facebooktwitteryoutube
O Blogu Aktualności Las Grzyby Pogoda Perły dendroflory Drzewa Wrocławia Wywiady Z życia wzięte Linki Współpraca Kontakt
Aktualności - 02 sty, 2020
- brak komentarzy
Pomnikowe buki pospolite w jaworskim parku. Ciekawe oblicza.

Pomnikowe buki pospolite w jaworskim parku.

Ciekawe oblicza.

Park Miejski w Jaworze, oprócz opisanej niedawno, pomnikowej alei dębowej to jedno z najpiękniejszych miejsc w mieście. Jego stosunkowo niewielka powierzchnia (nieco ponad 20 ha) charakteryzuje się dość liczną reprezentacją pomnikowych drzew, z których kilka opiszę na blogu.

Z zamieszczonych w Internecie informacji, które także widnieją na tablicy przy wejściu do parku, można dowiedzieć się, że część parku (przed rzeką Nysą Szaloną) powstała w 1844 r. w miejscu dawnej strzelnicy bractwa kurkowego (do 1945 r. nazywany był Kępą Strzelecką).

Natomiast fragment parku znajdujący się za rzeką został założony w 1911 r. z inicjatywy kupca Brunona Fuchsa. Powstał wówczas kort tenisowy, plac zabaw dla dzieci oraz pergola na wzgórzu. W pobliżu znajduje się basen letni z wieżami do skoków, motel z 23 miejscami noclegowymi oraz stadion sportowy.

(1) BUK POSPOLITY W GŁĘBI PARKU

Do jednych z najciekawszych drzew parkowych należą dwa pomnikowe buki pospolite. Jeden rośnie w głębi parku, drugi w pobliżu rzeki. Chociaż reprezentują ten sam gatunek drzewa, mocno różnią się od siebie pokrojem i sylwetką.

Pierwszy buk wygląd na zrost kilku drzew, które w odziomkowej części pnia tworzą jedną całość. Drzewo nie jest oznaczone tabliczką “pomnik przyrody”, ale widnieje na wykazie w Centralnym Rejestrze form Ochrony Przyrody i w rejestrze wojewódzkim.

Według CRFOPBuk_pospolity_w_parku_w_Jaworze_płd._część ), drzewo ma suchy konar, ubytki wgłębne w odziomkowej części pnia, ślady po obciętych konarach i posusz w koronie ok. 5%.

Obwód pierśnicowy drzewa wynosi aż 606 cm (według rejestru wojewódzkiego 568 cm), przy wysokości 23 metrów. Zapewne pomiary były dokonywane w różnych latach i stąd ta różnica.

Nie mierzyłem tego drzewa, ale wydaje się, że obwód podany w CRFOP jest najbliższy temu obecnemu, chociaż drzewo wydaje się najchudsze blisko ziemi (na wysokości 30-40 cm), ale i tak z pewnością przekracza 550 cm, co w przypadku buka jest bardzo dobrym wynikiem.

Drzewo wygląda oryginalnie i ciekawie. W dzień poprzedzający moją i kolegi Marka wizytę w jaworskim parku, dosyć mocno padał deszcz, dzięki czemu zmoknięty częściowo buk wyglądał jeszcze bardziej zjawiskowo.

Można było łatwo wyczytać z drzewa informację co do kierunku, z którego padał deszcz, a także zobaczyć, jak i którędy deszczówka spływała po drzewie. Są miejsca, gdzie woda spłynęła do samej ziemi, ale także takie, gdzie zatrzymała się na pniu. 

W stanie pełnego ulistnienia, mechanizm spływania deszczówki z buka wygląda zapewne zupełnie inaczej. Pomimo opisanych w CRFOP ubytków i uszkodzeń, drzewo wydaje się być w przyzwoitej kondycji zdrowotnej.

Koronę drzewa tworzy wiele masywnych przewodników, a “podłużno-świecowaty” pokrój całego drzewa przypomina płomień w palącej się świecy. Myślę, że określenie tego buka “świecowatym” lub “przypominającym płomień” dość dobrze oddaje jego ciekawy wygląd.

Widziałem już sporo wielopniowych buków, ale ten wydaje mi się szczególnie warty uwagi, ponieważ – poza bardzo ciekawym i oryginalnym pokrojem oraz sylwetką, jest też okazały w swoim gatunku.

Trzeba też zauważyć, że jak na sędziwego buka i z uwagi na tzw. “możliwości nabierania baśniowego wyglądu”, buk ten nie ma zbyt wielu zgrubień, guzów, kikutów i efektownych zalań kallusowych, które by nadały mu jeszcze większej malowniczości.

Pomimo tego prezentuje się bardzo oryginalnie i okazale oraz należy do jednych z największych ciekawostek dendrologicznych jaworskiego parku. Podobne odczucia ma Marek, dzięki któremu obejrzałem to drzewo podczas wspólnej wyprawy i którego opisywany buk, także mocno zaintrygował.

Jeszcze raz “świecowata” sylwetka ciekawego buka, z widocznymi kilkoma uschniętymi konarami.

(2) BUK POSPOLITY PRZY RZECE

Zupełnie inny i również bardzo ciekawy w wyglądzie jest drugi pomnikowy buk jaworskiego Parku Miejskiego, który rośnie w pobliżu rzeki, także w jego południowej części.

Jest on znacznie bardziej podobny do sędziwych osobników tego gatunku, które wraz z wiekiem, przybierają coraz to wymyślniejsze kształty i formy. Zdecydowanie nie przypomina swojego bukowego “świecowego” brata rosnącego kilkaset metrów dalej.

Drzewo to także widnieje w Centralnym Rejestrze Form Ochrony PrzyrodyBuk_pospolity_w_parku_w_Jaworze_przy_rzece ), a w informacji o nim napisano, że buk ma ślady po obciętych konarach, złamany konar, rany i blizny na pniu oraz konarze.

W tym samym rejestrze widnieje też nieaktualna informacja o grubości pnia drzewa, ponieważ podano w nim, że wynosi ona tylko 236 cm. Być może jest to pomiar podany z 1996 roku, czyli z czasu powołania pomnika przyrody, ale wydaje mi się, że podano obwód tylko jednego pnia drzewa.

Tymczasem również to drzewo wydaje się być okazem kilkupniowym. W rejestrze wojewódzkim podano obwód na wysokości pierśnicy 330 cm + 190 cm, co łącznie daje 520 cm obwodu. Także i tego buka nie zmierzyliśmy, ale powyższy obwód, mniej więcej odzwierciedla aktualną grubość obwodu pnia drzewa.

Buk ten ma właściwie wszystkie “smaczki” sędziwego przedstawiciela gatunku. Efektowne napływy korzeniowe, mchy, zgrubienia, guzy, narośle, kikuty, ubytki i kształty przypominające sylwetkę bliżej niedookreślonego stworka lub zwierza.

Z nazwą “buk” wiążą się ciekawostki. Niektóre miejsca, np. Buchwalde lub Bocka (Bukowc) pod Bautzen /Budziszyn/ zawdzięczają swoje nazwy bukowi zwyczajnemu, od którego pochodzą też nazwy niektórych gór. Dzisiejsze niemieckie słowo oznaczające książkę „Buch” również pochodzi od niemieckiej nazwy buku „Buche” i jest wywodzone od dawnych Germanów, którzy na bukowych drągach wycinali swoje tajne znaki i runy.

Także i moja ulubiona miejscowość – Bukowina Sycowska zawdzięcza swoją nazwę m.in. dzięki otaczających ją lasów bukowych, o czym już kiedyś wspomniałem. Nazwa łacińska ‘Fagus sylvatica’ pochodzi od gr. phegos; łac. silvaticus “leśny”, od słowa silva “las”; nazwa ta znana jest od starożytności.

Z tej perspektywy drzewo przypomina boczny profil “mutanta” słonia z rośliną. Za to i za wiele innych cech uwielbiam drzewa. W wyrafinowany sposób imitują przedziwne stworzenia, chociaż te wszystkie kształty wynikają z naturalnych procesów zachodzących w ich organizmach.

Wysokość drzewa według rejestru wojewódzkiego wynosi 16 metrów. To niewiele, ale trzeba wziąć pod uwagę, że drzewo rośnie swobodnie, bez bliskiego sąsiedztwa innych drzew, dzięki czemu nie musiało “strzelać” na wysokość. W CRFOP podano wysokość 20 metrów.

Korona drzewa jest dosyć szeroka i prawidłowo rozwinięta. Drzewo jest w dobrej kondycji zdrowotnej i stanowi bezcenne bogactwo jaworskiego parku.

Także i buk przy rzece miał na sobie ślady po spływającej po nim deszczówce. Woda spływała po pniu drzewa z dwóch stron.

Warto też pamiętać, że ze względu na mocne zacienienie w zwartym drzewostanie bukowym w piętrze runa leśnego w buczynach nie znajdziemy prawie żadnych roślin. Z bukiem wiąże się około 500 gatunków zwierząt, między innymi ponad 300 zamieszkujących drzewo gatunków chrząszczy. 

PODSUMOWANIE

1) W jaworskim Parku Miejskim o powierzchni nieco ponad 20 ha odnajdziemy wiele wartych uwagi i bliższemu przyjrzeniu się drzew, wśród których kilkanaście uhonorowano statusem pomników przyrody. Do jednych z najciekawszych osobliwości można zaliczyć dwa buki pospolite, znacznie różniące się od siebie pokrojem i sylwetką.

2) Pierwszy buk rośnie w głębi parku i ma “świecowato-podłużną” sylwetkę, a jego obwód pierśnicowy wynosi 606 cm przy wysokości 23 metrów (według rejestru wojewódzkiego). Drugi osobnik rośnie blisko rzeki – Nysy Szalonej. Wyróżnia go bardzo krótki i masywny pień. Obwód jego wynosi 520 cm przy wysokości 20 metrów (także według rejestru wojewódzkiego).

3) Oba drzewa, chociaż reprezentują ten sam gatunek drzewa, zachwycają swoją odmiennością i różnorodnością. Oba też są w przyzwoitej kondycji zdrowotnej i zostały uhonorowane statusem pomnika przyrody, chociaż tabliczek informacyjnych o tym wyróżnieniu na drzewach nie zamieszczono.

Podziel się na:
  • Facebook
  • Google Bookmarks
  • Twitter
  • Blip
  • Blogger.com
  • Drukuj
  • email

Dodaj komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.