(13) Pomnikowy dąb szypułkowy “Prehistoryk” z Drołtowic.

Drzewo numer 13 w tegorocznym cyklu pereł dendroflory. Można stwierdzić, że jest to szczęśliwa trzynastka, ponieważ drzewu udało się dotrwać do współczesnych czasów, chociaż dąb przeszedł w życiu bardzo wiele, co jest nad wyraz widoczne w jego nieprzeciętnym wyglądzie. Jest to też jedno z tych drzew, które od razu nazwałem, nie zastanawiając i nie namyślając się długo.

Obdarty z witalności i oskubany z wielu części morfologicznych, swoim pokrojem przypomina roślinę-stwora z czasów, kiedy ludzi jeszcze nie było, a nasi przodkowie poruszali się zwinnie, właśnie po takich niesamowitych drzewach. Rośnie w pobliżu dębów: “Praboru” i “Pradawnego”. Jednak to właśnie “Prehistoryk” odznacza się najbardziej “prehistorycznym” wyglądem.

Pokryte mchami zgrubienia, guzy, wyłamania, nieregularne, odstające i odpadające fragmenty kory, liczne kikuty po utracie konarów i gałęzi, w tym jeden szczególnie okazały, który swoją krzywizną wznosi się do góry i kojarzy się z głową stworzenia, które zupełnie nie pasuje do wyglądu współczesnych mieszkańców lasu, sprawiają, że dąb “Prehistoryk” wygląda zjawiskowo i niezwykle intrygująco. 

Nie obchodzą go zasady dendrometrii i podstawowa reguła, która z nich wynika, że trzeba być najchudszym na wysokości 130 cm od gruntu. W tym miejscu, jego potargany lasem, czasem i sosem pogodowych zjawisk organizm, przyozdobiony jest falującym morzem mchów na masywnym zgrubieniu narośli.

Najchudszy obwód pnia od jego podstawy do wysokości pierśnicy znajduje się na poziomie 75 cm i wynosi 498,50 cm. Wysokość drzewa wynosi 25 metrów, a jego wiek szacowany jest na 345 lat. Czyli jest to trzeci, bardzo wiekowy dębowy staruszek, który rośnie w drołtowickich lasach.

Pień Prehistoryka jest prosty, ale notuje się na nim liczne wypróchnienia, martwice i kikuty po wyłamanych elementach budujących koronę. Pomimo, że przypadłości te mocno odbijają się na kondycji drzewa, dąb wygląda bardzo oryginalnie i zjawiskowo.

W sezonie wegetacyjnym dostęp do pnia jest utrudniony, głównie przez licznie rosnące wokół drzewa pokrzywy. Dlatego najlepiej podziwiać Prehistoryka (tak, jak i pozostałe dęby z opisywanej grupy) poza tym sezonem. Prehistoryk tworzy jedność z chaosu. Ta sztuka udaje się nielicznym drzewom. Wykoślawić się poza wszelkie granice przyzwoitości pokroju i jeszcze trzymać się wśród żywych.

Stąd moja fascynacja drołtowickimi patriarchami lasów. Takie drzewa za każdym razem odkrywa się na nowo. Jest to niekończąca się przygoda i podróż do świata tych wspaniałych istot. Można godzinami zgłębiać ich niezliczone tajemnice i dojść do wniosku, że człowiek wciąż jest zbyt skąpy w swej mądrości, aby pojąć ich geniusz. 

Korona Prehistoryka jest ażurowa, luźna, z wyłamaną i martwą częścią wierzchołkową. Notuje się w niej posusz w ilości ok. 50%. Stan techniczny i fitosanitarny dębu są złe, ale jakie to ma znaczenie dla drzewa? Człowiek ponazywa, oceni, gdzieś tam zakwalifikuje i zdefiniuje. Dla drzewa to nic nie znaczy. Stare drzewo nie potrzebuje dendrologicznej litanii aby żyć i trwać. Potrzebuje spokoju i możliwości, aby wciąż działać w leśnej świątyni, do ostatniego żywego pędu.

FILM

O ile nazwanie tego niezwykłego dębu Prehistorykiem zajęło mi bardzo mało czasu, o tyle dobór odpowiedniej melodii więcej. Chciałem wybrać takie dźwięki, które z teraźniejszości “przeniosą” nas do miniaturki “prehistorii”. W jej centrum znajduje się dąb Prehistoryk – drzewo będące żywą skamieliną. Gdy popatrzymy na otaczający Prehistoryka las, uświadomimy sobie, jak sędziwy dąb wyraziście różni się od wszystkiego wokół niego.

Film z Prehistorykiem nagrałem w lipcu. Rosnąca wokół pnia pokrzywa symbolizuje granicę i niedostępność do Prehistoryka, który strzeże tajemnicy minionych wieków i której do końca nigdy nie poznamy. Wraz z każdym odłamującym się konarem, tajemnica ta oddala się od nas, ale może właśnie dzięki temu coś sobie uświadamiamy i wyciągamy ważne dla nas wnioski? 

Stare drzewo nie musi do nas przemawiać, dawać wskazówki i wytyczne o naszej życiowej drodze i wyborach podczas jej trwania. Wystarczy jego obecność oraz nasza otwartość i wrażliwość zmysłów, które same pomogą dokonać najwłaściwszych wyborów. Drzewa – dostojne olbrzymy, chociaż milczące – ciągle coś nam przekazują, czy raczej chcą przekazać. Tylko od człowieka zależy, czy przyjmie ich życzliwość i dobro czy nie.

Link do filmu:

https://drive.google.com/drive/folders/18XQl_0KjgOIdT-7NsLkNSjPyf1n-4Dj1

PODSUMOWANIE

1) Trzecim pomnikowym dębem z grupy 5-ciu drzew, które rosną na terenie leśnym w oddziale nr 160 w Drołtowicach jest zjawiskowy Prehistoryk, którego obwód pnia na wysokości 75 cm nad gruntem mierzy 498,50 cm, wysokość 25 metrów, a szacunkowy wiek wynosi 345 lat. Drzewo odznacza się bardzo oryginalnym pokrojem.

2) Na pniu Prehistoryka notuje się liczne martwice, wypróchnienia, zgrubienia, narośla, stanowiska mchów i kikuty po wyłamanych konarach, w tym jeden bardzo charakterystyczny skierowany do góry, który kojarzy mi się z prehistorycznym, trudnym do nazwania stworzeniem. Korona dębu jest luźna z licznymi ubytkami i około 50-cio procentowym posuszem. Drzewo wygląda niezwykle osobliwie wśród otaczającego go drzewostanu.

3) W następnym artykule opiszę jeszcze dwa pomnikowe dęby z oddziału nr 160, które w rejestrach oznaczono jako nieodnalezione w terenie, tym samym skazując je na zapomnienie. Na szczęście drzewa wciąż istnieją i tak jak ich bracia “Pradawny”, “Prabór” oraz “Prehistoryk” wyglądają zdumiewająco. Nazwałem je “Pradziadkami” i szczegółowo zaprezentuję za tydzień.