Atrakcje astronomiczne na niebie w marcu 2023 roku.

Rozpoczął się marzec, miesiąc, w którym – podobnie jak to miało miejsce w lutym, dni wydłużają się w szybkim tempie. Po połowie miesiąca dojdzie do zrównania dnia z nocą. Oznacza to, że wieczór będzie następował coraz później, a zatem czas do obserwacji zjawisk astronomicznych będzie się kurczył.

W tym roku marzec rozpoczął się wyśmienitymi warunkami do obserwacji jednej z najważniejszych i najurokliwszych tegorocznych koniunkcji, tj. Marsa i Jowisza. Obie planety były doskonale widoczne nieuzbrojonym okiem i można było je podziwiać na niebie przez trzy wieczory.

W marcu dnia przybywa średnio o 3-4 minuty, a na północy nawet pięć minut w ciągu doby. W Warszawie w dniu 1 marca wschód Słońca miał miejsce o godzinie 06:26, a zachód o godzinie 17:12. W ostatnim dniu miesiąca – już po zmianie czasu z zimowego na letni (nocą z 25 na 26 marca należy przestawić wskazówki zegarów z godz. 2:00 na 3:00), dzień rozpocznie się o godz. 06:16, a zakończy o godz. 19:06. Oznacza to, że w ciągu całego miesiąca dzień wydłuży się o 104 minuty, tj. 1 godz. i 44 minuty. Elewacja Słońca podczas górowania w marcu rośnie z 28 do 40 stopni.

Marcowe fazy Księżyca przedstawiają się następująco: pełnia nastąpi w przyszłym tygodniu, w dniu 7 marca o godz. 13:42, ostatnia kwadra przypadnie na dzień 15 marca o godz. 03:10, nów będzie mieć miejsce już po rozpoczęciu astronomicznej wiosny w dniu 21 marca o godz. 18:26, natomiast pierwszą kwadrę ujrzymy w dniu 29 marca o godz. 04:33.

Czas na planety. Merkury wraca na niebo wieczorne. Na początku marca warunki do obserwacji pierwszej planety od Słońca są jeszcze niesprzyjające, ponieważ planeta zachodzi praktycznie z blaskiem dnia, ale po 25 marca w momencie zmierzchu cywilnego, będzie dostrzegalna na wysokości około 5 stopni nad zachodnim i południowo-zachodnim horyzontem.

Wenus również pozostaje planetą wieczorną, w pierwszych dniach marca towarzyszył mu Jowisz. 2 marca odbyła się koniunkcja obu ciał niebieskich, a dystans nie przekraczał 40 minut kątowych. Do 16 marca Wenus będzie świeciła w konstelacji Ryb, a w drugiej części miesiąca w gwiazdozbiorze Barana.

Oprócz koniunkcji Wenus z Jowiszem na początku miesiąca, w piątek 24 marca, nastąpi kolejne zbliżenie tej planety, tym razem z Księżycem. Dystans dzielący Srebrny Glob (którego tarcza będzie oświetlona w zaledwie 10 proc.) i Wenus wyniesie w godzinach wieczornych nieco ponad 2,5 stopnia, a więc oba obiekty będzie można uwiecznić na zdjęciu. W przedostatni dzień marca nastąpi koniunkcja Wenus i planety Uran, która ze względu na swoje oddalenie od Ziemi i rozmiar nie będzie widoczna gołym okiem.

Mars, podobnie jak większość planet Układu Słonecznego, będzie widoczny w pierwszej części nocy – do 25 marca w gwiazdozbiorze Byków, a od 26 marca w gwiazdozbiorze Bliźniąt. Górowanie przesuwa się z godz. 18:00 na początku miesiąca do 16:30 pod koniec. Maleje zarówno średnica tarczki planety, jak również jej jasność, więc warunki do podziwiania planety będą się pogarszać. 28 marca Mars spotka się z Księżycem, który będzie się zbliżał do I kwadry – oba obiekty znajdą się w odległości 2,5 stopnia.

Przez pierwsze dwie dekady marca będzie można jeszcze dostrzec planetę Jowisz, około 2,5-1,5 godziny po zachodzie Słońca. W ostatniej dekadzie w momencie nastania zmierzchu cywilnego, planeta będzie świecić na wysokości 10 stopni i zajdzie w ciągu nieco ponad godziny.

Aby móc obserwować Gazowego Giganta, należy spojrzeć na południowo-zachodni horyzont i trafić na dobre warunku do obserwacji. 22 marca z Jowiszem spotka się Księżyc, a dystans dzielący oba ciała wyniesie około 2,5 stopnia. W kwietniu planeta nie będzie już widoczna.

W lutym nastąpiła koniunkcja Saturna ze Słońcem, dlatego przez cały marzec planeta pozostanie niewidoczna. Dopiero w kwietniu Saturn zacznie wracać na niebo poranne. W pierwszej połowie nocy w konstelacji Barana widoczna będzie planeta Uran, jednak jest ona widoczna wyłącznie przy użyciu teleskopów i lornetek.

30 marca Uran spotka się z planetą Wenus w odległości nieco ponad 1 stopnia. Widowisko będzie dostępne stosunkowo nisko, po zmierzchu cywilnym poniżej 10 stopni nad zachodnim horyzontem. Neptun znajduje się w marcu zbyt blisko Słońca i dlatego pozostanie niewidoczny.

Warto jeszcze dodać, że w czasie przesilenia wiosennego, które nastąpi 20 marca o godz. 22:24, można pokusić się o obserwacje zorzy polarnej, chociaż wątpliwym jest, czy będzie ona tak spektakularna, jak to miało miejsce w ostatnich dniach. W Polsce będzie widoczna, jeśli planetarny indeks fluktuacji magnetycznych wyniesie co najmniej 6.

Przez większość marca będzie można podziwiać oddalającą się kometę C/2022 E3 (ZTF), która minęła naszą planetę na początku lutego. Obiekt nie jest już widoczny gołym okiem, ale wciąż pozostaje dostępny dla lornetek, zwłaszcza w pierwszych tygodniach marca. Aktualnie kometa mija Oriona od strony zachodniej.