Dąb szypułkowy II Armii WP i lipa szerokolistna “Klucznica” z Kliczkowa.

Blisko zamku.

Kliczków to wieś położona w województwie dolnośląskim, w powiecie bolesławieckim, w gminie Osiecznica. Miejscowość leży na pograniczu Górnych Łużyc i Dolnego Śląska, w dolinie Kwisy pośród Borów Dolnośląskich, 14 km na północny zachód od Bolesławca. Lasy wokół Kliczkowa należą do kultowych i bardzo cennych miejsc dla dolnośląskich i nie tylko grzybiarzy.

Największą perłą architektury Kliczkowa jest okazały zamek, którego historia się­ga ko­ńca XIII stu­le­cia do cza­sów, kie­dy pań­stwem świd­nic­ko-ja­wor­skim rzą­dził pia­stow­ski ksią­żę Bo­lko I Su­ro­wy. Pra­wdo­po­do­bnie to z je­go ini­cja­ty­wy zbu­do­wa­no tu­taj za­ło­że­nie o­bron­ne, bę­dą­ce przy­pusz­czal­nie je­dnym z ogniw u­for­ty­fi­ko­wa­ne­go łań­cu­cha wa­row­ni gra­nicz­nych chro­nią­cych księ­stwo przed na­jaz­dem cze­skim.

Pod ko­niec XIV stu­le­cia wraz z prze­ję­ciem księ­stwa świd­nic­ko-ja­wor­skie­go przez kró­les­two Czech wa­row­nia u­tra­ci­ła pie­rwot­ne zna­cze­nie stra­te­gicz­ne, prze­kształ­ca­jąc się z cza­sem w za­ło­że­nie zam­ko­wo-fol­war­czne za­rzą­dza­ne przez len­ni­ków kró­lew­skich. W la­tach 80. XIV wie­ku sta­no­wi­ła wła­sność ro­du ry­cer­skie­go von Kit­tlitz, a w okre­sie 1387-91 sie­dzie­li tu von Zed­lit­zo­wie.

Obecnie zamek w Kliczkowie two­rzy ma­lo­wni­czy ze­spół skła­da­ją­cy się z za­my­ka­ją­cych dwa dzie­dziń­ce skrzy­deł mie­szkal­nych u­trzy­ma­nych w sty­lu ne­ogo­tyc­kim i ne­ore­ne­san­so­wym, przy czym naj­star­szy fra­gment śre­dnio­wiecz­nej wa­row­ni u­kry­ty zo­stał w skrzy­dle po­łu­dnio­wo-za­chod­nim. Za­by­tek pe­łni dziś fun­kcję o­śro­dka szko­le­nio­wo-wy­po­czyn­ko­we­go z kom­for­to­wym ho­te­lem o­raz pe­łnym za­ple­czem re­kre­acyj­no-ga­stro­no­micz­nym.

 W je­go wnę­trzach za­cho­wa­ły się pię­knie od­re­stau­ro­wa­ne po­mie­szcze­nia, m.in. da­wna Bi­blio­te­ka, Sa­la Dwo­rska zwa­na nie­gdyś Bia­łą, Sa­la Ko­min­ko­wa ze wspa­rtym na sze­ściu nóż­kach pie­cem i eklek­ty­czna Sa­la Te­atral­na, któ­rej cen­tral­ną o­zdo­bę sta­no­wi o­ka­za­ła po­li­chro­mia z mo­ty­wem my­śliw­skim. Nie­któ­re z nich u­do­stę­pnio­no dla ru­chu tu­ry­sty­czne­go.

Najsłynniejszym zakątkiem zwią­za­nym z Klicz­ko­wem, o któ­rym wspo­mi­na­ją nie­mal wszy­stkie prze­wod­ni­ki, jest da­wny cmen­tarz dla ko­ni. Je­szcze w la­tach 50. XX wie­ku sta­ło na nim ki­lka­naś­cie na­grob­ków, dziś po­zo­sta­ło za­led­wie kilka – po­dob­no re­sztę u­ży­to do bu­do­wy o­ko­licz­nych do­mostw.

Oca­la­łe pły­ty na­gro­bne są już dziś ba­rdzo znisz­czo­ne. Przed la­ty w tym mie­jscu grze­ba­no rów­nież u­lu­bio­ne psy księ­cia – na Do­lnym Ślą­sku te­go ty­pu psie cmen­ta­rze znaj­do­wa­ły się rów­nież w La­sko­wi­cach i Bo­żko­wie.

Źródło i więcej na ten temat: https://www.zamkipolskie.com/kliczkow/kliczkow.html

Wokół uroczego i klimatycznego zamku rośnie wiele ciekawych i grubych drzew, wśród których kilka okazów uhonorowano statusem pomnika przyrody. Na uwagę z pewnością zasługuje aleja lipowa im. Juliusza Kossaka, której jednak nie objęto ochroną pomnikową. 

Aleja jest trudna do dokładnego sfotografowania w miesiącach letnich, dlatego w celach fotograficznych najlepiej wybrać miesiące zimowe i wczesno-wiosenne, kiedy drzewa są najbardziej wyeksponowane.

Warto też przystanąć na zamkowym dziedzińcu, gdzie rośnie okazały okaz dębu szypułkowego z charakterystycznym, podłużnym ubytkiem kory (prawdopodobnie będący tzw. listwą mrozową).

Drzewo to nie jest wyjątkowo grube, jak na swój gatunek, ale rozłożysta i dobrze ulistniona korona, świetnie wkomponowuje się w zieloną atmosferę panującą na zamkowym dziedzińcu, ponieważ rosną tu też m.in. fikuśne pnącza na murach, a nieco dalej mroczne cisy.

Zamkowe cisy także nie są objęte ochroną pomnikową, chociaż – według mnie – spełniają wszelkie przesłanki dla tej formy ochrony. Jeden osobnik jest szczególnie okazały i wyróżnia się kopulastą, piękną koroną.

Obecność zieleni w tym przede wszystkim drzew, podnosi znacznie walory i estetykę tego miejsca. Zresztą tak jest zawsze, kiedy mamy do czynienia z sensownym i gustownym połączeniem architektury z roślinami. W przeszłości, projektanci, ogrodnicy i architekci tworzyli te połączenia genialnie.

(1) DĄB SZYPUŁKOWY II ARMII WOJSKA POLSKIEGO

Wśród oficjalnych, pomnikowych drzew, które rosną w pobliżu zamku, na uwagę zasługuje na pewno dąb szypułkowy II Armii WP, który rośnie po prawej stronie drogi prowadzącej do zamku, pomiędzy budynkiem nr 21 a placem zabaw.

Drzewo to figuruje w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Dąb_szyp._II_Armii_WP ), w którym napisano, że dąb ma obcięte i połamane gałęzie oraz ślady po cięciach pielęgnacyjnych.

Według tego rejestru, dąb mierzy 553 cm obwodu pierśnicowego pnia, a jego wysokość wynosi 28 metrów. Dane te są bardzo bliskie obecnemu stanowi faktycznemu.

OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA

Aktualny obwód pierśnicowy pnia dębu wynosi 558 cm (stan na 14.07.2020 r.). Drzewo jest łatwe do zmierzenia, rośnie na prostym terenie, a pień nie posiada utrudnień dendrometrycznych (guzów, narośli, itp.).

Na pniu dębu odnajdziemy metalową tabliczkę z napisem “pomnik przyrody”, większą – drewnianą z nazwą drzewa, a także karmnik dla ptaków. Poza tym widnieją na nim kikuty po usuniętych lub wyłamanych konarach.

Kondycja drzewa wydaje się bardzo dobra, dąb odznacza się piękną, pełną, rozłożystą i obficie ulistnioną koronę. Wydaje się, że dąb ten jest najgrubszym, jednopniowym drzewem w otoczeniu zamku.

Obok dębu można podziwiać niedługą, ale urokliwą aleję lipową. Tego typu alejowe założenia to jedne z najbardziej charakterystycznych elementów krajobrazu, które możemy oglądać i podziwiać wokół zamku.

(2) LIPA SZEROKOLISTNA “KLUCZNICA”

Piękna aleja lipowa ciągnie się też od parkingu do zamku, w której jeden osobnik został objęty ochroną pomnikową. Jest to lipa szerokolistna “Klucznica”.

Drzewo figuruje w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Lipa_szerokolistna_Klucznica ), gdzie wskazano, że lipa ma połamane i wyschnięte gałęzie oraz uszkodzony pień.

Według CRFOP “Klucznica” mierzy 506 cm w obwodzie pierśnicowym pnia, przy wysokości 34 metrów. O ile wysokość drzewa jest aktualna, o tyle obwód pnia już nie.

OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA

Mamy tu dość rzadko spotykaną sytuację, w której aktualny obwód pierśnicowy pnia drzewa jest mniejszy, niż wynika to z danych figurujących w rejestrze.

Drzewo w obwodzie pierśnicowym pnia mierzy obecnie 495 cm. Ponad 5-metrowy obwód opisany w rejestrze może wynikać z niedokładniości pomiaru, bądź faktycznego “schudnięcia” pnia lipy, ponieważ jest on z jednej strony uszkodzony, odpada od niego kora, a z wnętrza zieje dziupla.

Lipa ta dość mocno wyróżnia się w alei, ponieważ jest w niej najgrubszym osobnikiem. Pień jest regularny, bez – tak często spotykanych u lip – guzów i narośli. Stan zdrowotny drzewa jest zadowalający, ale trzeba mieć na uwadze postępujące wypróchnienie wnętrza drzewa.

Korona lipy jest regularna i mocno ulistniona. Dla dodatkowej ochrony sędziwego drzewa przyczepiono na jego pniu kartkę z informacją o zakazie parkowania w pobliżu drzewa.

To nie jedyne drzewa, które warto obejrzeć podczas wycieczki do zamku. O niektórych z nich napiszę więcej w następnych artykułach. Wśród nich będą, m.in. wyjątkowa choina kanadyjska i daglezja zielona podpisana jako choina… ;))

PODSUMOWANIE

1) W Kliczkowie (woj. dolnośląskie, powiat bolesławiecki, gmina Osiecznica), którego otaczające lasy Borów Dolnośląskich to mekka i kult dla wielu grzybiarzy, możemy podziwiać słynny i piękny zamek. W pobliżu tego zamku rośnie wiele pięknych i dużych drzew, w tym urokliwe aleje lipowe. Jednak tylko nieliczne drzewa uhonorowano statusem pomników przyrody. 

2) Wśród nich jest m.in. dąb szypułkowy II Armii WP o obwodzie pierśnicowym pnia mierzącym 558 cm i wysokości 28 metrów. Jest to rozłożyste i okazałe drzewo będące w dobrej kondycji zdrowotnej. Na pniu notuje się niewielkie ubytki po wyłamanych lub chirurgicznie usuniętych konarach. Drzewo rośnie po prawej stronie drogi prowadzącej do zamku, pomiędzy budynkiem nr 21 a placem zabaw.

3) Drugim pomnikowym drzewem jest lipa szerokolistna “Klucznica”. Drzewo rośnie przy końcu alei lipowej ciągnącej się od parkingu do zamku. Obecnie pomnikowa lipa mierzy 495 cm w obwodzie pierśnicowym pnia, a jej wysokość wynosi 34 metry. Drzewo ma uszkodzony i częściowo wypróchniały pień oraz ślady po wyłamanych gałęziach. Mimo to kondycja lipy jest całkiem dobra, o czym świadczy jej gęsta, bogato ulistniona korona. Opisane osobniki to tylko namiastka i zachęta do obejrzenia wielu innych, okazałych drzew, które rosną w otoczeniu zamku, a także na jego dziedzińcu. Niektóre z nich zostaną zaprezentowane w następnych artykułach.