Pomnikowa morwa biała w Sulechowie. Najgrubsza w kraju.

Sulechów to miasto położone w województwie lubuskim, w powiecie zielonogórskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Sulechów. Wchodzi w skład Lubuskiego Trójmiasta. Miasto zlokalizowane jest w rozwidleniu dwóch dróg krajowych – drogi ekspresowej S3, łączącej Świnoujście z Lubawką oraz drogi krajowej nr 32, łączącej Poznań z Zieloną Górą. W odległości 14 km od miasta znajduje się port lotniczy Zielona Góra-Babimost. Sulechów może poszczycić się wieloma zabytkami:

Źródło: Wikipedia

Przy ul. Styczniowej znajduje się zabytkowa wieża ciśnień, która została oddana do użytkowania w 1904 r. lub 1907 r. i pełniła swoją funkcję do lat 70. XX wieku. Budynek ma kształt grzyba i zbudowany jest z nieotynkowanej cegły w kolorach żółtym i czerwonym. Jego trzon wzmocniono jedenastoma obejmami ze stali. Wieża wyposażona jest w zbiornik typu Intze o pojemności 150 metrów sześciennych.

Celem działania wieży było wyrównywanie ciśnienia wody w systemie wodociągowym w mieście, zmieniającego się w ciągu dnia w efekcie zmian w ilości pobieranej wody. W latach 70. XX wieku wyłączono ją z dalszej eksploatacji, a zbiornik w jej wnętrzu przez jakiś czas był później jeszcze wykorzystywany jako przeciwpożarowy zbiornik wody. Dotychczasowe funkcje wieży przejęły początkowo zbiorniki hydroforowe, a następnie nowa wieża ciśnień, wybudowana na Osiedlu Nadodrzańskim.

Źródło: Wikipedia

Na placu, przed wieżą ciśnień, niedaleko skrzyżowania ulic 31 Stycznia i Poznańskiej odnajdziemy na podmurówce pomnik z kamienia. Jest to czerwony, masywny granitowy głaz na którym przymocowano tablicę z napisem “Bohaterom Walk o Niepodległość Polski. Społeczeństwo i Kombatanci Sulechowa. Maj 1991”.

Tuż za głazem rośnie wyjątkowa w skali Polski morwa biała. Do samego pnia morwy nie da się podejść z uwagi na otaczającą drzewo siatkę zabezpieczającą. Dlatego nie mogliśmy dokonać aktualnego pomiaru obwodu pierśnicowego pnia drzewa, w związku z czym należy posiłkować się danymi zawartymi w rejestrach i albumie “Drzewa Polski. Najgrubsze. Najstarsze. Najsłynniejsze”. 

W Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Morwa_biała_w_Sulechowie ) wskazano, że obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi 474 cm, a jego wysokość 11 metrów. Tym samym jest to oficjalnie najgrubsza pomnikowa morwa biała, która rośnie na terenie naszego kraju. W rejestrze zawarto też informację, że jest to “drzewo o pokaźnych rozmiarach i szczególnych walorach przyrodniczych”, z czym oczywiście należy się zgodzić.

Autorzy wspomnianego albumu podali, że drzewo to jest uznawane za najgrubszą morwę rosnącą w Europie, jednak mija się to z prawdą (grubsze okazy tego gatunku rosną m.in. w Niemczech, Francji i na Słowacji). Na pierwszy rzut oka wygląda niepozornie, z bliska natychmiast zwraca jednak uwagę jej masywny pień. W 2011 roku mierzył w obwodzie 440 cm.

Pochylony okaz na wysokości ok. 3 m rozwidla się na dwa potężne konary. Jeden z nich jest częściowo martwy i nosi ślady dawnego pożaru, drugi zaś – niebezpiecznie wygięty – wsparto na podporze. w 2011 roku drzewo miało szacunkowo 270 lat (wg Cezarego Pacyniaka), zatem obecnie może mieć aż 281 lat.

Korona drzewa ma wymiary 14,5 na 12,5 m. Pomijając częściowo martwą górną część i wypróchniały pień, stan zdrowotny sędziwej morwy jest stosunkowo dobry. Drzewo ma gęsto ulistnione gałęzie i nie wykazuje objawów zamierania.

Informację o pomnikowej morwie znajdziemy m.in. w Rejestrze Polskich Drzew Pomnikowych Piotra Gacha, w którym możemy zapoznać się z wynikami pomiarów drzewa, jakie wykonał Piotr w 2014 roku: https://www.rpdp.hostingasp.pl/Trees/UI/TreeFormRO.aspx?tID=679

10 lat temu sulechowską morwę na swoim blogu opisał Marek Łuszczyński ( http://www.pomniki-przyrody.pl/?p=1217 ), z którym podziwialiśmy drzewo w pierwszym dniu astronomicznej wiosny 2022.

Poza opisaną morwą, Sulechów ma na wykazie pomników przyrody ożywionej wiele innych ciekawych drzew, które planujemy odwiedzić i sfotografować w najbliższych miesiącach.

PODSUMOWANIE

1) W Sulechowie (woj. lubuskie, powiat zielonogórski, gmina Sulechów) na placu, przed wieżą ciśnień, niedaleko skrzyżowania ulic 31 Stycznia i Poznańskiej rośnie oficjalnie najgrubsza w kraju pomnikowa morwa biała, której obwód pierśnicowy pnia (wg CRFOP) wynosi 474 cm, wysokość 11 metrów, a szacunkowy wiek 281 lat (stan na 2022 rok).

2) Drzewo w środku jest mocno wypróchniałe, jego pień z daleka zieje okazałą dziuplą. Do tego jeden z dwóch głównych konarów morwy został wsparty na podporze, ponieważ groził wyłamaniem. Fragmenty górnej części drzewa są martwe. Pomimo tego pomnikowy osobnik odznacza się dużą witalnością i wciąż obficie się zieleni. 

3) Wiele źródeł podaje, że morwa biała z Sulechowa należy do najgrubszego przedstawiciela tego gatunku w Europie co jest nieprawdą, bowiem w kilku innych europejskich krajach można spotkać jeszcze okazalsze morwy.