(18) DĄB SZYPUŁKOWY „GOLANIN” / “GOLUŚ” Z GOLI WIELKIEJ.

Gola Wielka to urocza wioska, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie oleśnickim, w gminie Twardogóra. Otoczona jest – podobnie, jak wioska Wydzierno – pięknymi lasami. Do Goli Wielkiej można dojść leśną drogą z Bukowiny Sycowskiej, wyjątkowo atrakcyjną turystycznie i dendrologicznie.

Mniej więcej na tych terenach przebiega granica zasięgu występowania jodły. Idąc wspomnianą drogą z Bukowiny Sycowskiej, można podziwiać okazałe jodły rosnące wzdłuż drogi. Pod jodłami natomiast, w korzystnych warunkach, rosną podgrzybki.

O Goli Wielkiej można powiedzieć wszystko, tylko nie to, że jest “wielka” w ujęciu powierzchniowym. ;)) Ot, kilkadziesiąt domostw otoczonych lasami. Wioska ta znana jest przede wszystkim z rezerwatu “Gola” w którym pod względem fitosocjologicznym wyróżniono trzy zespoły roślinne: QUERCO ROBORIS PINETUM – zespół kontynentalnego boru mieszanego, LEUCOBRYO PINETUM – zespół suboceanicznego boru świeżego i QUERCO PICCETUM – zespół boru mieszanego wilgotnego.

Rezerwat jest objęty ochroną częściową, natomiast pod kątem dendrologicznym to temat na odrębny artykuł. W cyklu Pereł Dendroflory Wzgórz Twardogórskich, opisuję wyjątkowe drzewa lub ich grupy, które zdecydowanie wyróżniają się swoimi rozmiarami, wyglądem, itp. na tle ogółu drzew, rosnących na tych terenach, a nigdzie nie są opisane, i – co najważniejsze – nie mają żadnej ochrony, chociaż zdecydowanie na nią zasługują. Czyli pasja odkrywcy bierze tutaj górę.

Przechodząc przez Golę Wielką główną drogą, warto zwrócić uwagę na uroczą aleję topolową, która znajduje się już przy końcu pierwszej części wioski (edycja 05.11.2019 r. – aleja ta już nie istnieje, została wycięta). Bohaterem artykułu jednak nie jest sędziwa aleja, a dąb szypułkowy “Golanin” / “Goluś”, który rośnie kilkadziesiąt metrów przez wejściem do rezerwatu Gola. Drzewo jak najbardziej zasługujące na status pomnika przyrody. Dąb ten odznacza się wyjątkowo malowniczym pokrojem i cieszy oczy mieszkańców domku, który znajduje się naprzeciwko “Golanina” / “Golusia”.

(edycja artykułu 05.12.2022 r.) Na mocy uchwały NR L.420.2022 Rady Miejskiej w Twardogórze z dnia 26 maja 2022 r. w sprawie ustanowienia pomników przyrody na terenie Gminy Twardogóra, dąb szypułkowy “Golanin” został powołany na pomnik przyrody, a imię jakie otrzymało drzewo to “Goluś”.

Dąb szypułkowy “Golanin” / “Goluś” wykształcił gruby, masywny, beczkowaty i krótki pień, który przyozdobiony jest w dolnej części mchami. Taka budowa pnia jest charakterystyczna dla dębów rosnących na otwartej przestrzeni. “Golanin” / “Goluś” rośnie tuż przy wiejskiej drodze, mając z jednej strony duży dostęp do światła, a za “plecami” las.

OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA

Obwód pierśnicowy pnia “Golanina” / “Golusia” wynosi 440 cm, przy czym jest jedno ale. To duża narośl (guz), która znajduje się na wysokości 130 cm nad ziemią, przez co mierząc “Golanina”, musiałem ją pominąć, aby nie zawyżyć i nie zafałszować wyniku pomiaru.

W związku z tym, pomiar obwodu pierśnicowego przyjęty przez mnie oficjalnie, nie znajduje się na wysokości 130 cm, tylko nieco niżej, dokładnie tuż pod fikuśnym guzem. Ciekawie wygląda też jedno miejsce na pniu, w którym prawdopodobnie drzewo ziało niewielką dziuplą. Jest ono zabetonowane.

Patrząc na drzewo wyżej, nie sposób nie zachwycić się jego sporą ilością konarów. Podczas, gdy główny pień rozwidla się na konary dopiero na wysokości około 7-8 metrów, to konary boczne, których jest co najmniej kilkanaście, odchodzą od pnia już na wysokości około 3-4 metrów.

Na drzewie można też dostrzec dodatkową ozdobę, którą jest budka dla ptaków. Drzewo ma kilka pozostałości po chirurgicznie usuniętych konarach. Taki “krzaczasty” pokrój konarów, gałęzi jest niezwykle efektowny i wygląda wyjątkowo, przez co drzewo jak najbardziej zasługuje na większą uwagę.

W pobliżu “Golanina” / “Golusia” rośnie drugi, mniejszy dąb szypułkowy. Pomiędzy drzewami wybudowano huśtawkę, która jest dobrym miejscem na odpoczynek, relaks i obserwację z dołu obu drzew.

Na drzewie widać pozostałość po dawnej sztuce konserwatorskiej drzew w postaci zabetonowanej dziupli. Po tym, jak okazało się, że jest to bardziej szkodliwe niż pożyteczne dla drzew, zaniechano tej praktyki.

Korona “Golanina” / “Golusia” jest gęsta, obficie ulistniona, co świadczy o dobrej kondycji zdrowotnej okazałego dębu. Pomijając kilka uschniętych gałęzi i konarów oraz tajemniczą, zabetonowaną dziuplę, nie widać na nim jakiś niepokojących objawów, wskazujących na działalność grzybów pasożytniczych lub innych, niekorzystnych czynników.

Mam nadzieję, że dąb szypułkowy “Golanin” / “Goluś” jest dumą lokalnych mieszkańców, a przy odpowiednim rozpropagowaniu wartości tego unikatowego drzewa, Gola Wielka może być znana nie tylko z rezerwatu, ale również ze wspaniałego drzewa, które bez cienia wątpliwości jest wyjątkowe i po prostu piękne.

PODSUMOWANIE

1) Pomnikowy dąb szypułkowy “Golanin” / “Goluś” o obwodzie pierśnicowym pnia wynoszącym 440 cm to przepiękne, zdrowe i wyjątkowe drzewo, intrygujące z uwagi na bardzo “rozłożystą” sylwetkę, składającą się z licznych konarów i gałęzi. Przysadzisty, beczkowaty pień nadaje mu jeszcze większej atrakcyjności i osobliwego wyglądu.

2) Gola Wielka pod względem unikatowej dendroflory to nie tylko rezerwat, dąb “Golanin” i aleja topolowa (niestety już nieistniejąca). Z tyłu wioski, nieco bliżej szosy, rośnie wyjątkowa, ponad 300-tu letnia lipa, której – z uwagi na brak czasu – nie mogłem już obejrzeć, zmierzyć i sfotografować. Podczas jesiennych wypraw na grzyby, planuję wrócić na Golę Wielką, aby móc zaprezentować ją później na blogu.

3) W następnym artykule PDWZ, opiszę i pokażę kolejne unikatowe drzewo. Będzie to także dąb szypułkowy, którego nazwałem “Przypalonym”. Rośnie on przy wiosce Kamień, o której już wspomniałem przy opisywaniu dębu “Króla Bagien” i grupy dębów na tzw. “Wale Dębowym”.