Pomniki przyrody w Stradomi Wierzchniej cz. 3/3.

Dąb szypułkowy i aleje dębowe godne ochrony pomnikowej.

Ostatni artykuł dotyczący pomników przyrody w Stradomi Wierzchniej zatytułowałem “Dąb szypułkowy i aleje dębowe godne ochrony pomnikowej”, gdyż na terenie miejscowości – poza samotnym, pomnikowym dębem szypułkowym, możemy podziwiać dwie, całkiem okazałe i urokliwe aleje dębowe, które nie objęto formą ochrony pomnikowej.

Pierwsza aleja dębowa ciągnie się na początku kompleksu leśnego nr 121 przez około 250-300 metrów. Założenie alejowe znajduje się stosunkowo blisko drogi ekspresowej S8. To właśnie tą aleją dojdziemy do pomnikowego dębu szypułkowego. Terytorialnie drzewa rosną jeszcze w miejscowości Szczodrów.

Zanim jednak obejrzymy pomnikowy dąb, warto na dłużej zatrzymać się wśród alejowych drzew, gdyż tworzą one piękną i osobliwą ścieżkę w otoczeniu pól i łąk. Cisza, spokój i misterność przyrody w takich miejscach zawsze mnie zachwyca i wciąga.

Nie odnajdziemy w tej alei jakichś wyjątkowo grubych czy starych drzew, ale to nie jest istotne. Trzeba czerpać radość z możliwości podziwiania i przebywania w takich enklawach przyrody, których niestety z roku na rok nam ubywa.

(1) POMNIKOWY DĄB SZYPUŁKOWY

Gdy już przejdziemy przez aleję, spotkamy pomnikowy dąb szypułkowy, który rośnie na grobli dosyć dużego stawu. Po drodze widać kilka pniaków po ściętych innych dębach. Drzewo to figuruje w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Dąb_szyp._kompleks_leśny_nr_121 ).

Co tu dużo pisać, dąb wygląda dość biednie, ma mocno przerzedzoną koronę, wiele odłamanych konarów i gałęzi, a na dodatek, w odziomku widać ślady po próbie jego wycięcia. Być może osoby, które ścinały pozostałe dęby w pobliżu stawu, chciały przy okazji ściąć również tego pomnikowego, ale ktoś ich uświadomił, że jest to pomnik przyrody.

OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA

To tylko i wyłącznie moje domysły, w rzeczywistości mogło być inaczej. Drzewo nie jest oznaczone żadną tabliczką, dlatego ktoś nie zorientowany odnośnie pomników przyrody w tym miejscu, nie ma możliwości dowiedzieć się w terenie, że jest to drzewo pomnikowe. Aktualny obwód pierśnicowy pnia dębu wynosi 444 cm.

Poza naturalnymi ubytkami w koronie, dodatkowo usunięto drzewu chirurgicznie kilka pokaźnych konarów. W źródłach traktujących o pomnikowym dębie z 2016 roku znalazłem informację, że rosnące obok niego dęby, także proponuje się objąć ochroną pomnikową. Niestety, już zostały wycięte, o czym wyżej wspomniałem.

Nie wiem, czy dalej nie rosną jakieś inne okazałe drzewa, ponieważ pomnikowy dąb był moim i kolegi Marka (pomniki-przyrody.pl) ostatnim, dendrologicznym celem listopadowej wycieczki. Minęła godzina 15 i szybko zaczęło się ściemniać, w związku z czym nie było już czasu na szukanie pozostałych tuzów dendrologicznych.

(2) ALEJA DĘBOWA W STRADOMI WIERZCHNIEJ

Na koniec zostawiłem aleję dębową, która ciągnie się przez środek Stradomi Wierzchniej. Zrobiła na nas spore wrażenie, ponieważ mamy tu do czynienia z pięknymi i dość okazałym drzewami, a sama aleja ciągnie się na długości około 800 metrów.

W dobie wycinania każdego drzewa w imię “bezpieczeństwa”, taka aleja to skarb. Winna być uhonorowana ochroną pomnikową jak najszybciej i objęta profesjonalną opieką arborystyczno-dendrologiczną. Poza tym, jak miło jest wjechać do wsi, w której rosną takie drzewa!

Alejowe dęby były przedmiotem inwentaryzacji w “Programie zachowania zadrzewień Gminy Syców” Łukasza Kuźmicza i Anety Rutkowskiej z 2013 roku w ramach zainicjowanej w 2009 roku przez wrocławską Fundację EkoRozwoju kampanii “Drogi dla Natury”.

Wówczas stwierdzono, że w alei rośnie 90 dębów szypułkowych, po 45 osobników po każdej stronie drogi, a średni obwód pierśnicowy pni drzew wynosi 310 cm. Jeżeli chodzi o gatunki chronione, to nie stwierdzono ich występowania, ale zaznaczono, że alejowe drzewa mogą stanowić potencjalne miejsce występowania pachnicy dębowej.

Co do zdrowotności i stanu fito-sanitarnego alejowych dębów wskazano, że notuje się uszkodzenia pni, zaburzenie formy piennej, redukcje koron, a zwłaszcza nadmierne i dewastacyjne cięcia w jej obrębie. W celu zachowania ciągłości alei, zalecono dosadzenie 23 sztuk dębów szypułkowych.

Pomimo niesprzyjających warunków siedliskowych, ograniczenia przestrzeni życiowej i nadmiernej “pielęgnacji” drzew wykonanej przez ludzi, aleja dębowa stanowi perełkę dendrologiczną Stradomi Wierzchniej. Jej zachowanie winno być priorytetem dla mieszkańców i władz, jeżeli chodzi o gminne cele środowiskowe i te związane z ochroną przyrody.

PODSUMOWANIE

1) Trzecia, ostatnia część o dendroflorze Stradomi Wierzchniej (woj. dolnośląskie, powiat oleśnicki, gmina Syców) przybliża sylwetki dwóch alei dębowych, proponowanych do objęcia ochroną i pomnikowego dębu szypułkowego. Pierwsza aleja dębowa ciągnie się na początku kompleksu leśnego nr 121, kilkaset metrów od drogi ekspresowej S8. Terytorialnie jest to jeszcze miejscowość Szczodrów. Aleja składa się z kilkudziesięciu dębów szypułkowych, o obwodach pierśnicowych pni w przedziale 250-320 cm.

2) Po przejściu urokliwą aleją dotrzemy do grobli stawu, na której rośnie pomnikowy dąb szypułkowy o obwodzie pierśnicowym pnia mierzącym 444 cm i wysokości 24 metrów. Drzewo znajduje się w średnim stanie zdrowotnym, w koronie widać liczne ślady po wyłamanych lub chirurgicznie usuniętych konarach i gałęziach, a w odziomku można odnaleźć ślady po próbie jego wycięcia.

3) Niewątpliwą perełką dendrologiczną Stradomi Wierzchniej jest aleja dębowa, która ciągnie się przez wieś na odcinku o długości 780 metrów. Zarówno po lewej, jak i po prawej stronie drogi rośnie w niej po 45 drzew, a ich średni obwód pierśnicowy pni mierzy 310 cm. Wiele drzew ma ślady po niewłaściwie przeprowadzonych cięciach (nadmierne redukcje konarów, zwłaszcza w obrębie korony).

Wyjeżdżając ze Stradomi i okolic Szczodrowa, poza pomnikowymi i innymi, pięknymi drzewami, podziwialiśmy też nastrojowy i klimatyczny zachód Słońca.