Aktualności
- 10 lut, 2022
Park Mikołaja Kopernika we Wrocławiu cz. 2/2.
Park Mikołaja Kopernika we Wrocławiu cz. 2/2.
(1) PAN MIŁORZĄB
W drugiej części artykułu o Parku Kopernika we Wrocławiu skupię się na dwóch pomnikowych miłorzębach dwuklapowych. Wszystko po dwa razy. Dwie części, dwa miłorzęby, które są dwoma pomnikami przyrody ożywionej i dwuklapowość blaszki liściowej tych miłorzębów. Taki swoisty ‘syndrom dwójek’. Jednak pod względem płci, mamy w parku jednego osobnika męskiego i jednego żeńskiego. Pierwszy zostanie opisany Pan Miłorząb.
Miłorząb ten rośnie w centralnej części parku i figuruje w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Miłorząb_dwukl._w_centralnej_części_Parku_Kopernika ). Wyróżnia się mocno strzelistą sylwetką. Przypomina mi ona sylwetkę drzew iglastych lub łuskowatych.
Podobnie, jak to ma miejsce przy opisanym w części pierwszej pomnikowym wiązowcu zachodnim, także przy pniu miłorzębu możemy sobie spocząć na ławce. Moim zdaniem, zamontowano ją zbyt blisko pnia, który przecież będzie zwiększał swój obwód.
OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA
Obwód pierśnicowy pnia pierwszego pomnikowego miłorzębu wynosi 322,50 cm. Jest to jedno z najgrubszych drzew tego gatunku we Wrocławiu. Jako ciekawostkę dodam, że prawdopodobnie najgrubszy osobnik nie jest objęty ochroną, ale będę to mógł stwierdzić dopiero po wykonaniu pomiarów. Artykuł o nim również ukaże się na blogu.
Pięknie prezentuje się jego kora, która jest dość głęboko spękana, można dodać, że przeważnie “dwukolorowa”, a nawet “pasiasta”. Czyli mamy tu nawiązanie do ‘syndromu dwójek’ z początku artykułu. ;))
Unikatowy “wachlarzykowaty” kształt blaszki liściowej miłorzębu, nie sposób pomylić z jakimkolwiek innym drzewem. Kiedy widzę wachlarze w sklepie z gadżetami, w różnych produkcjach filmowych lub ludzi na ulicy, którzy podczas upałów chłodzą się nimi (częściej używa je płeć piękna), od razu mam skojarzenie z liśćmi miłorzębu.
Czyli po raz kolejny mamy dowód na to, że człowiek wzoruje się na najlepszych rozwiązaniach przyrody, często może nie zdając sobie z tego sprawy. Czasami coś modyfikuje i ulepsza na swoje potrzeby, ale rdzeń pomysłu pochodzi od natury. Pomnikowy miłorząb jest oznaczony wyraźną tabliczką.
Jest to drzewo znajdujące się w bardzo dobrej kondycji zdrowotnej i stanie technicznym. Jego wysokość wynosi 24 metry (pomiar własny z listopada 2019 roku). Miłorząb należy do roślin światłolubnych, na stanowiskach ocienionych zamiera.
Pan Miłorząb różni się od Pani Miłorzębowej przede wszystkim tym, że nie wytwarza nasion, ale nie tylko. Różnice odnajdziemy również w budowie pędów obu osobników. Żeński pęd ma pąki małe i na wierzchołku zaostrzone a męski duże i zaokrąglone.
Opisywany miłorząb zaimponował mi swoją koroną, dzięki której, również możemy rozpoznać, czy mamy do czynienia z osobnikiem męskim, czy żeńskim.
Pokrój osobników męskich jest zwykle bardziej strzelisty, nieco zbliżony do drzew iglastych, z wyraźnie widoczną strzałą, osobniki żeńskie natomiast, przeważnie bardziej przypominają drzewa liściaste.
W trudnych warunkach miejskich miłorząb radzie sobie wyśmienicie. Bardzo dobrze wytrzymuje bardzo małe napowietrzenie gleby. Świetnie znosi zasolenie. Jest też bardzo odporny na suszę glebową.
Jednak źle rośnie na glebach piaszczystych i na takich, na których jest wysokie lustro wody. Odporny na choroby i szkodniki – nie spotyka się żadnych. Bardzo wolno przyrasta na grubość pnia i dosyć długo musi być palikowany. Nadaje się na bonsai. Świetnie znosi cięcie.
Wystające korzenie miłorzębu, czasami przypominają mi kształtem pneumatofory (korzenie oddechowe cypryśnika błotnego), oczywiście są nieliczne i przede wszystkim znacznie niższe, ale wydaje mi się, że pewne skojarzenia z nimi są tu dość dobrze widoczne.
(2) PANI MIŁORZĘBOWA
I w końcu Pani Miłorzębowa, której budowa i sylwetka od razu zdradzają, że mamy tu do czynienia z osobnikiem żeńskim. Jest nieco niższa i chudsza od parkowego Pana Miłorzębu i rośnie w północno-zachodniej części Parku Kopernika.
Figuruje na wykazie w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Miłorząb_dwukl._w_płn-zach._części_Parku_Kopernika ), na wysokość drzewo mierzy tyle, ile wskazano w rejestrze, czyli 22 metry.
OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA
Obwód pierśnicowy pnia Pani Miłorzębowej wynosi 306 cm, a więc o 16,5 cm mniej od Pana Miłorzębu. Także ten osobnik odznacza się bardzo dobrą kondycją zdrowotną i stanem technicznym, a pień drzewa oznaczony jest stosowną tabliczką.
Korona okazu jest bardziej luźna i szersza w porównaniu z pierwszym pomnikowym miłorzębem, czyli jest to jedna z cech, na podstawie której rozróżnia się osobniki męskie i żeńskie, o czym napisałem powyżej. Jednak największa różnica to oczywiście wytwarzanie nasion (miłorząb to roślina nagonasienna, nie tworzy owoców) przez Panią Miłorzębową.
Nasiona kształtem i barwą przypominają owoce śliwki mirabelki lub ałyczy, stąd czasami nazywa się je “fałszywymi mirabelkami”. Za to znacznie różnią się zapachem. O ile śliwka mirabelka ma bardzo przyjemny, słodki, owocowy zapach, o tyle nasiona miłorzębu wręcz cuchną, zwłaszcza, kiedy postępuje ich rozkład.
Po opadnięciu na ziemię, co ma miejsce późniejszą jesienią, nasiona zmieniają barwę z żółtej na fioletową. Młode nasiona pojawiają się już w maju, jednak dojrzewają bardzo długo, czasem nawet do listopada. Zarodki miłorzębu tworzą się często dopiero po opadnięciu pozornie dojrzałych nasion, dojrzewają więc poza macierzystym organizmem.
Miłorząb zaczyna zawiązywać nasiona bardzo późno, bo dopiero po ok. 50 latach. Nawiązuje do tego jedna z jego chińskich nazw – drzewo dziadka i wnuka (dopiero wnuk będzie jadł “owoce” z drzewa zasadzonego przez dziadka).
We Wrocławiu mamy obecnie tylko 6. pomnikowych miłorzębów dwuklapowych. Poza opisanymi osobnikami rosnącymi w Parku Kopernika, grupę dwóch pomnikowych drzew spotkamy w Ogrodzie Botanicznym i po jednym egzemplarzu w Parku Słowackiego oraz na wybrzeżu Pasteura. Z czasem też planuję je opisać.
PODSUMOWANIE
1) We wrocławskim Parku Kopernika, poza pomnikowym wiązowcem zachodnim, statusem pomnika przyrody uhonorowano jeszcze dwa drzewa. Są to miłorzęby dwuklapowe. Pierwszy osobnik (męski) rośnie w centralnej części parku. Jego obwód pierśnicowy pnia wynosi 322,50 cm, a wysokość 24 metry.
2) Stan fito-sanitarny oraz techniczny drzewa jest bardzo dobry. Miłorząb ten zachwyca swoją strzelistą sylwetką, która bardziej przypomina drzewo iglaste a nie liściaste. Pień oznaczono tabliczką, a w jego bezpośrednim sąsiedztwie zamontowano ławkę, na której można spocząć i przyjrzeć się bliżej Panu Miłorzębowi.
3) Drugi pomnikowy miłorząb (osobnik żeński) rośnie w północno-zachodniej części Parku Kopernika. Obwód pierśnicowy pnia drzewa wynosi 306 cm, a wysokość 22 metry. Także to drzewo znajduje się bardzo dobrym stanie technicznym i kondycji zdrowotnej, co roku obficie wytwarza nasiona. Jego pień oznaczono tabliczką. I także przy nim można spocząć na ławce, aby przyjrzeć się reliktowi dendrologicznemu, który przetrwał do naszych czasów.
