Pomnikowa morwa biała w Uskorzu Małym.

Pierwsza z trzech.

Uskorz Mały to niewielka wieś położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wołowskim, w gminie Wołów. W Wikipedii nie znajdziemy o niej zbyt wielu informacji, można powiedzieć, że zawarto jedynie bardzo ogólne dane o miejscowości. Jednak pod względem dendrologicznym jest to ciekawe i osobliwe miejsce.

Otóż na wschodnim krańcu wioski położony jest stary cmentarz ewangelicki z 2 poł. XIX w. Zachowało się na nim niewiele nagrobków, większość z nich jest porośniętych bluszczem. Oprócz tego rośnie tu kilka starych drzew, z których większość także zatopiła się w bluszczu. Już tylko taka sceneria przenosi nas do krainy dreszczowców. ;))

Bezapelacyjną mistrzynią cmentarnej ceremonii dendrologicznej jest rosnąca tu pomnikowa morwa biała, która należy do jednego z trzech pomnikowych drzew tego gatunku na Dolnym Śląsku. Odznacza się przy tym niebywałymi rozmiarami i bardzo osobliwy wyglądem. Drzewo figuruje w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Morwa_biała_w_Uskorzu_Małym ).

Tylko samo porównanie grubości jej pnia do sylwetki człowieka ukazuje nam, że mamy do czynienia z wyjątkowym okazem. Niektóre dolne konary drzewa wyrastają z pnia na wysokości pierśnicy lub nieco niżej, dlatego morwę trzeba było zmierzyć pod pierśnicą (poniżej 130 cm), szukając najmniejszego obwodu.

OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA

Według ekipy treehunterów, miejsce to znajduje się mniej więcej na wysokości 70 cm, odmierzając tę wysokość od najwyższego miejsca od poziomu gruntu przy nasadzie pnia. Pomiar dał nam wynik 411 cm, w związku z czym morwa biała z Uskorza Małego należy do najgrubszych morw na Dolnym Śląsku i w kraju.

W CRFOP wskazano, że obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi 421 cm, ale trzymając się zasad dendrometrii, należy uznać chudszy pomiar, czyli 411 cm, co i tak stanowi imponujący wynik. Często nawet solidne i potężne buki lub dęby nie mają takiego obwodu. Wysokość okazu wynosi 14 metrów.

Drzewo to odznacza się niezwykle malowniczym wyglądem. Poza licznymi, efektownie i nieregularnie odstającymi konarami, na drzewie dostrzeżemy też kikuty po tych, co się wyłamały, wypróchnienia, dziuple oraz masywny bluszcz, który wspina się po drzewie. Jeden z większych wyłamanych konarów leży obecnie pod drzewem.

Morwa oglądana od strony pnącego się po niej bluszczu wygląda jeszcze bardziej zjawiskowo. To prawdziwy Ent, który przeniósł się w czasie, aby zachwycić nas starożytnym wyglądem. ;)) Na starym, zapomnianym i zarośniętym cmentarzu jego bajeczna upiorność sprawia imponujące wrażenie. 

Stan zdrowotny okazu wydaje się zadowalający, chociaż upływ czasu, a w związku z tym walka z przeciwnościami losu ze strony warunków pogodowych i innych, wywarły na niego duży wpływ. Nie znalazłem informacji o wieku tej niezwykłej morwy. W literaturze przyjmuje się, że morwy białe mogą żyć nawet 300 lat, chociaż najczęściej żyją dużo krócej.

Jako ciekawostkę (jedną z wielu, która dotyczy tego drzewa) można napisać to, że owoce morwy białej, podobnie jak u innych gatunków tego rodzaju, są zebrane w niewielkie owocostany przypominające jeżyny. Są one wprawdzie jadalne, ale ich mdły smak jest gorszy niż u większości pozostałych morw. Dlatego też morwa biała, w odróżnieniu od np. czarnej i czerwonej, rzadko bywa uprawiana jako drzewo owocowe, częściej natomiast znajduje zastosowanie jako roślina ozdobna lub służąca do skarmiania larw jedwabników morwowych (z ich kokonów produkuje się jedwab).

PODSUMOWANIE

1) W Uskorzu Małym (woj. dolnośląskie, powiat wołowski, gmina Wołów) na starym nieczynnym cmentarzu ewangelickim, który jest zlokalizowany na wschodnim krańcu wsi, wśród zapomnianych i porośniętych w większości bluszczem nekropolii rośnie zjawiskowa mora biała o statusie pomnika przyrody. Na chwilę obecną jest to jeden z trzech pomnikowych osobników tego gatunku na Dolnym Śląsku.

2) Obwód pnia drzewa mierzony w najwęższym miejscu, które znajduje się mniej więcej na wysokości 70 cm od nasady pnia wynosi 411 cm, co plasuje morwę z Uskorza Małego w ścisłej czołówce najgrubszych morw na Dolnym Śląsku, ale wynik ten jest imponujący także w skali kraju. Wysokość drzewa wynosi 14 metrów, danych co do jej wieku nie znalazłem.

3) Chociaż okaz posiada wypróchnienia, ubytki, wyłamania konarów i gałęzi, odznacza się zadowalającym stanem zdrowotnym, co roku owocuje i pokrywa koronę przyzwoitym garniturem liści. Patriarchalny wygląd morwy, wzmocniony i zaakcentowany przez pnący się po pniu bluszcz oraz aura tajemnicy i zapomnienia panująca na cmentarzu powodują, że drzewo to jest równie niezwykłe jak miejsce w którym rośnie.