Najgrubsze drzewo w południowej części Lasu Sołtysowickiego we Wrocławiu.

Potężny, dostojny i wspaniały dąb szypułkowy “Sołtys” (obwód pierśnicowy pnia 632,50 cm) góruje nad domkami i ogródkami działkowymi. Pisałem o nim w zeszłym roku ( http://server962300.nazwa.pl/dab-szypulkowy-soltys-potega-gatunku.html ). Na wrocławskiej mapie sędziwych drzew, powracam na Sołtysowice, aby zaprezentować kilka wyjątkowych i pomnikowych okazów w tej dzielnicy.

Poza dębem “Sołtys” i pomnikowym platanem klonolistnym, pozostałe pomnikowe drzewa rosną w tzw. Lesie Sołtysowickim, który jest podzielony na część północną (większą) i część południową (mniejszą), nazywaną też Parkiem Sołtysowickim. Las położony jest pomiędzy osiedlami:

 ♦ Sołtysowice – na południe od lasu;

♦ Kłokoczyce – na północny wschód od lasu.

Powierzchnia Lasu Sołtysowickiego wynosi 22 ha.

Idąc do południowej części lasu w kierunku Sołtysowic, spotkamy interesującą bramę, której przekroczenie pozwoli nam rozpoczęcie wędrówki po tym uroczym lesie. Miejsce to jest częścią wczesnośredniowiecznego grodziska, dawniej oblanego z trzech stron wodami Widawy, w którego miejscu utworzono skansen. 

Skansen urządzono pod koniec lat 70. XX wieku z funduszy przyznanych przez Zarząd Terenów Zielonych. Wówczas teren został posprzątany i uporządkowany, wykonano ścieżki edukacyjne, ławki, wiaty. Na wejściu postawiono drewnianą bramę przyozdobiając ją drewnianymi figurami.

Pierwotnie na grodzisko składały się trzy części otoczone fosą i wałem: centralny stożkowaty nasyp o wymiarach 35×36 m u podstawy i 10 x 15 m na szczycie, część północną i część południową. Łączna powierzchnia grodziska to ok. 0,5 hektara.

Jak podaje tablica informacyjna – “Las Sołtysowicki to nieduży kompleks leśny położony w sąsiedztwie doliny Widawy. Stanowi ważny element korytarza ekologicznego tej rzeki zwłaszcza dla migrujących lub zasiedlających okoliczne łąki ssaków, które znajdują w nim bezpieczne schronienie.

Część północna lasu jest mniej dostępna i ma bardziej naturalny charakter. Można spotkać tu sarnę, zająca, jeża europejskiego, a w okresie zimowym również hibernujące nietoperze. W części południowej – bogatszej w infrastrukturę parkową – można aktywnie wypoczywać oraz podziwiać dobrze zachowane pozostałości średniowiecznego grodziska z XIII – XIV w”.

Informują nas o tym też piękne, kamienne tablice, które niewątpliwie wzbogacają przytulny klimat tego miejsca. Jedna z nich ma wyryty napis: “Sołtysowice Ruina Grodu z XIII-XIV w.”

Druga kamienna tablica z napisem “Sołtysowice Podgrodzie z XIII-XIV w.” znajduje się w pobliżu tej pierwszej. Przez las przebiegają wygodne dróżki, a sam las zachwyca swoją bujnością, pięknymi drzewami i dzikością, pomimo niewielkiej powierzchni.

Jest też miejsce biwakowe ze stanowiskiem rozpalenia ogniska. Nigdy tego nie polecam, ponieważ – według mnie – las nie jest do grillowania. Poza tym w ostatnich, bardzo suchych latach to niebezpieczne i nieodpowiedzialne zachowanie.

Podczas ostatniej wycieczki do Lasu Sołtysowickiego na początku maja, miałem niezwykłe spotkanie z kaczką “nadrzewną”. A działo się to tak… Sobotni poranek we wrocławskim Lesie Sołtysowickim. Cicho, prawie bezszelestnie zacząłem chodzić po tym uroczym terenie. Przechodzę obok stawu i… ALARM! – wszczęła kaczka nadrzewna.

Zostałem zdemaskowany i wszystkie stworzenia już wiedzą o mojej obecności. Od tych prowadzących przydenny tryb życia w stawie, poprzez kopytne, pełzające i fruwające istoty leśne. Od runa po wierzchołki drzew. Dawno nie zostałem tak “obkwaczony” czy też “obkwakany” przez kaczą płeć piękną. :)) Nakręciłem też krótki filmik z kaczej reprymendy: https://drive.google.com/drive/folders/1aRB50t39fZ94hzeHyo0akKawvfQnAy5j

Po chwili, poderwała się do lotu i głośnym “kwa, kwa” poniosła informację dalej. Ponoć wołała – uwaga, intruz! Chociaż niegroźny, ale ma taśmę do mierzenia drzew! Wciągnijcie zatem na kilka minut pnie, moje drogie dęby, lipy, wiązy i graby. Może was przegapi. :)) Warto też na chwilę zatrzymać się przy którymś ze stawów i posłuchać wiosennych dźwięków przyrody:

https://drive.google.com/drive/folders/1UHoHz6ZagXA8rFZmM2zCRxThdfpQxrmm

W głębi południowej części Lasu Sołtysowickiego spotkałem drzemiącego kaczora, który leniwie na mnie spojrzał i drzemał dalej, nie wszczynając alarmu oraz nie panikując jak Pani Kaczka. No po prostu swój chłop! ;))

Na Sołtysowicach mamy oficjalnie 8 pomników przyrody. Dąb szypułkowy “Sołtys” i platan klonolistny rosną poza Lasem Sołtysowickim, ale w jego pobliżu. Cztery pomnikowe drzewa rosną w południowej części lasu, a dwa w części północnej. Najgrubszym drzewem południowej części lasu jest dąb szypułkowy, o którym szczegółowo poniżej.

Drzewo to znajduje się na wykazie w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody. Co ciekawe, pomimo, że dąb rośnie około 150 metrów dalej od drugiego, pomnikowego dębu, ochroną pomnikową objęto je wspólnie, jako grupa drzew ( Grupa_2_dębów_sz._Park_Sołtysowicki ).

Zdjęcia sylwetki całego drzewa są możliwe do wykonania wyłącznie w stanie bezlistnym z uwagi na liczne młode drzewa liściaste, które rosną wokół pomnikowego dębu, i w stanie ulistnienia znacznie go zasłaniają.

Według CRFOP dąb mierzy 543 cm obwodu pierśnicowego pnia, a jego wysokość wynosi 32 metry. Drzewo znajduje się we wschodniej części Lasu Sołtysowickiego w oddziale leśnym 46c. 

W pobliżu drzewa mamy obniżenie terenu i zagłębienie z wodą (która obecnie wyschła), przez co dąb wykształcił masywne napływy korzeniowe. Swoim ogromem znacznie wyróżnia się na tle okolicznego drzewostanu.

Stan zdrowotny dębu jest dobry. Jedynie w odziomku można zauważyć niewielkie uszkodzenia (w szyi korzeniowej) oraz naturalne wyłamania mniejszych pędów. Za to nie widać na nim cięć oraz ingerencji chirurgicznej i bardzo dobrze.

Po ogólnych oględzinach drzewa, wykonaniu zdjęć i wyznaczeniu najwyższego miejsca przy nasadzie pnia, przyszedł czas na pomiar jego obwodu pierśnicowego.

OBWÓD PIERŚNICOWY

Na standardowej wysokości 130 cm, obwód pierśnicowy pnia dębu wynosi obecnie 562 cm. Jest to też zarazem drugie najgrubsze, pomnikowe drzewo na Sołtysowicach. Pierwsze należy oczywiście do dębu “Sołtys” (632,50 cm obwodu).

Zachwyciłem się malowniczymi, pokrytymi mchem napływami korzeniowymi drzewa. Na pniu widnieje tabliczka “pomnik przyrody”, słusznie honorująca drzewo tym statusem.

Najlepiej ogląda się drzewo w stanie bezlistnym. Wtedy szczegółowo można podziwiać niuanse z życia szyi korzeniowej, odziomka i całego pnia. Obecnie, część z tych niuansów zakryły liście innych roślin.

Dąb ten zachwyca też ogromną i szeroką koroną. Ukształtowanie pokroju i sylwetki drzewa wskazują, że kiedyś rósł on na otwartej przestrzeni. Jego wysokość 32 metrów (według CRFOP) potwierdziłem, dokonując pomiaru dalmierzem.

Tradycyjnie, można zastanawiać się i myśleć, jak wiele wiosen liczy sobie zacny pomnik przyrody? Informacji na ten temat nie mam, ale należy mieć na uwadze siedlisko, w którym rośnie drzewo.

Drzewo – mając stały dostęp do wody, wcale nie musi być bardzo stare. Zresztą najokazalsze dęby Sołtysowic, obowiązuje ta sama reguła siedliskowa. Drzewa rosną w pobliżu stałego dostępu do wody.

Może liczy sobie 200, a może 340 lat? Nie podejmę się polemiki na ten temat, ponieważ bez porządnej kwerendy (badań) dendrochronologicznej to strzelanie na ślepo.

PODSUMOWANIE

Las Sołtysowicki we Wrocławiu to niewielki kompleks leśny (22 ha), który jest położony w północno-wschodniej części miasta. Południowy skrawek tego lasu nazywany jest również Parkiem Sołtysowickim. Znajdują się tu ruiny grodu z XIII-XIV wieku, pozostałości po fosie okalającej gród i trzy niewielkie stawy. Pomimo niewielkiej powierzchni, tętni tu życie biologiczne, a w dendroflorze lasu odnajdziemy pomniki przyrody i drzewa o wymiarach pomnikowych nie uhonorowane tym statusem.

Najgrubszym drzewem południowej części Lasu Sołtysowickiego jest piękny, rozłożysty dąb szypułkowy o obwodzie pierśnicowym pnia mierzącym 562 cm i wysokości 32 metrów. Drzewo odznacza się dobrą kondycją zdrowotną i rośnie w oddziale leśnym 46c.

Oprócz tego dębu, w południowej części Lasu Sołtysowickiego rosną jeszcze 3 pomnikowe drzewa – 2 dęby szypułkowe i jedyny we Wrocławiu, pomnikowy wiąz górski. Zaprezentuję je w odrębnych artykułach.

Natomiast w jeszcze dalszych artykułach, zaprezentuję północną część Lasu Sołtysowickiego (niestety bardzo zaśmieconą), w której rosną 2 pomnikowe dęby szypułkowe.