Ostatnio, zaprezentowałem Czytelnikom Arboretum w Wojsławicach, dzisiaj kilkadziesiąt zdań o Arboretum w Ślizowie koło Sycowa. Jak się okazuje – Arboretum to tylko wspólna nazwa tych wspaniałych miejsc, które różnią się od siebie w znaczący sposób. O ile, Arboretum w Wojsławicach, stanowi “kwiatowy raj”, o tyle Arboretum w Ślizowie to kompleks kultury leśnej z prawdziwego zdarzenia.
Arboretum Leśne im. prof. Stefana Białoboka powstało w 1993 roku na bazie szkółki leśnej. Z czasem, zostało ono przekształcone właśnie w prawdziwy kompleks kultury leśnej, z oazami wyciszenia i spokoju. Możemy w nim zobaczyć park różaneczników, jedną z największych kolekcji sosen w Polsce, ogród skalny oraz liczne stawy z towarzyszącymi im mostkami i kładkami. Ponadto znajduje się tu również tzw. zielona szkoła, będąca punktem organizacyjnym i ekspozycyjnym sezonowych wystaw zbiorów przyrodniczych np. owadów lub roślin oraz ekspozycji fotograficznych. Arboretum bierze udział w ogólnopolskim programie zachowania zasobów genowych drzew leśnych. Szkoła prowadzi lekcje przyrody, konferencje i spotkania przyrodników.
Ten wielki ogród leśny ma powierzchnię około 150 ha i składa się z następujących części: alpinarium (ogrodu roślin wysokogórskich), kolekcji dendrologicznej (1 158 gatunków i odmian), kolekcji roślin wodnych i chronionych (ponad 100 gatunków), szkółki drzew leśnych i obcego pochodzenia (roczna produkcja materiału szkółkarskiego taksonów drzew i krzewów to 200 000 sadzonek), kompleksu pięciu stawów, leśnej ścieżki edukacyjnej i automatycznej stacji meteorologicznej. Typem porastającego lasu jest bór mieszany świeży, złożony z sosny, dębu i brzozy z miejscową domieszką świerka, olchy, osiki i czeremchy. Unikatowa dendroflora liczy około 1700 polskich drzew doborowych z udokumentowanym pochodzeniem i 1200 taksonów drzew i krzewów pochodzących z różnych regionów Europy, Azji i Ameryki Północnej.
Dotychczas w arboretum założono plantację nasienną sosny czarnej, olchy czarnej i modrzewia europejskiego. Odtworzono zbiorniki wodne oraz dokonano nasadzeń rododendronów pod okapem drzewostanu sosnowego. W 1997 roku założono alpinarium. Oprócz produkcji materiału na potrzeby selekcji leśnej, w arboretum zgromadzono ok. 1800 gatunków i odmian drzew, krzewów i krzewinek, w tym 150 gatunków i odmian rododendronów, 80 azalii, 60 świerków, 50 pierisa, 50 jałowców, 50 sosen, 30 żarnowców, 20 jodeł, 20 brzóz, 35 buków, 15 olsz, 10 dębów i wiele innych. Stanowią one materiał mateczny do ewentualnej produkcji sadzonek. Zgromadzona kolekcja pochodzi z wymiany z innymi placówkami z kraju i zagranicy.
Do głównych zadań arboretum należy między innymi:
- gromadzenie, utrzymanie, rozwój i ocena udokumentowanych i oznaczonych kolekcji polskich drzew doborowych;
- zakładanie oraz prowadzenie plantacji nasiennych i plantacyjnych upraw nasiennych różnych gatunków drzew;
- uprawa drzewostanowa obcych gatunków drzew na udokumentowanych powierzchniach doświadczalnych do oceny przydatności dla gospodarki leśnej;
- aklimatyzacja nowych gatunków i odmian drzew i krzewów;
- ochrona prawnie chronionych, ginących i zagrożonych gatunków roślin;
- prowadzenie wymiany nasion, zrazów i roślin z ogrodami botanicznymi, arboretami i innymi instytucjami naukowo – badawczymi;
- produkcja materiału szkółkarskiego drzew i krzewów ozdobnych na potrzeby własne i zewnątrz.
Arboretum powstaje dla celów edukacyjnych. Warto dodać, że najpiękniejsze polskie arboreta mają po 200 lat. Jak mówią opiekunowie Arboretum: “Chcemy, aby odwiedzający nas mieli okazję ujrzenia na własne oczy tysięcy gatunków drzew i krzewów rosnących na całym świecie. W arboretum rosną krzewy i byliny ozdobne z całego świata, także te egzotyczne. Tu niewątpliwie swe pierwsze kroki skierują ci właściciele ogrodów, którzy zechcą podpatrzeć, czym warto swą ziemię udekorować”.
Dla terenu Arboretum Leśnego opracowano przykładową trasę turystyczną, która prowadzi przez najbardziej atrakcyjne miejsca, które warto zobaczyć!
PRZYSTANEK 1
Trasę wycieczki rozpoczynamy przy wejściu głównym na teren Arboretum, które jest zlokalizowane w południowo-zachodniej części Arboretum. Znajduje się tutaj kasa, punkt informacyjny, punkt sprzedaży roślin ozdobnych oraz kawiarenka z jedzeniem i napojami. W kasie możemy zaopatrzyć się w odpłatne foldery z planem sytuacyjnym ogrodu. Przechodząc ścieżką na teren Arboretum mijamy planszę z mapą sytuacyjną Arboretum Leśnego, z którą możemy się zapoznać.
PRZYSTANEK 2
Dalej udajemy się w stronę „Alpinarium 1997″ i „Stawu Gliniak”. Przechodzimy przez pomost, gdzie możemy z bliska oglądać ryby w stawie. Z kładki bezpośrednio przechodzimy na teren alpinarium, które powstało w 1997 roku, jako jedno z pierwszych założeń na terenie Arboretum. Alpinarium naśladuje górskie układy roślinności zgodnie z ich naturalnymi warunkami siedliskowymi i składem gatunkowym. Na prezentowanym alpinarium rośnie wiele gatunków roślin górskich, chronionych, zagrożonych wyginięciem lub rosnących w specyficznych warunkach. Na terenie alpinarium wytyczone są kamieniste ścieżki, pomosty, wyznaczono punkt widokowy oraz o miejsca wypoczynkowe z ławkami.
PRZYSTANEK 3
Z Alpinarium udajemy się w stronę parku i kolekcji różaneczników „Pod Lasem”. Wychodzimy bezpośrednio na Ścieżkę Dębową, gdzie widzimy okazałą aleję z dębów szypułkowych (Quercus robur), która prowadzi wzdłuż części parkowej w arboretum. Głębiej w zadrzewieniach znajduje się kolekcja różaneczników (Rhododendron sp.). Pod okapem drzew rosną również pojedyncze okazy gatunków chronionych bylin. Idąc dalej na północ obserwujemy mijamy zwarty las – możemy zapoznać się z ekosystemem leśnym.
PRZYSTANEK 4
Ze Ścieżki Dębowej skręcamy w prawo, na zgromadzoną w tej części Arboretum kolekcje roślin bylinowych. W kwietniu i maju możemy podziwiać kolekcje tulipanów (Tulipa), a w czerwcu, lipcu, sierpniu i wrześniu kolejno kolekcję liliowców (Hemerocallis), kolekcję lilii (Lilium) i kolekcję róż (Rosa). W tej części znajduje się również bagno, w którym występuje rosiczka okrągłolistna (Drosera rotundifolia) i rosiczka pośrednia (Drosera intermedia) – gatunki roślin owadożernych, które w Polsce objęte są ścisłą ochroną gatunkową.
PRZYSTANEK 5
Następnie udajemy się do głównej „Alei owocowej”. Aleja biegnie wzdłuż centralnej ścieżki w Arboretum Leśnym. Tworzą ją gatunki jabłoni kwiecistej (Malus floribunda) oraz jabłoni purpurowej (Malus xpurpurea).
PRZYSTANEK 6
Idąc dalej centralną ścieżką na północ, po lewej stronie mijamy plantacje nasienną modrzewia europejskiego (Larix decidua), a z prawej kolekcję drzew w gatunku kasztanowiec (Aesculus).
PRZYSTANEK 7
Idąc cały czas ścieżką wzdłuż plantacji nasiennych, mijamy zwartą grupę drzew z gatunku dąb czerwony (Quercus rubra), za którą skręcamy w prawo. Po lewej stronie mijamy staw przy Alpinarium 200.
PRZYSTANEK 8
Idąc dalej prosto dochodzimy do „Alpinarium 2005″, który poszerza zakres wiadomości o nowe gatunki roślin ozdobnych. Tak jak na pierwszym alpinarium, możemy tutaj zapoznać się z gatunkami roślin górskich, chronionych, zagrożonych wyginięciem lub rosnących w specyficznych warunkach. Rośliny zgromadzone w tym miejscu zostały dobrane tak, aby atrakcyjnie kwitły przez cały sezon wegetacyjny.
PRZYSTANEK 9
Następnie kierujemy się na północny wschód w okolice stawów – „Podkowa” i „Duży Staw”, wraz z towarzyszącymi mostami i kładkami, gdzie zgromadzona jest największa w Arboretum kolekcja roślin wodnych.
PRZYSTANEK 10
Schodząc z pomostu, w kierunku zachodnim udajemy się do zwartej grupy drzew, tzw. „Lasu Trzeciorzędowego”. Jest to grupa drzew z gatunku metasekwoja chińska (Metasequoia glyptostroboides). Gatunek jest żywą skamieniałością. Występował w erze mezozoicznej i dominował w trzeciorzędzie. Na skutek zmian klimatycznych zasięg metasekwoi zaczął się stopniowo zmniejszać. Obecnie gatunek zachował się jedynie na stanowiskach reliktowych w Chinach.
PRZYSTANEK 11
Następnym punktem wycieczki jest „Grobla” – ścieżka, która prowadzi dookoła „Dużego Stawu”. Mijając część parkową, spacerując wzdłuż brzegu możemy podziwiać rośliny wodne i te rosnące na podmokłych siedliskach. Mijamy miejsce przeznaczone na grill lub ognisko dla turystów (jedynie po wcześniejszym uzgodnieniu z dyrekcją arboretum), miejsca wypoczynkowe oraz kapliczkę, wykonaną z wydrążonego pnia drzewa i okryta strzech.
PRZYSTANEK 12
Idąc prosto trawiastą ścieżką, dochodzimy do punktu widokowego – najwyższego punktu ukształtowania na terenie Arboretum (ok. 200 m n.p.m.). Stąd rozciąga się wspaniały widok na większą część arboretum, m.in. na stawy, powierzchnię łąkową, Alpinarium 2005 oraz na zadrzewienia stanowiące otulinę arboretum. Na wzniesieniu znajduje się obelisk upamiętniający uroczyste otwarcie Arboretum Leśnego, które nastąpiło dokładnie 10 listopada 1995 roku. Arboretum nosi imię profesora Stefana Białoboka – jednego z najwybitniejszych polskich dendrologów.
PRZYSTANEK 13
Nieopodal punktu widokowego znajduje się szczególne drzewo – „Dąb Papieski”. Jest to dąb szypułkowy (Quercus robur) wyhodowany z żołędzi zebranych w 2003 r. z najstarszego w Polsce pomnikowego Dębu Chrobrego. Żołędzie te zostały poświęcone przez Ojca Świętego Jana Pawła II podczas pielgrzymki leśników do Watykanu, w dniu 28.04.2004 r. Od tamtego czasu, każdy „potomek” wyhodowany z żołędzi Chrobrego nazywany jest dębem papieskim. Z tego miejsca w kierunku południowych rozciąga się Aleja Magnoliowa, mająca długość ok. 400 m.
PRZYSTANEK 14
Wokół pamiątkowego obelisku, na łące posadzone są nieregularnie różne gatunki drzew liściaste i iglaste, które wchodzą w skład Kolekcji Roślin Pamiątkowych. Drzewa te zostały posadzone przez zaproszonych gości, mających związek z tematyką leśnictwa oraz z samym Arboretum Leśnym. Znajdują się tutaj m. in. klon zwyczajny (Acer platanoides) posadzony przez Jego Ekscelencję księdza biskupa Edwarda Janiaka, Krajowego Duszpasterza Leśników; Tulipanowiec chiński (Liriodendron tulipifera) posadzony przez Prof. Włodzimierza Senetę w 1995 roku; Magnolia szerokolistna (Magnolia obovata) posadzona w 1995 roku przez ówczesnego Dyrektora Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku – Władysława Bugałę czy dąb szypułkowy (Quercus robur) posadzony w roku 1995 przez Krzysztofa Pendereckiego.
PRZYSTANEK 15
Dalsza zaproponowana trasa prowadzi na południe, ścieżką wzdłuż grupy drzew z gatunku brzoza brodawkowata (Betula pendula) oraz zwartej grupy nasadzeń świerka serbskiego (Picea omorica). Docieramy do drugiej kolekcji różaneczników “Na Polanie”. Kolekcja zawiera bogatszy zbiór roślin z gatunku różanecznik (Rhododnedron) i atrakcyjna jest w miesiącach kwiecień/maj.
PRZYSTANEK 16
Wychodząc z kolekcji różaneczników kierujemy się na lewo. Wzdłuż ścieżki rośnie szpaler metasekwoi chińskiej (Metasequoia glyptostroboides) na przemian z cypryśnikiem błotnym (Taxodium distichum). Z drugiej strony mijamy matecznik roślin iglastych oraz jedną z największych w Polsce kolekcji sosen z rodzaju Pinus. Jest tutaj ponad 60 gatunków i odmian. Ciekawostkę stanowią wyhodowane w Arboretum dwie nowe, karłowe odmiany sosny czarnej – Pinusnigra ‘Syców’ i Pinus nigra ‘Ślizów’. W obecnej chwili rośliny iglaste w Arboretum są reprezentowane przez 26 rodzajów. Najliczniejszą grupę roślin iglastych stanowią: sosny (Pinus), świerki (Picea), jodły (Abies), modrzewie (Larix), jałowce (Juniperus), cyprysiki (Taxodium) i żywotniki (Thuja).
Na koniec udajemy się do wyjścia, w stronę kasy i punktu informacji. Tam udostępniona jest kawiarenka z napojami i jedzeniem oraz punkt sprzedaży roślin, w którym można znaleźć mnóstwo roślin ozdobnych do ogrodu w atrakcyjnych cenach.
Adres:
ARBORETUM LEŚNE im. prof. Stefana Białoboka przy Nadleśnictwie Syców
ul. Leśna 6, Stradomia Dolna
56-504 Dziadowa Kłoda tel. / fax. 0-62 785-13-25
Arboretum jest czynne od 1 kwietnia do 31 października w godz. 9.00 – 17.00
Zgłoszenia grup i wycieczek zorganizowanych oraz punkt sprzedaży roślin: 0 609 431 901.
NADLEŚNICTWO SYCÓW
ul. Kolejowa 14
56-500 Syców
tel. 062 785 2127, fax. 062 7869032
https://www.asycow.lasypanstwowe.poznan.pl/
sycow@.poznan.lasy.gov.pl
Źródło: 1) www.arboretumlesne.poznan.lasy.gov.pl
2) www.sycow.pl
Za wszystkie (poza mapą), piękne fotki w niniejszym artykule, ponownie dziękuję Tomkowi Nawrotowi. Zachęcam również od odwiedzania strony Tomka www.tomeknawrot.com.
Arboretum graniczy z lasem, ale jego teren przypomina park. Jest sporo drzew, ale w większości młode, posadzone w dużych odstępach. Są też rozległe polany. W ubiegłym roku byłem przy okazji i zauważyłem, że posadzono dużo kwiatów, w tym tulipanów. W tym roku wybiorę się tam, gdy będą kwitnąć. To już niedługo 🙂
W maju, jadę obowiązkowo. Możemy dograć termin. 😉
Dam znać 🙂
Dajcie znać Panowie o terminie, może się zgramy 🙂
W kwietniu na pewno dam znać, odnośnie majowego, wspólnego wypadu. “Sznupokowe” terminy u mnie realne i wzięte pod uwagę. 😉 Jeżeli chodzi o Arboretum (bez względu czy Wojsławice, czy w Ślizowie), w grę wchodzi tylko jakiś dzień w tygodniu ponieważ w weekend, będzie zatrzęsienie ludzi.