Aktualności
- 18 lis, 2022
Pomnikowy cypryśnik błotny z Sulechowa. W czołówce najgrubszych w Polsce.
Pomnikowy cypryśnik błotny z Sulechowa.
W czołówce najgrubszych w Polsce.
Po wrocławskich Osobowicach przenoszę się aż do woj. lubuskiego, do miasta Sulechów, w którym rośnie rekordowa w skali Polski morwa biała. Opisałem ją w tym artykule: http://server962300.nazwa.pl/pomnikowa-morwa-biala-w-sulechowie-najgrubsza-w-kraju.html. To właśnie z unikatową morwą najczęściej kojarzone jest to miasto wśród miłośników sędziwych drzew, ale odnajdziemy w nim jeszcze jedno, wyjątkowe na terenie naszego kraju dendrologiczne cudo. Jest to pomnikowy cypryśnik błotny, którego lokalizację oznaczyłem na powyższym fragmencie mapie.
Okaz rośnie na rozległym trawniku przy Al. Niepodległości i jest bardzo łatwe do odnalezienia. Należy do nielicznej grupy pomnikowych drzew tego gatunku w Polsce, bowiem dane z Centralnego Rejestru Formo Ochrony Przyrody wskazują tylko na 35 pozycji z cypryśnikiem błotnym, przy czym w kilku przypadkach mamy do czynienia z grupą pomnikowych drzew, a więc pojedynczych pomnikowych cypryśników jest nieco więcej niż 35.
Drzewo odwiedziłem z Markiem Łuszczyńskim (pomniki-przyrody.pl) dwa razy – w marcu, kiedy znajdowało się w stanie bezlistnym i w drugiej połowie października, kiedy wybarwiało ulistnienie na przepiękne kolory czerwieni, rude, żółte i pomarańczowe.
Pień cypryśnika został otoczony niewysokim drewnianym płotkiem. Jak podaje CRFOP ( Cypryśnik_błotny_w_Sulechowie ), obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi 415 cm, wysokość 16 metrów. Jeżeli chodzi o obwód pnia to wskazane dane są ciut nieaktualne, ale niewiele.
Warto wziąć pod uwagę fakt, że przekroczenie przez cypryśnika błotnego czterech metrów obwodu pnia, plasuje dany okaz w gronie najgrubszych cypryśników błotnych w Polsce. Osobnik z Sulechowa z pewnością można zaliczyć do tego grona.
Gdy przeglądałem rejestr pod kątem danych co obwodu pnia pomnikowych cypryśników, wyszło mi, że sulechowski okaz jest drugim najgrubszym pomnikowym cypryśnikiem w Polsce. Grubszy od niego jest tylko okaz rosnący w Żelkowie (woj. pomorskie, powiat słupski, gmina Główczyce) – 446 cm obwodu pierśnicowego pnia. Dochodzą jeszcze osobniki, które nie są pomnikami przyrody. Grubsze na pewno jest drzewo, które rośnie w arboretum w Kórniku (ponad 500 cm obwodu pierśnicowego pnia).
Cypryśnik w Sulechowie jest oznaczony tabliczką, na której podano, że obwód pnia drzewa wynosi 295 cm. Są to bardzo nieaktualne dane. Drzewo powołano na pomnik przyrody rozporządzeniem Nr 29 Wojewody Lubuskiego z dnia 19 maja 2006 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody i już wtedy jego obwód pnia wynosił 370 cm.
Po “naładowaniu” głów danymi o obwodach pni i świadomości, że mamy do czynienia z wyjątkowym cypryśnikiem, treehunterzy z najwyższą starannością przystąpili do aktualnego pomiaru obwodu pierśnicowego pnia.
Pień jest łatwy do pomiaru, wystarczyło odmierzyć 130 cm od najwyższego miejsca przy nasadzie pnia i objąć taśmą drzewo, oczywiście mocno ją naciągając, aby wynik pomiaru był jak najbardziej rzetelny.
Aktualny obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi 418 cm, co potwierdziło naszą tezę (założoną na podstawie analizy danych w CRFOP), że obecnie jest to drugi najgrubszy pomnikowy cypryśnik błotny w Polsce.
Drzewo rośnie na suchym stanowisku, z dala od cieków wodnych i pomimo okazałych rozmiarów, wykształciło bardzo mało korzeni oddechowych (pneumatoforów), tak charakterystycznych dla tego gatunku, zwłaszcza dla osobników rosnących na podmokłym terenie i w pobliżu zbiorników wodnych.
Właściwie to wypatrzyliśmy zaledwie dwa niewielkie, około 20-30 cm korzenie. Wikipedia podaje, że ich wysokość może osiągać nawet 1,5 metra.
Dla mniej wprawionych miłośników drzew, którzy początkowo mają problemy z odróżnieniem cypryśnika błotnego do podobnej (ale jednak dużo różniącej się) metasekwoi chińskiej, pneumatofory mogą stanowić cenną cechę rozpoznawczą, oczywiście pod warunkiem, że cypryśnik je wytworzy.
Sam pień drzewa jest bardzo charakterystyczny dla okazalszych osobników ‘Taxodium distichum’, czyli butelkowato rozszerzony u dołu i walcowato zwężający się ku górze.
Drzewo odznacza się dobrym stanem fitosanitarnym i technicznym, jednak od wschodniej strony na wysokości około 6-7 metrów na pniu, notuje się sporych rozmiarów bliznę po wyłamanym grubym konarze.
Swoim egzotycznym pokrojem i przepiękną, regularną sylwetką czaruje każdego, kto chociaż minimalnie zwraca uwagę na drzewa. Podczas jesiennego barwnego show liści (igieł), jego królewskie walory są jeszcze bardziej wyeksponowane.
Należy pamiętać też o okresie wiosennym, kiedy liście (igły) cypryśnika na początku listnienia przybierają żywą, jasnozieloną barwę. Również wtedy drzewo wygląda czarująco. W miarę postępującej wiosny i lata liście ciemnieją.
Korona pomnikowego okazu z Sulechowa jest szeroka, dosyć nieregularna, bogato ulistniona. Mocno mnie intryguje, ponieważ trudno doszukać się w niej podobieństwa do bardzo symetrycznych koron innych drzew iglastych, zwłaszcza naszych świerków i jodeł. Więcej podobieństw można doszukać się w koronach sosen.
Drzewo sprawia najwspanialsze wrażenie, kiedy oglądamy je w całości. Na zdjęciach porównawczych można spojrzeć na cypryśnika w stanie bezlistnym i podczas jesiennej metamorfozy.
Kiedy przyświeciło Słońce, ujrzeliśmy jesienną moc pomnika przyrody. Wdzięk, klasa, niezwykła charyzma drzewa, mistrzowska żonglerka piękna, delikatności i dostojeństwa!
Na jego pniu siedziały “tramwajarze” czyli kowale bezskrzydłe, najczęściej okupujące pnie lip. Czyżby one rownież dały się ponieść zjawiskowości cypryśnika? W najmniejszym stopniu w to nie wątpię.
Cypryśniki błotne to nie tylko przepiękne i ciekawe drzewa. Są bardzo wdzięczne do pomiaru i idealne do przytulania się (drzewoterapii). Kora cypryśnika jest miękka, podobnie jak jego czułe i delikatne pędy oraz igły.
Opisywany skarb był pierwszym drzewem podczas naszej wyprawy. Po zachwyceniu się nim, wyruszyliśmy obejrzeć pozostałe pomnikowe drzewa Sulechowa, które zaprezentuję w następnym artykule.
Również Marek na swoim blogu (pomniki-przyrody.pl) poświęcił temu bezcennemu osobnikowi odrębny artykuł, dlatego serdecznie zapraszam do jego lektury: https://www.pomniki-przyrody.pl/?p=17149
P O D S U M O W A N I E
1) W Sulechowie (woj. lubuskie, powiat zielonogórski, gmina miejsko-wiejska Sulechów) na rozległym trawniku przy Al. Niepodległości rośnie cypryśnik błotny, który na mocy rozporządzenia Nr 29 Wojewody Lubuskiego z dnia 19 maja 2006 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody został objęty ochroną pomnikową.
2) Aktualne (na dzień 23.10.2022 r.) parametry cypryśnika wynoszą: obwód pierśnicowy pnia 418 cm – zgodny z zasadami dendrometrii, wysokość 16 metrów, szacunkowy wiek – brak danych. Drzewo znajduje się w dobrym stanie technicznym i kondycji zdrowotnej. Poza szeroką blizną, widoczną na pniu od strony wschodniej, która powstała po wyłamanym konarze, nie notuje się na nim znaczących zmian chorobowych i innych.
