Pomniki przyrody w Mikolinie.

Wśród ruin i śmieci.

Mikolin to wieś położona w województwie opolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Lewin Brzeski. Usytuowana jest w malowniczych widłach rzek: ujścia Nysy Kłodzkiej do Odry (samo ujście Nysy Kłodzkiej oddalone o 4km od centrum wsi).

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wsi wpisane są:

• kaplica grobowa Jana von Sauer na cmentarzu, z 1779 r.

• zespół dworski, z drugiej poł. XVIII w., XIX/XX w.:

  • dwór,
    

  • kaplica,
    

  • oficyna,
    

  • park,

  • budynek gospodarczy.

Mikolin jest często kojarzony z wielkim pomnikiem, który poświęcono pamięci żołnierzy Pierwszego Ukraińskiego Frontu Armii Czerwonej, poległych w dniach 23–30 stycznia 1945 roku, podczas forsowania Odry na odcinku od Lipek do Żelaznej pod Opolem.

22 czerwca 2017 roku pomnik został odsłonięty po remoncie, dokonanym przez Stowarzyszenie Kursk. Obecni byli rosyjscy kombatanci oraz konsul Federacji Rosyjskiej, a także dwie telewizje. W niektórych polskich środowiskach renowacja wzbudziła kontrowersje, zaś według antykomunistycznego IPN nadaje się on do usunięcia w niedalekiej przyszłości jako „symbol systemu totalitarnego”.

(1) POMNIKOWY DĄB SZYPUŁKOWY

Pomijając trudne i zawiłe wątki historyczne, warto skupić się na przyrodzie Mikolina pod kątem występowania pomnikowych drzew. Na tle gminy Lewin Brzeski, Mikolin prezentuje się skąpo w tym zakresie. W zdziczałym i zaniedbanym założeniu parkowym rośnie pomnikowy dąb szypułkowy. Odnajdziemy go na skraju parku w odległości 10m od drogi gminnej w kierunku rzeki Odry.

Drzewo figuruje w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Dąb_szypułkowy_w_Mikolinie ). Według zawartych w nim danych, dąb mierzy w obwodzie 430 cm, a jego wysokość wynosi 33 metry. Drzewo to ma wygląd charakterystyczny dla okazów rosnących na otwartej przestrzeni.

Stan zdrowotny drzewa jest bardzo dobry. Poza pojedynczymi wyłamaniami konarów i niewielkimi ubytkami w części odziomkowej pnia, właściwie nie zaobserwowałem na nim żadnych oznak pogarszającej się kondycji. Sporą ciekawostką jest tablica informacyjna przyczepiona na pniu dębu z podstawowymi danymi o tym osobniku.

Wskazano na niej, że dąb w 2002 roku na wysokości 130 cm mierzył w obwodzie pnia 410 cm, jego wysokość wynosiła wówczas 31 metrów, a wiek drzewa oszacowano na 158 lat. W 2020 roku można sprawdzić, jak zmieniły się parametry pomnika przyrody.

Według naszych pomiarów, dąb mierzy obecnie w obwodzie pierśnicowym pnia 471 cm, jego wysokość jest mniej więcej zgodna z tą wskazaną w CRFOP (33 metry), a drzewu przybyło 18 lat życia, czyli liczy obecnie 176 lat.

Mając te dane można łatwo obliczyć, że drzewo “przytyło” przez 18 lat o 61 centymetrów, co daje średnioroczny przyrost na grubość pnia o 3,38 cm. Niestety, tuż za drzewem mamy śmietnik, na którym leżała nawet stara lodówka. Jeszcze więcej śmieci odnajdziemy w samym parku. ;((

Korona dębu prezentuje się wspaniale. Tworzy ją bardzo liczna plątanina konarów i gałęzi, której w większości nie widać w stanie pełnego ulistnienia, dlatego najlepsze fotki pokroju morfologicznego okazu można wykonać wyłącznie w stanie bezlistnym.

(2) POMNIKOWE CISY POSPOLITE

Drugim i ostatnim pomnikiem przyrody Mikolina jest grupa cisów pospolitych, które rosną na północno – zachodnim krańcu wsi, tuż przy rokokowym dworze wybudowanym w 1771 r. dla barona Jana Fryderyka von Sauer. Obecnie należy on do prywatnego właściciela, a jego otoczenia pilnuje bardzo hałaśliwy kundelek. ;))

Chociaż czasy świetności dworku dawno już przeszły do zwojów historii, nawet w obecnym stanie wygląda on urodziwie. Jest to budynek rokokowy złożony z dwóch części o analogicznym układzie, rozdzielonych kaplicą. Murowany, parterowy z facjatą. W większości pomieszczeń zachowała się rokokowa dekoracja stiukowa, złożona z elementów geometrycznych, ornamentów rocaille, wstęg, wici roślinnej i kwiatów.  

W pomieszczeniu w narożniku południowo- zachodnim boazeria ozdobiona płycinami. W kilku pokojach zachowane oryginalne parkiety oraz stolarka drzwiowa z okresu budowy.

Na zewnątrz przed elewacją frontową taras ze schodami kamiennymi, rozszerzającymi się półkoliście. Elewacja frontowa z portalem zamkniętym łukiem koszowym, ponad nim kartusz herbowy z datą 1771.

Źródło: https://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/4162/Mikolin/

Także i tu teren wokół jest miejscami mocno zaniedbany i zaśmiecony, chociaż przy samym dworku jest czysto. W pobliżu można spotkać niewielką pasiekę z pszczelimi ulami. Zatrważająco pięknie prezentuje się też brama wjazdowa do dworku. Może to niezbyt trafne określenie, ale takie przyszło mi do głowy pod wpływem pierwszego spojrzenia.

Z treści zawartej na tablicy informacyjnej, którą ustawiono przy pomnikowych cisach wynika, że drzewa w 2002 roku miały 90 lat, ich wysokość wynosiła 5,5 m, a obwody pni na wysokości 130 cm mierzyły 100 cm. W CRFOP podano, że wieloobiektowy pomnik przyrody składa się z 8 cisów pospolitych ( Cisy_pospolite_w_Mikolinie ).

Stan zdrowotny pomnikowych cisów jest w większości bardzo dobry. Okazy charakteryzują się silnie i malowniczo poskręcanymi pniami, a ich nisko osadzone i gęste korony tworzą aurę tajemniczości wokół mocno nadgryzionego zębem czasu dworku.

Artykuł o pomnikach przyrody w Mikolinie napisał też Marek na swoim blogu, w związku z czym zapraszam do jego lektury: https://www.pomniki-przyrody.pl/?p=14454

PODSUMOWANIE

1) W Mikolinie (woj. opolskie, powiat brzeski, gmina Lewin Brzeski) odnajdziemy obecnie dwa obiekty przyrodnicze, które są chronione jako pomniki przyrody. Pierwszym jest dąb szypułkowy o obwodzie pierśnicowym pnia mierzącym 471 cm, wysokości 33 metrów i wieku 176 lat. Osobnik charakteryzuje bardzo dobra kondycja zdrowotna, dąb ma piękną, rozłożystą i mocno ugałęzioną koronę. Drzewo rośnie na skraju parku zabytkowego w Mikolinie w odległości 10m od drogi gminnej w kierunku rzeki Odry.

2) Drugim obiektem jest pomnikowa grupa cisów pospolitych (8 sztuk), które rosną na placu przypałacowym, w odległości kilku metrów od pałacu, z dwóch stron krużganku. Obecnie jest to teren prywatny, zatem wejście jest możliwe po uzyskaniu zgody właściciela. Według CRFOP średni obwód pierśnicowy pni okazów mierzy 100 cm, przy wysokości 5,5m i wieku 108 lat. Stan zdrowotny cisów jest dobry i bardzo dobry.

3) Chociaż w gminie Lewnin Brzeski odnajdziemy znacznie więcej pomnikowych drzew o zdecydowanie bardziej okazałych wymiarach, mikolińskie twory przyrodnicze są także warte obejrzenia wraz z zabytkowym dworkiem. Niestety teren parku i dworu jest miejscami mocno zaśmiecony, co stanowi niechlubną wizytówkę Mikolina.