia 9 stycznia 2012 r. w sprawie ewidencji miejscowości, ulic i adresów, kolonia może być zaliczana do rodzaju miejscowości.

4) Po czwarte wreszcie – z dokładnym określeniem miejsca, gdzie znajduje się dąb “Młynarz”, także mamy sporo zamieszania, ponieważ jego lokalizacja jest błędnie podawana zarówno w publikacjach jak i w rejestrach. Co więcej, mylone są też opisy drzewa (w niektórych informacjach o “Młynarzu” można spotkać opisy i parametry innego drzewa). Zatem gdzie szukać to wspaniałe drzewo?

Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody podaje, że “Młynarz” rośnie na łące 45 metrów od rzeki Skora na tyłach dawnego Młyna i gospodarstwa ( Dąb_szypułkowy_Młynarz_z_Piotrowic ). Rejestr RDOŚ podaje, że “Młynarz” rośnie przy cieku wodnym, 50 metrów na południe od budynku nr 3.

W rzeczywistości, aby dotrzeć do drzewa, należy kierować się drogą na Osetnicę i skręcić w utwardzoną drogę gruntową, wiodącą przez zagajnik. Po ominięciu dawnego młyna NALEŻY SKRĘCIĆ W LEWO, a nie w prawo, jak podaje wiele źródeł. Idąc około 100 metrów wzdłuż Młynówki (dopływ Skory) i podziwiając przy okazji inne drzewa, ujrzymy prawdziwego, dębowego olbrzyma.

Celem usystematyzowania – dąb szypułkowy “Młynarz” rośnie nad brzegiem Kanału Osetnickiego, ok. 50 metrów od ogrodzenia posesji nr 6 (duży szrot). Czyli, jeszcze raz – przy starym Młynie skręcamy w lewo, maszerujemy wzdłuż Młynówki około 100 metrów i dochodzimy do “Młynarza”.

Te wszelkie zawiłości, zarówno co do nazwy miejscowości, jak i lokalizacji samego “Młynarza” rozwiązał Marek Łuszczyński (pomniki-przyrody.pl), z którym wspólnie podziwiałem to absolutnie unikatowe drzewo. Marek już kilka dni temu napisał artykuł o “Młynarzu”, dlatego gorąco zachęcam do jego przeczytania: http://www.pomniki-przyrody.pl/?p=14751

Kiedy obierzemy właściwą drogę i drepczemy wzdłuż Młynówki, drzewa w ogóle nie widać. Dopiero kilkanaście metrów przed stanowiskiem, w którym rośnie “Młynarz”, zza innych drzew rosnących obok, ukazuje się naszym oczom nieprzeciętny i wyjątkowo malowniczy dąb. Zanim podejdzie się do kolosa, warto wejść na łąkę i obejrzeć go z oddali oraz porównać jego ogrom do innych drzew.

Jak podają autorzy albumu “Drzewa Polski. Najgrubsze. Najstarsze. Najsłynniejsze” – “Młynarz” odznacza się walcowatym, stosunkowo długim pniem i dość rozległą koroną. Odziomek drzewa pokryty jest licznymi, charakterystycznymi guzami, a jego stan zdrowotny jest stosunkowo dobry.

W 2012 roku drzewo mierzyło 825 cm w obwodzie pierśnicowym pnia przy wysokości 20 metrów i szacunkowym wieku 550 lat.

OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA

Nasz pomiar wykonany w dniu 16 maja 2020 roku wskazał, że obecnie “Młynarz” może poszczycić się 837-mio centymetrowym obwodem pierśnicowym pnia. Tym samym, wedle naszej aktualnej wiedzy, dąb szypułkowy “Młynarz” jest obecnie najgrubszym jednopniowym osobnikiem tego gatunku, wśród dębów rosnących na terenie województwa dolnośląskiego. 

Zdjęcie honorowe z pomiaru obwodu pierśnicowego pnia drzewa. Sporą trudność w pomiarze sprawiają liczne guzy, narośle i zrakowacenia, które jednak nadają drzewu bardzo malowniczego i patriarchalnego wyglądu.

Na pniu potężnego “Młynarza” figurują dwie tabliczki. Pierwsza – z napisem “pomnik przyrody”, która jest mocno wytarta i druga z nazwą drzewa – kompletnie nieczytelna. Nazwa ta nawiązuje do jego lokalizacji w pobliżu budynku dawnego młyna.

Przede wszystkim jednak “Młynarz” to żywa legenda polskich sędziwych drzew! Pewnie jego historia jest tak zawiła, jak dotarcie do niego, jeżeli człowiek posiłkuje się w tym celu danymi zawartymi w rejestrach. Swoim ogromem wręcz przytłacza okoliczny drzewostan.

Poza bardzo licznymi guzami i zrakowaceniami, na jego potężnym organizmie możemy dostrzec i obejrzeć malownicze kikuty po wyłamanych bądź chirurgicznie usuniętych konarach, dziuple, mchy i porosty. Jego system korzeniowy z pewnością czerpie wodę z przepływającej Młynówki, co stanowi zasadniczy klucz do osiągnięcia przez drzewo takiego wieku i rozmiarów.

Do tego dochodzi żyzna gleba, dobra lokalizacja i ogromne szczęście, nie mniejsze niż on sam, które pozwoliło mu przetrwać tyle lat pomimo wichur, nawałnic i wielu innych, niszczących drzewa żywiołów, w tym działalności człowieka.

Wspomniałem, że dąb “Młynarz” jest najgrubszym, pomnikowym i jednopniowym osobnikiem ‘Quercus robur’ na terenie województwa dolnośląskiego. Nie jestem pewien co do najgrubszego w tej samej kategorii, niepomnikowego okazu, ponieważ nie odwiedziłem jeszcze wszystkich kandydatów na podium i generalnie jest to trudne zadanie.

Natomiast co do najgrubszego, dwupniowego dębu szypułkowego woj. dolnośląskiego, numerem jeden pozostaje kończący swój żywot dąb “Bliźniak” z Twardogóry  (a dokładnie z Przysiółka Wesółka – 904 cm obwodu pierśnicowego pnia), z tym, że drzewo to nie jest pomnikiem przyrody ( http://server962300.nazwa.pl/dab-szypulkowy-blizniak-nietypowy-pradziad-u-schylku-zywota.html ).

Pnie starych dębów często są zdeformowane, przysadziste i guzowate. Dąb “Młynarz” pod tym względem znacznie się wyróżnia, a same guzy przybierają coraz to wymyślniejsze formy (profil boczny głowy człowieka, głowa ryby lub zająca, itp.).

Warto jeszcze spojrzeć na pomnikową tabliczkę “Młynarza”, z której oderwał się górny gwóźdź, przez co obecnie wisi ona orzełkiem do góry nogami. :)) Upływ czasu działa na wszystko.

FILMIK

Drzewo numer jeden wśród dębowych, jednopniowych pomnikowych grubasów Dolnego Śląska musiał zostać uwieczniony na filmiku i dlatego po pomiarach i sesji fotograficznej, nagrałem ponad trzy-minutowy filmik z Matuzalemem Konradówki-Piotrowic.

Drzewo prezentuje się fantastycznie i fenomenalnie na tle okolicznych łąk i rolniczo-wiejskiego krajobrazu. Jest to jedno z najbardziej niezwykłych drzew, jakie miałem zaszczyt do tej pory obejrzeć. Nasz zachwyt nad nim był nie mniejszy, niż podczas odnalezienia Racławickiej lipy z Grodźca, o której napisałem niedawno odrębny artykuł.

W Konradówce-Piotrowicach rośnie w sumie 6 pomników przyrody, chociaż drzew o wymiarach pomnikowych jest więcej. Poza “Młynarzem”, na prawo od młyna rośnie drugi pomnikowy dąb, którego nazwałem “Quasi-Młynarzem” i nieco chudszy od niego drugi dąb.

Oprócz tego mamy w sołectwie potężnego “Konrada” – którego także reprezentuje dąb szypułkowy i jeszcze jeden dąb “Huzar” o bardzo ciekawym pokroju. Dwa ostatnie, pomnikowe drzewa reprezentują buk pospolity w odmianie purpurowej i tulipanowiec amerykański.

Wszystkie te drzewa będę prezentować na blogu w najbliższym czasie. Poświęcę im 4 artykuły. Tymczasem, przenoszę się na łąkę i podążam w kierunku Młynówki, przy której rośnie Dębowy Monarcha Dolnego Śląska: https://drive.google.com/drive/folders/1xMvXLb88oACbLqprk2SjfDJWzaRlo5cP

PODSUMOWANIE

1) W dolnośląskiej kolonii Konradówka-Piotrowice, a terytorialnie w Piotrowicach (powiat legnicki, gmina Chojnów), rośnie pomnikowy dąb szypułkowy “Młynarz”, który – wedle mojej aktualnej wiedzy jest najgrubszym, jednopniowym dębem województwa dolnośląskiego.

2) W wielu publikacjach i rejestrach figurują błędne dane co do lokalizacji drzewa, który rośnie na lewo od Młyna, gdzie trzeba przejść około 100 metrów wzdłuż Młynówki (dopływu rzeki Skory) żeby do niego dotrzeć. Obwód pierśnicowy “Młynarza” wynosi obecnie aż 837 cm, przy wysokości około 20-22 metrów, a jego wiek szacowany jest na ponad 550 lat.

3) Drzewo znajduje się w dobrej kondycji zdrowotnej, chociaż jego pień pokryty jest licznymi guzami, zrakowaceniami, naroślami, dziuplami i wypróchnieniami. Odnotowano też stanowiska mchów i porostów. W koronie widnieją kikuty po wyłamanych lub chirurgicznie usuniętych konarach, mimo to, aparat asymilacyjny drzewa jest bardzo przyzwoity.

4) Jest to potężne, bardzo malownicze i wyjątkowe drzewo w skali naszego kraju. Rośnie w ustronnym miejscu, a w jego bliskim sąsiedztwie, można zachwycić się m.in. dwoma innymi okazałymi dębami, o których napiszę w odrębnym artykule.