Pomniki przyrody w Krakowianach.

Krakowiany to wieś położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Długołęka. Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego obiektu w Krakowianach. W ewidencji znalazł się zespół pałacowy: oficyna mieszkalna (nr 21), dom mieszkalny (nr 22), spichlerz (koło nr 22), spichlerz, park pałacowy. Krakowiany znajdują się około 30 kilometrów na północny-wschód od Wrocławia. Ze stolicy województwa najlepiej wyjechać autostradą A8 i kontynuować podróż drogą szybkiego ruchu S8 – w kierunku Oleśnicy – do węzła przy miejscowości Łozina. Z Łoziny do Krakowian prowadzi lokalna droga przebiegająca przez Bierzyce i Zaprężyn.

W Krakowianach urzekają piękne sady owocowe, które zlokalizowane są na nieco pofałdowanym terenie. Odznaczają się wybitnymi walorami krajobrazowymi, zwłaszcza na wiosnę, kiedy drzewka owocowe zaczynają kwitnąc. Do Krakowian pojechaliśmy między innymi z uwagi na rosnącą w miejscowości pomnikową magnolię drzewiastą, po której obecnie pozostał jedynie pień, natomiast drzewo utraciło status pomnika przyrody.   

(1) MAGNOLIA DRZEWIASTA

Z drzewem tym wyszło niezłe zamieszanie, bowiem w 2011 roku Rada Gminy objęła ją ochroną pomnikową, wskazując w uchwale, że jest to tulipanowiec amerykański… Po jakimś czasie dokonano inwentaryzacji drzewostanu rosnącego na placu zabaw, w tym pomnikowego “tulipanowca” i zorientowano się, że mamy tu do czynienia z magnolią drzewiastą, jedną z najgrubszych na Dolnym Śląsku, ale prawdopodobnie również w kraju. W związku z tym na mocy uchwały z 9 czerwca 2017 r. ( Uchwała nr XXVII34017 RG Długołęka z dnia 9 czerwca 2017 r. ) wpisano, że “§ 1. W uchwale nr IV/70/11 Rady Gminy Długołęka z dnia 25 marca 2011 r. wprowadza się następujące zmiany: § 1. 1 otrzymuje brzmienie: “Dla zachowania szczególnych wartości przyrodniczych ustanawia się pomnikiem przyrody drzewo gatunku magnolia drzewiasta (Magnolia acuminata L.) o obwodzie pnia 355 cm, rosnące w miejscowości Krakowiany, gmina Długołęka, na działce nr 10/1 obręb Krakowiany, stanowiącej własność Gminy Długołęka”.

Niestety, pomnikowa magnolia drzewiasta oznaczona już prawidłowo co do gatunku nie miała szczęścia do długiego i spokojnego życia. Silne susze, które wystąpiły na Dolnym Śląsku w latach 2015-2016 i w 2018 roku, prawdopodobnie w znacznym stopniu przyczyniły się do gwałtownego pogorszenia kondycji zdrowotnej drzewa, z którego zdjęto ochronę pomnikową na mocy uchwały nr VI/57/19 Rady Gminy Długołęka z dnia 21 marca 2019 r. ( Magnolia_drzewiasta_w_Krakowianach_zniesienie_ochrony ). Drzewo zostało wycięte, ale pozostała po nim pamiątka w postaci pnia i tabliczki informującej nas o tym okazałym osobniku, którego obwód pierśnicowy pnia wynosił 355 cm.

(2) MIŁORZĄB DWUKLAPOWY

Za to kilkanaście metrów dalej, na tej samej działce nr 10/1 obręb Krakowiany pomnikiem przyrody ustanowiono miłorząb dwuklapowy, wskazując w uchwale powołującej pomnik przyrody i w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Miłorząb_dwuklapowy_w_Krakowianach ) na “nieprzeciętny rozmiar, wiek i pokrój drzewa, które posiada szczególną wartość przyrodniczą.”

Według CRFOP obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi 283 cm, a jego wysokość 22 metry. Nie podano informacji co do szacunkowego wieku okazu. Parametry drzewa (grubość i wysokość) nie wyróżniają go znacznie w obrębie dolnośląskich miłorzębów. Co więcej, na tle tych najbardziej okazałych, pomnikowy osobnik w Krakowianach prezentuje się przeciętnie, ale – jak każdy miłorząb – stanowi unikatową ciekawostkę dendrologiczną i już tylko z tego powodu, jak najbardziej słusznym jest obejmowanie poszczególnych osobników ochroną pomnikową.

Miłorząb dwuklapowy w Krakowianach odznacza się prostym, zdrowym pniem i regularną, ugałęzioną, szeroką koroną. Zarówno stan techniczny, jak i zdrowotny okazu są bardzo dobre. Wyróżnia go też nisko przyczepiona na pniu tabliczka pomnikowa (na wysokości około 180 cm). Prawdopodobnie jest to osobnik męski (nie znaleźliśmy pod nim charakterystycznych nasion o nieprzyjemnym zapachu, które posiadają osobniki żeńskie).

Drzewo ma dużo swobody wokół (nie jest ograniczone innymi drzewami) i ma szansę na systematyczne oraz regularne powiększanie swoich gabarytów. Opisywany miłorząb jest obecnie jedynym pomnikiem przyrody ożywionej w Krakowianach.

PODSUMOWANIE

W Krakowianach (woj. dolnośląskie, powiat wrocławski, gmina Długołęka) na placu zabaw (działka nr 10/1 obręb Krakowiany) rośnie pomnikowy miłorząb dwuklapowy o obwodzie pierśnicowym pnia 283 cm i wysokości 22 metrów (wg CRFOP). Osobnik odznacza się bardzo dobrym stanem fito-sanitarnym i jest obecnie jedynym pomnikowym drzewem w tej miejscowości. Kilkanaście metrów od pomnikowego miłorzębu odnajdziemy pień po ściętej pomnikowej magnolii drzewiastej, której obwód pierśnicowy pnia mierzący 355 cm, czynił z niej jedno z najgrubszych drzew tego gatunku w kraju.