Aleja kasztanowcowa w Komorznie.

Najdłuższa w Polsce.

Komorzno to wieś położona w województwie opolskim, w powiecie kluczborskim, w gminie Wołczyn. Do wsi administracyjnie należy Wolna Wieś – wcześniej oddzielna miejscowość (obecnie według GUS zlikwidowana), oraz Zapłotnik – obecnie część wsi, poprzednio przysiółek. Nazwa wywodzi się od staropolskiego „komor – komar”, czyli miejsca obfitego w komary. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany pod koniec wieku XIX wymienia dwujęzyczne nazwy miejscowości – polską Komorzno oraz niemiecką Reinersdorf.

Komorzno leży na styku dwóch krain geograficznych – Śląska i Wielkopolski. Wyjątkową atrakcją dendrologiczną Komorzna jest aleja kasztanowców białych, której długość wynosi ponad 5,5 km. Według informacji zawartych w Internecie – jest to najdłuższa w Polsce, druga w Europie i najprawdopodobniej trzecia pod względem długości aleja kasztanowcowa na świecie. ( https://radio.opole.pl/100,67039,komorzno-chwali-sie-kasztanami )

W alei rośnie ponad 650 drzew w bardzo różnym stanie fitosanitarnym – od osobników prężnych i zdrowych do drzew chorych i usychających. Kilka lat temu Powiatowy Zarząd Dróg w Kluczborku zlecił wykonanie zabiegów pielęgnacyjnych pięknej alei, ale okazało się, że drzewa zaczęto nadmiernie przycinać, co groziło ich szybkim zamieraniem.

W tej sprawie interweniował m.in. dr inż. Piotr Tyszko-Chmielowiec z wrocławskiej fundacji Eko-Rozwoju. Fundacja ta kilka lat wcześniej przeprowadziła inwentaryzację drzew w gminie Wołczyn. Dzięki temu zaprzestano wykonywanie nieprofesjonalnych i szkodliwych cięć.

Niestety, wiele drzew zostało nadmiernie przyciętych, a trzeba mieć na uwadze, że kasztanowce są dosyć słabe i chorowite oraz źle znoszą redukcję konarów. Nie mają silnego systemu grodziowania ran, co wykorzystują owady i grzyby, wnikając w nie i atakując żywą tkankę drzewa.

W ostatnich latach systematycznie uzupełnia się historyczną aleję nowymi nasadzeniami, dzięki czemu istnieje szansa na zachowanie trwałości i ciągłości tej wspaniałej, zielonej wizytówki Komorzna i okolicy. W artykułach traktujących o alei, często jest mowa o alei “kasztanów”, ale poprawnie powinno mówić się o alei “kasztanowców” albo “kasztanowcowej”, ponieważ kasztany to inny gatunek drzewa, chociaż najpewniej nazwa “kasztanowa” nawiązuje do “kasztanów”, bo tak potocznie nazywa się nasiona kasztanowców. Oj, żebym za bardzo tego wpisu nie “skasztanił”. ;))

W alei nie odnajdziemy jakichś wyjątkowo grubych i starych osobników. Na oko, najgrubsze z nich mogą osiągać nieco ponad 300 cm obwodu pierśnicowego pnia. Niemniej, jak to często ma miejsce w tego typu kompozycjach, nie grubość, a ilość drzew imponuje. Miałem przyjemność przejechać przez aleję pod koniec maja, kiedy drzewa jeszcze kwitły.

To chyba najlepszy okres do podziwiania jej piękna, chociaż moim zdaniem, drzewa należy oglądać przez cały rok, ponieważ w każdej odsłonie wspaniale się prezentują i można na nich zauważyć jakieś ciekawe i urzekające niuanse. Aleja z Komorzna to swoisty rodzynek i skarb, ale i tak nie uhonorowany statusem pomnika przyrody.  

Alejowe kasztanowce, podobnie jak wszystkie osobniki z gatunku ‘Aesculus hippocastanum’ walczą od wielu lat z przybyszem z południowej Europy – szrotówkiem kasztanowcowiaczkiem. To je osłabia i zwiększa podatność na choroby. Niestety, do dzisiaj nie opracowano masowego, skutecznego, łatwego w zastosowaniu i taniego sposobu na likwidację tego uciążliwego motyla, chociaż pewne rozwiązania są już stosowane, a badania nad nowymi trwają.

Aleja w Komorznie ma kilka punktów, gdzie drzewa rosną blisko siebie na długim odcinku drogi, jak i takich, gdzie można zauważyć pewne jej prześwietlenia, związane z bliskością linii energetycznych, domostwami, itp. Jednak prawie przez 6 km cały czas jedziemy w towarzystwie naszych maturalnych, dendrologicznych wskaźników. ;))

Będąc w okolicy Komorzna warto odwiedzić też dwa leśne rezerwaty przyrody. Pierwszy pod nazwą Komorzno utworzono w celu zachowania buczyny pomorskiej. W tym niewielkim rezerwacie (3,74 ha) wytworzone są dwa wyraźne piętra: panujący buk w wieku ok. 200 lat z pojedynczymi egzemplarzami 250 letnimi oraz współpanującymi: dębami i grabem.

Drugi pod nazwą Krzywiczyny utworzono w celu zachowania fragmentu lasu mieszanego z udziałem jodły na krańcach jej północnego zasięgu. W niektórych oddziałach leśnych w pobliżu Komorzna spotkać można ponadto okazałe buki pospolite, których pnie w obwodzie pierśnicowym przekraczają 500 cm oraz potężne dęby i jawory.

PODSUMOWANIE

1) W Komorznie (województwo opolskie, powiat kluczborski, gmina Wołczyn) znajduje się, według różnych źródeł – najdłuższa w Polsce, druga w Europie i najprawdopodobniej trzecia pod względem długości aleja kasztanowcowa na świecie w skład której wchodzą kasztanowce pospolite (zwane też białymi ‘Aesculus hippocastanum‘). Ma ona prawie 6 km długości, a liczba rosnących w niej drzew przekracza 650.

2) Kilka lat temu alejowe drzewa mocno ucierpiały przez niewłaściwie wykonywane zabiegi pielęgnacyjne, które wstrzymano, m.in. po interwencji wrocławskiej fundacji Eko-Rozwoju. Stan fitosanitarny drzew jest bardzo zróżnicowany, w miejsce uschniętych czy martwych drzew sadzi się nowe drzewka dla zachowania trwałości i ciągłości alei.

3) Najgrubsze kasztanowce przekraczają nieco ponad 300 cm obwodu pierśnicowego pnia, czyli nie mamy tu do czynienia z olbrzymami gatunku. Jednak w tym przypadku, nie obwody pni są najistotniejszym parametrem, a długość alei i wyjątkowa malowniczość, a jej największe walory można podziwiać w czasie kwitnięcia drzew.

4) Aleja nie posiada statusu pomnika przyrody, chociaż jest jedną z najcenniejszych w naszym kraju. Będąc w Komorznie, warto przy okazji odwiedzić dwa leśne rezerwaty przyrody, tj. Komorzno i Krzywiczyny z okazałymi bukami, dębami, jodłami i jaworami.