facebooktwitteryoutube
O Blogu Aktualności Las Grzyby Pogoda Perły dendroflory Drzewa Wrocławia Wywiady Z życia wzięte Linki Współpraca Kontakt
Aktualności - 27 lip, 2022
- brak komentarzy
Pomnikowy dąb szypułkowy “Jagiełło” w Górzykowie. Weteran po przejściach.

Pomnikowy dąb szypułkowy “Jagiełło” w Górzykowie. Weteran po przejściach.

Górzykowo to wieś położona w województwie lubuskim, w powiecie zielonogórskim, w gminie Sulechów. Do roku 1945, jako Oberweinberge była dzielnicą Sulechowa. Historycznie miejscowość jest związana z uprawą winorośli na południowym stoku pradoliny Odry. Obecnie odradza się w niej winiarstwo. Od 1997 roku funkcjonuje winnica “Stara Winna Góra”, zajmująca się uprawą szlachetnych odmian winnych i produkcją wina gronowego.

Z punktu widzenia miłośników sędziwego drzewostanu, Górzykowo kojarzy się przede wszystkim ze słynnym dębem szypułkowym “Jagiełło”, który na podstawie Zarządzenia nr 174/82 Wojewody Zielonogórskiego z dnia 30 grudnia 1982 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody został uhonorowany pomnikowym statusem.

Położenie dębu “Jagiełło” na mapie GDOŚ

W Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Dąb_szypułkowy_Jagiełło_w_Górzykowie ) wskazano, że drzewo rośnie u zbiegu 2. gruntowych dróg w miejscowości Cigacice, co jest nieprawdą, ponieważ drzewo bezdyskusyjnie rośnie na terenie wsi Górzykowo.

Dąb, z uwagi na swoje wymiary oraz centralne położenie u zbiegu dróg jest łatwy do odnalezienia i znacznie wyróżnia się wśród okolicznego drzewostanu. Cechą charakterystyczną drzewa jest mocno nadwyrężona sylwetka i pokrój.

Oglądając budowę morfologiczną drzewa, śmiało można je określić weteranem po przejściach. Właściwie 50% dębu jest już martwa, pień na wysokości nieco powyżej 130 cm zieje ogromną dziuplą, wnętrze okazu jest w znacznym stopniu wypróchniałe i wypalone.

Przy drzewie ustawiono tablicę informacyjną Nadleśnictwa Sulechów – Leśnictwo Cigacice, a na samym okazie widnieje mocno nadszarpnięta zębem czasu (podobnie jak drzewo) tabliczka.

Niestety nie wskazano daty, na kiedy figurujące dane są aktualne. Nazwanie drzewa dębem “Jagiełły” nawiązuje do króla Polski – Władysława Jagiełły. W Polsce odnajdziemy więcej drzew “Jagiełły”. Niektóre legendy głoszą, że zostały posadzone przez samego króla. Natomiast inne mówią, że król odpoczywał pod ich majestatem. W rzeczywistości większość drzew “Jagiełły” jeszcze nie istniało w tamtych czasach. 

Drzewo od strony wschodniej charakteryzuje znaczny ubytek tkanki drzewnej i brak kory, który ciągnie się praktycznie od części wierzchołkowej. Prawdopodobnie jest to “pamiątka” po uderzeniu pioruna, co znacznie przyśpieszyło procesy obumierania drzewa.

OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA

Dąb rośnie na lekkiej pochyłości terenu, w związku z czym dokonując pomiaru obwodu pierśnicowego pnia drzewa, należy odmierzyć 130 cm od nasady pnia w najwyższym punkcie. Wtedy pomiar będzie zgodny z zasadami obowiązującymi w dendrometrii. Warto zauważyć, że pień drzewa zwęża się poniżej poziomu pierśnicy, dlatego chcąc uzyskać jak najdokładniejszy i rzetelny pomiar, należałoby zmierzyć drzewo w kilku miejscach poniżej pierśnicy, aby uzyskać najchudszy obwód.

Z uwagi na fakt, że dąb “Jagiełło” nie należy do rekordowych osobników gatunku i drzewo nie rokuje na przyszłość pod względem przyrostu obwodu pnia, odstąpiliśmy od poszukiwania minimum obwodu między podstawą a wysokością pierśnicy. Uzyskany wynik pomiaru obwodu pierśnicowego pnia to 615 cm.

Drzewo najlepsze lata rozłożystości i witalności ma za sobą. Obecnie osobnik “wegetuje” na kilku żywych konarach i tak ciągnie rok po roku swój żywot dębowego weterana na rozdrożu dróg.

Na fragmencie pnia dębu z jeszcze żywą korowiną odnajdziemy tajemniczy sprzęt przypominający procę. Trudno mi wskazać, co to właściwie jest? Wydawać by się mogło, że drzewo w tak dużym stopniu uszkodzone nie oferuje zbyt wielu wrażeń krajobrazowo-estetycznych.

To błędne założenie. O ile młode drzewa są w większości bardzo podobne do siebie, o tyle majestatyczne dojrzałe osobniki, sędziwe okazy i weterani to wspaniali indywidualiści pod względem budowy i prezencji.

Idealnie to widać na przykładzie dębu “Jagiełło”, który z jednej strony uderza skąpą, zubożoną, pozbawioną większości konarów koroną, a z drugiej strony zachwyca tym, co po niej pozostało. Może to pewien paradoks, ale tak właśnie jest w przypadku tego okazu.

Myślę, że poza naturalnymi czynnikami, związanymi z wiatrem czy burzami, na wygląd drzewa wpłynęli również ludzie, redukując koronę dębu o kilka konarów. Wszystko, co przytrafiło się w życiu drzewa, składa się na jego obecną kompozycję, kształty i budowę.

Drzewo wciąż stoi na “rozstaju dróg” w Górzykowie jako dendrologiczny strażnik dawnych patriarchów dębowych, którzy wieki temu znacznie liczniej wzbogacali okoliczne krajobrazy swoimi monumentalnymi rozmiarami. Dzisiaj pozostali nieliczni, w tym słynny dąb “Jagiełło”

Dąb “Jagiełło” opisał w artykule na swoim blogu Marek Łuszczyński. Znajdziemy w nim również opisy innych pomnikowych drzew Górzykowa i kilka innych ciekawostek, w związku z czym zapraszam do tej interesującej lektury: http://www.pomniki-przyrody.pl/?p=12876

P O D S U M O W A N I E

1) We wsi Górzykowo (woj. lubuskie, powiat zielonogórski, gmina Sulechów) u zbiegu dwóch gruntowych dróg rośnie pomnikowy dąb szypułkowy “Jagiełło” o charakterystycznym, mocno zniszczonym pokroju na skutek czynników naturalnych i ludzkich.

2) Aktualne (na dzień 20.03.2022 r.) parametry dębu wynoszą: obwód pierśnicowy pnia 615 cm, wysokość 18 metrów, wiek nieokreślony. Drzewo znajduje się w złym stanie technicznym i słabej kondycji zdrowotnej. Pień jest w znacznym stopniu wypróchniały, po jego wschodniej stronie na całej długości notuje się brak kory. Na wysokości powyżej pierśnicy zieje ogromną dziuplą po chirurgicznie usuniętym konarze.

3) Pomimo znacznie uszczuplonej sylwetki, dąb “Jagiełło” jako dendrologiczny weteran gatunku jest bardzo cenny pod względem przyrodniczym i charakterystyczny dla krajobrazu Górzykowa. Już tylko dla niego warto tu przyjechać, chociaż należy pamiętać, że wieś ma wiele innych walorów, z którymi warto przy okazji się zapoznać.

Podziel się na:
  • Facebook
  • Google Bookmarks
  • Twitter
  • Blip
  • Blogger.com
  • Drukuj
  • email

Dodaj komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.