Pomniki przyrody w Stradomi Wierzchniej cz. 2/3.

Aleja lipowa.

Pomniki przyrody w Stradomi Wierzchniej (woj. dolnośląskie, powiat oleśnicki, gmina Syców) część druga. Teren w pobliżu wsi na działce nr 605/2. Jadąc drogą gruntową przez las, dotrzemy do pól uprawnych. Droga ciągnie się dalej, a idąc wzdłuż niej, możemy już podziwiać malowniczą, pomnikową aleję lipową.

Na końcu alei, na jednym z drzew można odnaleźć tablicę informującą nas o pomnikowych lipach. Niestety jest ona bardzo wyblakła i nieczytelna. W Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Aleja_lipowa_w_Stradomi_Wierzchniej ) znajduje się informacja, że mamy tu do czynienia z wieloobiektowym pomnikiem przyrody w skład którego wchodzi 5 lip drobnolistnych. W alei rośnie łącznie około 15 lip, zatem 10 drzew nie objęto ochroną pomnikową, a jedynie te najokazalsze.

Pierwotnie ochroną objęto 6 alejowych lip, ale na mocy uchwały nr XXXVI/250/2017 Rady Miejskiej w Sycowie z dnia 27 kwietnia 2017 r. ( Uchwała nr XXXVI2502017 RM w Sycowie z dnia 27 kwietnia 2017 r. ) zdjęto ochronę z jednego drzewa (drzewo oznaczone numerem 13F o obwodzie pierśnicowym pnia mierzącym 490 cm) “z uwagi na utratę wartości przyrodniczych”.

OBWODY PIERŚNICOWE PNI

CRFOP nie zawiera informacji o grubości obwodów pni pomnikowych lip, ale dane te znajdziemy w rejestrze wojewódzkim, w którym podano, że drzewa mierzą odpowiednio 383, 545, 511, 487 i 552 cm w obwodach pierśnicowych pni. Obecnie są one o kilkanaście/kilkadziesiąt cm grubsze.

Wysokość pomnikowych lip waha się w przedziale 16-24 metrów. W obu rejestrach nie podano szacunkowego wieku słusznych i pięknych drzew. Niestety, stan fito-sanitarny, chronionych jako pomnik przyrody lip jest kiepski, chociaż jest to zjawisko naturalne w przypadku lipowej starszyzny.

Do najważniejszych i widocznych zmian wpływających na wygląd, statykę i zdrowotność pomnikowych lip należy zaliczyć ubytki kominowe otwarte i zamknięte, rozległe wypróchnienia, suchoczuby, wyłamania konarów i gałęzi, a w przypadku jednego drzewa – brak korony oraz liczne stanowiska jemioły, dodatkowo obciążające osłabione korony drzew.

Te wszystkie niedogodności i przypadłości, kiepsko rokują na przyszłość, ale lipy są waleczne i na pewno nie oddadzą tak łatwo pni i koron. Aleja ta – chociaż krótka, zbudowana ze stosunkowo małej ilości drzew, tworzy cenne zadrzewienie śródpolne, a kto wie, czy jakieś chronione gatunki owadów nie bytują w ich dziuplach.

Wzbogaca też lokalny, rolniczno-wiejski krajobraz Stradomi, dzięki czemu jest on bardziej atrakcyjny i stanowi pewną wizytówkę miejscowości. O roli zadrzewień śródpolnych i korzyściach z ich obecności napisano już bardzo wiele.

Do jednych z wielu ciekawostek należy zaliczyć fakt, że zadrzewienia śródpolne wraz ze swoim bogactwem przyrodniczym stanowią w monotonnym krajobrazie rolniczym swoiste wyspy środowiskowe. W zadrzewieniach występuje kilkanaście razy więcej gatunków ptaków niż na porównywalnej powierzchni lasu.

Patrząc na sędziwe lipy widać, że pilnie przydałoby się wykonać na nich prace pielęgnacyjne (zdjęcie jemioły, posuszu, wzmocnienie koron przy zastosowaniu wiązań, cięcia sanitarne/korygujące, itp.). Wydaje mi się, że współcześni gospodarze gminy zapomnieli o starych lipach, które wciąż szumią pośród pól i łąk.

Urokliwą aleję odwiedziliśmy z Markiem (pomniki-przyrody.pl) w połowie listopada. Drzewa miały jeszcze całkiem solidne ulistnienie, chociaż w poprzednich tygodniach, przeszły pierwsze, większe przymrozki w tym sezonie. Pomimo tego, aleja lipowa wciąż tętniła zielenią przebarwiającą się na jesienne kolory.

Z przyrodniczego punktu widzenia, aleja ta jest bardzo cenna i powinna zostać poddana gruntownej pielęgnacji, a także należy ją uzupełniać o nowe nasadzenia, aby przetrwała dla następnych pokoleń. Jej obecność i trwanie to również wiele korzyści dla człowieka.

PODSUMOWANIE

1) Druga część dotycząca pomników przyrody w Stradomi Wierzchniej (woj. dolnośląskie, powiat oleśnicki, gmina Syców) dotyczy urokliwej alei lipowej, która usytuowana jest wzdłuż drogi gruntowej (działka nr 605/2) i stanowi cenne zadrzewienie śródpolne. Chociaż w jej skład wchodzi 15 lip drobnolistnych, ochroną pomnikową objętych jest obecnie 5 drzew jako tzw. wieloobiektowy pomnik przyrody.

2) Obwody pierśnicowe pni pomnikowych lip, według rejestru wojewódzkiego wynoszą: 383, 545, 511, 487 i 552 cm. Obecnie są one o kilkanaście/kilkadziesiąt cm grubsze, a ich wysokość wynosi od 16 do 24 metrów. W rejestrach nie podano informacji o wieku drzew. Stan fito-sanitarny drzew jest kiepski (ubytki kominowe otwarte i zamknięte, rozległe wypróchnienia, suchoczuby, wyłamania konarów i gałęzi oraz liczne stanowiska jemioły). Drzewa wymagają pilnych prac pielęgnacyjnych.

3) Kameralna aleja lipowa, z uwagi na jej ulokowanie dość daleko od domostw jest raczej mało znana. Owszem, Stradomia jest kojarzona z aleją, ale dębów szypułkowych, które rosną wzdłuż głównej drogi we wsi. O niej, jak i o ostatnim pomniku przyrody, a także o drugiej alei dębowej, napiszę w ostatnim artykule dotyczącym pomnikowych i osobliwych drzew w tej miejscowości.